De Gids. Jaargang 101

[p. 234]

Buitenlandsch overzicht

Spanje. - Frankrijk. - Palestina. - Van Zeeland
8 Juli 1937

Men begrijpt te Londen de Duitsche politiek niet meer. Duitschland en Italië hebben zich aan de gemeenschappelijke contrôle onttrokken, maar aan de niet-inmengingsovereenkomst schijnen zij zich nog gebonden te achten, dat is zeggen: zij zullen geen oorlogsmateriaal of vrijwilligers naar Spanje zenden. Londen houdt het hoofd koel, maar rekent op complicaties, niet alleen in Spanje, maar ook elders.

Wat hebben de niet langer tot de contrôle behoorende Duitsche en Italiaansche vaartuigen nu nog in de Spaansche wateren te maken? Willen zij zelf een contrôle uitoefenen die zij niet langer aan Engeland, Frankrijk en Rusland toevertrouwen?

Het aanhouden van schepen, die bestemd zijn tot ravitailleering van bewoners die aan de Spaansche regeering zijn trouw gebleven, zou door Engeland en Frankrijk niet onbeantwoord worden gelaten. Beslissende gebeurtenissen zijn maar al te dikwijls bij toeval ontstaan.

Een officieus Duitsch regeeringscommentaar heeft gezegd: ‘De Duitsche regeering zal van nu af haar belangen en dus haar schepen tegen de bolsjewistische brandstichters in Valencia zelf beveiligen, en dat wel met middelen die alleen geschikt zijn deze misdadigers voor aanslagen te doen terugdeinzen.’ Nu is, het bekend dat in het ‘bolsjewistisch’ genoemde gedeelte van Spanje zich geen Duitschers meer bevinden (of misschien zoodanige die bevriend zijn met de regeering van Valencia, en dus voor ‘bescherming’ niet in aanmerking komen). Met havens der Valencia-regeering heeft Duitschland reeds langer dan een half

[p. 235]

jaar geen economische betrekking meer. De Duitsche belangen aan de Oostzijde van Spanje bestaan dus uitsluitend in de bescherming van Duitsche oorlogsschepen tegen aanvallen der strijdkrachten van Valencia, en zoo moet men wel concludeeren dat Duitschland een vloot laat kruisen (en een vloot aan het versterken is) met het enkele doel te waken dat aan die vloot niets overkomt, en dat dit het eenige daar te behartigen belang is.

Franco heeft weken noodig gehad voor de verovering van Bilbao en begint nu met de blokkade van Santander. Alles wat hij daar kan winnen is een gebied dat strategisch voor het overige Spanje geen waarde heeft en dat de regeering van Valencia vrijwel niet met militairen steun heeft voorzien. De maandenlange worsteling voor Madrid heeft nog tot niets geleid, zoodat men wel zal mogen aannemen dat Franco bij de verovering van het eigenlijke Valencia-deel groote moeilijkheden zal ondervinden. Geen van beide partijen wil van verzoening weten, en het ziet er naar uit of nog een lange strijd zal volgen.

Engeland's doel is nog steeds, te voorkomen dat het Spaansche conflict zich uitbreidt. Hoe onvolmaakt ook toegepast, de nietinmenging is nog steeds de beste weg, Engeland's doel te verwezenlijken.

Eden heeft zich te Londen in verbinding gesteld met Wurmann, den Duitschen raad van ambassade, die tijdelijk von Ribbentrop vervangt, en te Parijs heeft Delbos hetzelfde gedaan met graaf Welczek, den Duitschen ambassadeur. Eden en Delbos wilden weten, wat Duitschland met de concentratie van zijn vloot in de Middellandsche Zee beoogt. Duitschland gaf ten antwoord de Duitsche koopvaardij te willen beschermen, en te Berlijn heeft de Britsche ambassadeur, Nevile Henderson, gelijk bescheid ontvangen. Dit antwoord moest vaag blijven, daar er ook tusschen Berlijn en Rome onderhandeld wordt. Aan haar mededeeling, dat de Duitsche schepen nog maar ter bescherming van de Duitsche koopvaardij in de Spaansche wateren werden gehouden, heeft de Duitsche regeering evenwel niet toegevoegd, dat haar zware pantserschepen zouden worden teruggenomen, om de sterkte in evenredigheid te brengen tot de beperkte taak die zij zegt te willen vervullen.

Duitschland heeft dus rekening te houden met Italië, en Italië

[p. 236]

is van het terugtrekken van zijn pantserschepen afkeerig. In het Giornale d'Italia verwerpt Gayda, uit naam van Duitschland en Italië, de gedachte aan een uitsluitend door Britsche en Fransche schepen uit te oefenen contrôle der Spaansche kusten. De niet-inmengingscommissie heeft een subcommissie voor de contrôle, en Italië en Duitschland hebben daarin voorgesteld, beide Spaansche partijen als oorlogvoerenden te erkennen. Na beraadslaging besloot de subcommissie zich te verdagen, ‘ten einde hunne regeeringen te raadplegen over den ontstanen toestand.’ Zij bestaat uit de vertegenwoordigers van Engeland, Frankrijk, Italië, Duitschland, Rusland, Portugal, België, Zweden, Tsjechoslowakije; negen leden dus; alleen zeven hebben het Italiaansch-Duitsche voorstel goedgekeurd.

In de Europeesche hoofdsteden duren de onderhandelingen inzake de niet-inmengingspolitiek voort. Zoowel de Britsche als de Duitsche pers zien de mogelijkheid in het oog van een compromis. De Völkische Beobachter heeft een bericht van zijn Londenschen correspondent: Downingstreet zou zoeken naar een compromis op de volgende basis: de partijen zullen alleen als oorlogvoerenden worden erkend binnen de driemijlszône; de vlootcontrôle zal gehandhaafd worden; er zal een begin worden gemaakt met het terugtrekken der buitenlandsche vrijwilligers uit Spanje. De Daily Telegraph voegt daaraan toe, dat vele regeeringen minder bezwaar zouden hebben Franco als belligerent te erkennen, wanneer Duitschland en Italië bereid zouden zijn inderdaad een voorstel tot terugtrekking van vrijwilligers te steunen. Officieel zijn de Duitsch-Italiaansche voorstellen nog in onderzoek, maar er bestaat geen twijfel, dat Engeland en Frankrijk ze onaannemelijk zullen verklaren.

Het kabinet-Chautemps is 29 Juni voor de Kamer gekomen. Ook de rechtsche partijen applaudisseerden bij de passage, waarin Chautemps de financieele wanorde veroordeelde. De regeering gaf te kennen, dat zij zich zal bevlijtigen de nieuwe sociale wetgeving geleidelijk in het normale economische leven der natie ingang te laten vinden; zij rekende daarbij op het verhelderd inzicht van arbeiders en patroons. De verklaring betoogt vervolgens, dat het streven naar economisch en financieel herstel

[p. 237]

den voorrang moet hebben boven andere eischen van solidariteit en edelmoedigheid, die zware budgetaire verplichtingen mede zouden brengen. De Kamer besloot daarop tot uitstel van de interpellaties met 393 tegen 142 stemmen; bij deze stemming had de regeering de vertrouwenskwestie gesteld.

Vervolgens nam, in den nacht, de Kamer met 380 tegen 228 stemmen het wetsontwerp nopens de financieele volmacht aan. Tot die volmacht behoort het voornemen, den frank, ter voorkoming van verdere goudonttrekkingen, voorloopig zwevend te laten en hem eerst te stabiliseeren, nadat een nieuw natuurlijk rustpunt zal zijn gevonden. ‘Aan een nieuwe depreciatie van den frank,’ zeide de minister van financiën Bonnet, ‘kan ik niet ontkomen.’ Het monetair accoord tusschen de Vereenigde Staten, Engeland en Frankrijk zal als gevolg van dezen maatregel gewijzigde beteekenis krijgen. Intusschen wordt niet verwacht, dat de beide anderen Frankrijk in den steek zullen laten. Hun egalisatiefondsen zullen wel medewerken de speculatie te bestrijden en de omstandigheden, waaronder een nieuwe koers tot stand kan komen, van storende factoren (zooveel mogelijk) te zuiveren. - De Senaat nam vervolgens, met 167 tegen 82 stemmen, de volmacht aan. Onmiddellijk daarna decreteerde de ministerraad, de bepalingen, houdende vaststelling van de waarde van den frank in goud, in te trekken. Later zal een nieuwe goudbasis worden vastgesteld.

De koninklijke commissie, die in opdracht der Britsche regeering belast is geweest met een onderzoek naar de troebelen, die verleden jaar Palestina hebben geteisterd, stelt eene verdeeling van dit land voor. Gevormd zullen worden een Joodsche, een Arabische staat en een gedeelte dat onder permanent Britsch mandaat zal blijven. Gedurende de overgangsperiode waarin deze verdeeling zich zal hebben te voltrekken, zal geheel Palestina nog onder Britsch mandaat blijven.

De Arabieren vreesden dat voortduring der Joodsche immigratie hen op den duur in een ondergeschikte positie zou brengen; dat zij door den grooteren rijkdom der Joden en door hun economisch overwicht op zijde zouden worden gedrongen. De Joden van hun kant beriepen zich op de belofte der Britsche regeering, hen daarbij te helpen.

[p. 238]

De commissie acht verdeeling de eenige oplossing van het vraagstuk. De nationale aspiraties der Joodsche en Arabische volken zijn onvereenigbaar; evenmin de beloften, door Engeland aan beide groepen gedaan. De Joden beroepen zich op de Balfour-verklaring van 2 November 1917, maar met de aanvaarding van het mandaat voor Palestina werd Engeland aansprakelijk voor de veiligstelling der burgerlijke en godsdienstige rechten van alle bewoners van het land, en hierop beroepen zich de Arabieren. De Joden krijgen nu in een deel van Palestina het gewenschte zelfbestuur, maar de Arabieren eveneens.

Doch geen van beide partijen voelt zich bevredigd: de Joden niet omdat het hun overgelaten deel naar hun meening te klein is; de Arabieren niet omdat naar hun inzien de Arabische staat ondeelbaar moet zijn. Intusschen heeft Engeland niet alleen te beschikken: het voorstel moet naar de mandatencommissie van den Volkenbond, en eerst nadat de Volkenbondsraad de eindbeslissing zal hebben genomen, kan men verder zien. Onderwijl maken zich beide partijen op, hun bezwaren aan den Volkenbond bekend te maken.

Van Zeeland is 6 Juli te Brussel teruggekeerd. Hij werd op het vliegveld verwelkomd door de ministers Spaak en de Man.

Roosevelt heeft in de jaren, dat hij het bewind gevoerd, heeft tal van binnenlandsche maatregelen genomen, en door zijn herkiezing toonde het Amerikaansche volk in overgroote meerderheid dit bewind goed te keuren. Maar het bezwaar dat de regeerwijze altijd aan één persoon gebonden is, begint zich meer en meer te doen gevoelen. Roosevelt heeft in den jongsten tijd aan populariteit ingeboet.

De meeste ontstemming ongetwijfeld, heeft hij met zijn poging tot hervorming van het opperste gerechtshof gewekt, die ten doel heeft het gerechtshof ondergeschikt te maken aan congres en president. Zij uit zich ook in Roosevelt's eigen partij, met name in den conservatieven vleugel. Een aantal senatoren, partijgenooten van Roosevelt, teekenden het meerderheidsrapport der senaatscommissie, dat het wetsontwerp tot herziening van de rechtspraak scherp afkeurt.

Roosevelt heeft nu de democratische congresleden voor het weekend uitgenoodigd om met hen vertrouwelijk over de meest

[p. 239]

brandende vraagstukken van gedachten te wisselen. Voor de opdracht, die van Zeeland in Amerika te vervullen heeft, is deze samenloop niet gelukkig. Zeker zullen velen het betreuren, indien Roosevelt zich in sterkere mate met Europeesche moeilijkheden mocht gaan bezighouden. Zij wijzen daarbij op het niet onverdeeld gunstig resultaat, dat Roosevelt in binnenlandsche politiek van Amerika bereikt heeft. Daar staat tegenover dat Amerika, door zijn grooten rijkdom en doordat het minder direct belanghebbende is bij de vraagstukken die Europa verdeeld houden, een treffelijke en door Europa vurig gewenschte bijdrage zou kunnen leveren tot herstel van meer normale crediet- en handelsbetrekkingen. Om deze mogelijkheid te verwezenlijken is echter het gezag van den president noodig. Of hij over dit gezag nog voldoende beschikt om den afkeer op zijde te doen stellen, die de Vereenigde Staten van Europa en zijn krakeel bij traditie gevoelen, is twijfelachtig geworden.

Om tot van Zeeland terug te keeren. De Intransigeant drukt verklaringen af die hij na zijn Amerikaansche reis heeft gedaan:

‘De Amerikanen zijn bereid voortaan een rol te spelen in Europeesche vraagstukken, wanneer Europa van zijn kant het zijne wil doen. Mijn onderzoek zal nu in Europa worden voortgezet, maar ik moet zeggen van mijn Amerikaansche vrienden wel belangrijke aanmoedigingen en informaties te hebben ontvangen, maar geen conclusies....’

Ook de Nieuwe Rotterdamsche Courant heeft van Zeeland geïnterpelleerd. Hij zeide:

‘Indien zekere voorwaarden, welke ik nog niet nader kan bepalen, verwezenlijkt worden, zullen wij nader bij de werkelijkheid komen. In het belang der onderhandelingen moet ik echter in het vage blijven.’

Amerika dus blijft de kat uit den boom kijken. Het komt mij voor, dat de reis van van Zeeland, door gemis aan overeenstemming tusschen de Europeesche mogendheden zelve, is mislukt.

(18 Juli). - Krachtens Nederlandsch voorstel heeft Engeland de opdracht ontvangen een compromis inzake de Spaansche moeilijkheid te ontwerpen. Het compromis houdt in:

1.	De contrôle door de vloten vervalt; in de Spaansche havens

[p. 240]

	worden waarnemers geplaatst die verslag zullen uitbrengen over de ladingen welke Spanje binnenkomen.
2.	De contrôle aan de landgrenzen wordt verscherpt.
3.	De rechten van oorlogvoerenden worden toegekend aan beide partijen, maar alleen wanneer de non-interventiecommissie eenstemmig haar goedkeuring heeft gehecht aan de terugtrekking der vrijwilligers.

Naar den eersten indruk te Berlijn en Rome, zijn beide regeeringen geneigd het Britsche compromis als basis van onderhandeling te aanvaarden.

Op 32 K.M. van Peiping heeft een ernstige botsing tusschen Japansche en Chineesche troepen plaatsgehad. Tokio en Nanking willen beide het incident lokaliseeren. Slechts weinig Japansche troepen zijn naar China vertrokken, en de onderhandelingen duren voort.

C.