De Gids. Jaargang 117

[p. 125]

J. van Wageningen
Jodenballade 1954

Hoe rood is bloed? Niet vermiljoen
Scharlaken is vanouds de zonde.
Ik heb van 't bloed van zes millioen,
Geknecht, geslagen en geschonden,
De juiste tint niet meer hervonden.
Zij zijn vertrapt, verkracht, verzengd,
Maar mijn palet blijft onbereid.
Wat moet er nog doorheen gemengd?
Niets, enkel maar gerechtigheid.

't Scheen niet zo moeilijk, trof ik slechts
De alchimist van de formule.
In Duitsland vind ik hem weer rechts,
Thans vol van edele Gefühle,
Eens profiteur der Knochenmühle.
Hij was de koopman van de dood,
Allang van straf en schuld bevrijd,
Vandaag weer onze bondgenoot,
Maar niet van de gerechtigheid.

Wie heeft de ovens opgebouwd
Met tegels en verchroomde buizen,
Door 't kijkgat zonder spijt aanschouwd,
Hoe mensen, minder in tel dan muizen,
Hoe Joden, toen het gas ging suizen,
Tot de verstikkingsdood gewijd,
In wanhoop wentelden en wee?
Hij bracht er wel zijn vrienden mee,
Maar nimmer de gerechtigheid.

Mijn jonge vrouw van dertig jaar
Bestemde hij voor vivisectie.
Men diende de Kultur, nietwaar?
Hanteerde snijmes en injectie
En controleerde, hield inspectie,
Totdat de arbeid was voltooid.
Tabel en statistiek bereid.
Het aas werd op de vaalt gegooid,
Daar lag reeds de gerechtigheid.⁺

+ J.H. Akkerman landbouwer † 27 Februari 1945

[p. 126]

 

Hij leidt alweer de Aufsichtsrat:

 

Dat deed hij ook tijdens de kampen;

 

Ook toen bis an die Hosennaht

 

Korrekt. En bij het laarzenstampen

 

Wie stond onder de kalklichtlampen?

 

Hij stond met opgeheven poot

 

Eerbiedig in 't gelid gerijd

 

En groette stram zijn vriend de dood,

 

Maar nimmer de gerechtigheid.

 

 

 

Hoe kon hij anders? Was Befehl

 

Dan niet Befehl? Hoe kon hij weten?

 

Was 't bloed dan rood, de ster was geel;

 

Geen zilverling dient weggesmeten.

 

Daarom moeten wij maar vergeten.

 

Vergeten vaalt en kamp en cel

 

En niet herhalen ons verwijt

 

En niet gewagen van een hel

 

En niet van de gerechtigheid.

 

 

 

Vergeten ook het hakenkruis,

 

Vergeten ook de uniformen

 

Van Grüne en van grijze muis.

 

Zijn mensen ook vertrapt als wormen,

 

't Is naar; thans gelden nieuwe normen.

 

Zes millioen Joden zijn verrekt:

 

Héél naar. Maar 't was een andre tijd.

 

Straks worden wij weer afgebekt.

 

Misschien is dat gerechtigheid.

 

 

 

We drinken samen Brüderschaft

 

En gaan weer zeegnen, niet verdoemen.

 

De illegalen neergepaft,

 

Die kríjgen eens per jaar hun bloemen;

 

We blíjven straten naar ze noemen.

 

We prijzen weer, we toasten weer,

 

We reizen naar het Oosten weer.

 

't Is daar weer vol Gemütlichkeit,

 

Maar niet zo vol gerechtigheid.

 

 

 

Denk ich an Deutschland in der Nacht,

 

Ik denk aan bloed, ik denk aan tranen,

 

Aan offers, zonder zin gebracht,

 

Gebroken eden en vergane⁺

+ Y.U. de Haan rechter van politie † 28 Februari 1945

[p. 127]

 

Illusies en geschonden vanen.

 

Prins, steeds word ik dan weer gevoerd

 

Naar wat mijn hunkering verbeidt,

 

Wat mij 't lied, om Uw naam gesnoerd,

 

Voorhoudt aan 't eind: gerechtigheid.⁺

+ H. Coster cand. notaris † Maart 1945