De Gids. Jaargang 113

[p. 345]

Jaap Romijn
Uit: ‘Voor het slapen gaan’

De Haren van Claartje

Van al maarten's kinderen was Claartje het minst opvallend. Ze was niet mooi en niet lelijk, niet dom maar ook niet bijzonder schrander, ze was niet de oudste maar de jongste toch evenmin. Daarom leek het soms alsof ze in 't geheel niet bestond, het kwam voor dat ze vergeten werd en dat mevrouw Vroom, wanneer ze gedekt had, zich herinneren moest: - o ja, Claartje nog.

De natuur echter herstelt soms plotseling en op verrassende wijze wat zij aanvankelijk heeft verzuimd. Toen mevrouw Vroom op een ochtend gedachteloos Claartje's asblonde haren kamde, meende zij iets eigenaardigs te zien. Maar die indruk was het volgende ogenblik alweer verdwenen en mevrouw Vroom dacht er verder dan ook niet over na. Maar de volgende morgen deed zich hetzelfde verschijnsel voor: het leek of er bloemen over Claartje's haren gespreid lagen. Mevrouw Vroom zag ze heel duidelijk, het waren gele dotters, dicht opeen. Maar toen ze haar hand ernaar toe bracht, waren ze er al niet meer.

Die dag kon mevrouw Vroom niet nalaten, herhaaldelijk aan het verschijnsel van de bloemen te denken en 's avonds in bed roerde zij het zelfs tegenover Maarten aan. De volgende morgen, toen zij de kam opnam om Claartje's haar te verzorgen, zag zij er al naar uit en inderdaad, bloemen, nu grote, rose getinte madelieven overdekten iedere streng haar waar zij de kam doorgehaald had. Ja, het had er zelfs veel van alsof de haren zelf bloemen geworden waren. Ook nu verdwenen de bloemen voordat mevrouw Vroom geheel klaar was met kammen, maar op één ogenblik vielen zij toch in overvloed over Claartje's onaanzienlijke schoudertjes heen.

Nadien bleven de bloemen iedere morgen langduriger zichtbaar. Veel verrassing wekten ze, toen Claartje voor de eerste maal ermee aan de ontbijttafel verscheen en dat hele jaar door stond ze des morgens in het mid-

[p. 346]

delpunt van de belangstelling, temeer omdat het hoofd van het meisje iedere morgen weer door andere bloemen overdekt was. In het voorjaar waren het pinksterbloemen, appelbloesem, viooltjes, maar ook gekweekte bloemen, zoals tulpen en hyacinthen, in de zomer gladiolen, hondsdraf, zonnebloemen, in het najaar dahlia's, herfstasters of paddenstoelen. Des morgens was dan ook iedereen in spanning met welke bloemen Claartje verschijnen zou en er werd soms hevig geredetwist over de naam van de bloemen waarmee zij aan tafel kwam.

Nu bleek ook pas, dat Claartje toch eigenlijk een bijzonder meisje was. Natuurlijk was ze blij met die bloemen, iedere dag weer, maar ze liet zich in 't geheel niet erop voorstaan en bleef even eenvoudig als ze altijd geweest was. Maar dat was maar goed ook, want nadat de natuur zich op een stormachtige Novembermorgen met een weelde van chrysanten in de meest bezonken tinten had uitgesloofd, kwam Claartje de daaropvolgende morgen tot ieders teleurstelling met haar eigen simpele haren aan tafel en daarna was het voorgoed uit met de bloemen.

Bloemengeur echter bleef, als een herinnering, sindsdien altijd hangen om Claartje's hoofd.

De Hartslag

De dokter die Maarten voor de beroepskeuring moest onderzoeken bleef enige tijd met somber peinzende blik naar Maarten's ontbloot bovenlijf staren, plaatste dan voor de zoveelste maal de mond van de stethoscoop op zijn borst en bleef langdurig ingespannen en ernstig luisterend over hem heengebogen. Daarna stopte hij plotseling met een snel gebaar het instrument in de zak van zijn witte jas, legde even zijn vingers achtereenvolgens op Maarten's nek, tegen zijn slaap, in zijn lies, om zijn pols, en zuchtte tenslotte: - Nee, 't is gek, maar ik kan met geen mogelijkheid uw hartslag vinden.

- Is dat erg, dokter? vroeg Maarten.

- Nou, erg, erg..., antwoordde de arts weifelend, uw organen zijn verder goed, u bent eigenlijk kerngezond, dus ik behoef u niet af te keuren. Maar het is toch wel eigenaardig dat uw hart niet klopt, ik zie dat toch wel als een afwijking. Heeft u zich nooit loom gevoeld, of duizelig, of bent u ooit flauwgevallen?

Maarten dacht ernstig na, maar schudde tenslotte het hoofd. - Nee dokter, ik voel me altijd heel fris en ik kan veel werk verzetten zonder bepaald moe te worden.

[p. 347]

- Heel eigenaardig, zei de arts, maar enfin, het schijnt u geen kwaad te doen.

Toen Maarten buiten liep, merkte hij het zelf ook: zijn hart klopte niet. En ineens voelde hij zich een bijzonder mens, hij had nooit gehoord van andere mensen wier hart niet klopte. Hij reed snel naar huis om het zijn vrouw te vertellen.

Ook mevrouw Vroom vond het wel eigenaardig, maar toen Maarten het de volgende avond met veel omslag aan Anton mededeelde, die op bezoek was gekomen, reageerde deze vrij onverschillig.

- Vind je dat dan zoiets gewoons? vroeg Maarten een beetje geprikkeld. Heb jij ooit gehoord van iemand wiens hart niet klopte?

- Zeker wel, antwoordde Anton, 't mijne klopt ook niet.

En dat was waar, Maarten kon het, met zijn oor gedrukt tegen Anton's borst vaststellen.

Alle kinderen waren naar bed, zodat Maarten, Anton en mevrouw Vroom naar boven moesten om na te gaan of er bij waren wier hart niet klopte. Ze vonden er niet meer dan eentje, de jonge Maarten toevallig, maar het was toch wel gebleken dat het ontbreken van de hartklop niet zo'n zeldzaam verschijnsel was.

Maarten was daardoor teleurgesteld. - Die dokter deed toch net of het iets heel bijzonders was, zei hij toen ze beneden kwamen.

De Heer van Boven

Toen Maarten op een Woensdagmiddag thuiskwam, bleken mevrouw en de kinderen uit te zijn. Bij de telefoon lag echter een briefje waarop mevrouw had geschreven: ‘Heer van Boven kwart voor vier Utrecht Heerenstraat 18 voor Soesterberg’.

De Heer van Boven, dacht Maarten verheugd maar niet weinig geagiteerd, dat kan niemand anders zijn dan God-zelf. Hoe laat is het nu? Tien voor half vier; dan zal ik mij moeten haasten, stel je voor dat ik te laat kwam.

Hij stormde naar boven, haalde een schoon boord uit de linnenkast, strikte zijn zwarte das om en trok, niet zonder moeite, een rechte scheiding in zijn haar. Daarna begaf hij zich naar de garage.

Het stond voor Maarten vast, dat hij niet de kleine wagen zou nemen, maar de nieuwe, zwarte Chevrolet, die slechts voor omvangrijke transporten dienst deed, en bij feestelijke gelegenheden. Dagelijks werd deze wagen opgepoetst tot hij fonkelde en Maarten kon dus zonder meer ermee wegrijden.

[p. 348]

Prompt kwart voor vier kwam hij aan voor het huis in de Heerenstraat. Het was een deftige woning met een hoge stoep voor de deur, waarnaast een wit-marmeren bord vermeldde: Dr J. Huizing. Tandarts. Behandeling na afspraak. Maarten wipte de trap op, belde en werd opengedaan door een blond meisje met een wit schort over een bruin japonnetje. Uit de ruime vestibule kwam de frisse geur van geschrobd marmer, vermengd met die van chemicaliën hem tegemoet.

- De Heer..., begon Maarten.

- O juist, zei het meisje, dat begreep dat hij de chauffeur van de bestelde taxi was, wilt u een ogenblik wachten?

Maarten daalde de trap af en bleef bij het portier van zijn wagen staan wachten tot de Heer van Boven verschijnen zou, een vreemde spanning tot in zijn benen. Maar zodra hij hem zag in de deuropening, voelde hij zich op zijn gemak: de Heer van Boven was een en al eenvoud, hij maakte zulk een vertrouwde indruk alsof Maarten hem altijd gekend had. Hij was geen neger zoals in de film, die Maarten eens had gezien, maar een gewone Europeaan. Hij droeg geen hoed en had volle, spierwitte haren met een scheiding opzij. Hij was gekleed in een demi-saison van soepele grijze stof en had een gepolitoerde wandelstok bij zich. Toen hij de trap afkwam, zag Maarten dat hij tamelijk moeilijk liep door een stijf heupgewricht aan de rechterkant. Toen de Heer van Boven voor hem stond, was Maarten in de gelegenheid nauwkeuriger zijn gelaat te bekijken. Het was het gezicht van een oud man, maar rozig toch nog van gezondheid en zonder al te veel plooien of rimpels. De ogen waren heel licht blauw van kleur en hadden een peinzende en welwillende uitdrukking; de mond had een jeugdige vorm behouden, die aan de ene kant een beetje naar boven krulde, alsof de Heer steeds op het punt was iets te gaan zeggen. Zijn gezicht was vrij smal, evenals zijn hele figuur, hoewel hij niet mager was. Hij was van middelbare lengte.

Maarten had veel voorname heren ontmoet en gekend in zijn leven en hij wist dus wat chic was. Maar wat dat betreft spande de Heer van Boven de kroon: eenvoud, bescheidenheid en zelfbewustheid, die het kenmerk van ware adel vormen, verenigden zich, zo te zien, in zijn persoon.

Nadat de Heer van Boven zwijgend de knop van zijn wandelstok in de buurt van zijn slaap had gebracht, stapte hij in. Maarten sloot het portier, liep snel achter de wagen om en zette zich, een en al vreugde en trots achter het stuur. Hij reed beter dan ooit.

Even voorbij De Bilt draaide Maarten zich half om en vroeg: - Waar moest het zijn in Soesterberg, Heer?

[p. 349]

Hij zag hoe de Heer van Boven, klaarblijkelijk nog door kiespijn gekweld, een smetteloos witte zakdoek tegen zijn wang hield gedrukt. Niettemin antwoordde hij met vriendelijke en zachte stem: - Op de Bergweg, nummer veertien.

Maarten dacht erover na, of hij iets over kiespijn moest zeggen - of dat hij om een gunst zou verzoeken. Maar hij wist niet welke gunst, hij had eigenlijk niets te wensen, en kiespijn kwam hem als zo iets onbelangrijks voor.

Daarna, maar dat was al voorbij Huis ter Heide, overwoog hij of hij de Heer van Boven dan niet zijn dankbaarheid zou betuigen. Maar de Heer zweeg en paste het hem dan wel om het zwijgen te verbreken?

Bergweg veertien was in een snelle vaart spoedig bereikt. Het was een keurige villa met een tuintje voor en een stukje bos achter, maar het was verder zo onaanzienlijk dat Maarten zich dit niet als de woning van de Heer van Boven kon voorstellen. Hij nam aan, dat de Heer hier een weldaad verrichten ging.

Terwijl Maarten stram bij het portier stond, vroeg de Heer van Boven: - Hoeveel was het? Het klonk zo vanzelfsprekend, dat Maarten eenvoudig niet eraan dacht, de vrachtprijs te weigeren. Luk-raak noemde hij een bedrag: vier-vijf-en-twintig.

De Heer opende het hekje en liep naar de voordeur, terwijl Maarten startte en peinzend wegreed. Dit was misschien de merkwaardigste dag van zijn leven geweest, realiseerde hij zich.