De Gids. Jaargang 122

[p. 397]

Herman van den Bergh

Zeker, tijd van de moordenaars is deze.
Woorden hebben wij niet, noch stem of klacht:
wij zijn slechts 't duister, vormeloze buik
van 't Worden. Maar onmisbaar voortaan,
een nieuwe species op verlaten aarde,
de onweerstaanbare triumfante horde -
Het euvel zijn wij, diep tegen de wortels
der blootgewoelde waarheid. Van de tijd
voor geluk, van de fabuleuze mens
bezit reeds schaduw het geheim; niet ons meer
hoort deernis toe. Dood leert ons niet
de duur van 't goede op ieder ogenblik,
een pauze voor de vreugde.

Zonder perken

is de ondoorvorste wereld van ons kwaad.

Reizigers aan de bar kijken verstrooid
naar 't tele-scherm in een gedruis dat
de treinfluit plotsling inscheurt. Trage
houtworm is het uur op de wijzerplaat
en alles lijkt een draadvormig gespeel
van wit-en-zwarten, indifferente vloed
van lichamen, schaduwen.

Maar hoor 'k de wind

dan laat nacht zich verrassen in een fris
net van dromen, weg valt iedere grens
naar 't mooglijke, de ether is het ademen
van een gelukkig god in levende ruimte.

[p. 398]

Laag kampvuur

 

Nog donkert ons kampvuur weg met het uur

 

en velen zijn die hun weg niet meer vinden

 

over de aarde die alleen wordt verlicht

 

door de gezichten van de gefolterden.

 

 

 

De vrees nam vormen aan van de haat

 

de hemel is wijder opengescheurd

 

en de waarheden regenen dichter neer

 

dan confetti op karnavalsdag.

 

 

 

Enkelen onder ons zijn naakt, anderen vermomd

 

achter vlees achter bloed achter gekookt karton

 

en rood stromen de weiden

 

In het bos hebben kreten de bomen vervangen

 

en tussen de hongrige massa

 

gaan piassen rond bleek als gefusilleerden

 

 

 

Anderen weer verwachten

 

op één been staande aan de rand van 't heelal

 

de messias de rosbief de maan

 

en de genadige voet die ze omlaagschopt

 

 

 

Kameraad lach niet om hen

 

wij hadden verwanten en vrienden onder hen

 

zij trachtten te geloven wat men hun had gezegd

 

zij baden aan zoals wilden aanbidden

 

men had hun zo vaak herhaald wat het kost te lijden

 

zij geloofden in 't slechte dat zij zó slecht deden

 

in het goede dat zij nu en dan bedreven

 

zonder ooit geweten te hebben dat hun god was van alledag

[p. 399]

Op je schouders de wereld

 

De tijd komt dat men niet meer zegt: mijn God.

 

Tijd van de radicale zuivering. Tijd

 

waarin men niet meer zegt: mijn Lief. Omdat

 

liefde gebleken is nutteloos. En de ogen

 

schreien niet meer. De handen schetsen vaag

 

een ruw stuk werk in 't blauw. En 't hart is droog.

 

 

 

Vergeefs kloppen er vrouwen aan je deur. Je doet

 

niet open. Alleen bleef je, 't licht is uit,

 

in 't donker schittren je ogen mateloos. Alles

 

lijkt zekerheid. Lijden zelfs kun je niet meer.

 

En niets verwacht je verder van je vrienden.

 

 

 

Wat dan wanneer de ouderdom komt? - Wat

 

is ouderdom? De schouders,

 

jouw schouders dragen de wereld, en weinig

 

meer drukt zij dan een kinderhand. Oorlogen,

 

hongers, krakélen tussen binnenplaatsen

 

bewijzen nauwlijks dat het leven voortgaat.

 

En nog, en nog zijn allen niet bevrijd.

 

 

 

Er zijn die dit bedrijf een schande vinden

 

en (delicate lieden) denken dat wellicht

 

te sterven beter was. Maar dit is tijd

 

voortaan, waarin 't niet baat te sterven. Tijd

 

waarin te leven een gebod is. Amper

 

te leven. Zonder mystificaties.