De Gids. Jaargang 100

[p. 388]

Buitenlandsch overzicht

Abyssinia exit - Algemeene depressie
25 Mei 1936

‘Krachtige taal van Eden,’ vernamen wij 20 April; ‘als een aanval voordeel zou opleveren ware de Volkenbond onmogelijk.’ Wat is daarvan overgebleven? Den 2den Mei verliet de negus het land; ook de Abessijnsche regeering vertrok; Addis Abeba in opstand; onbeschrijflijke tooneelen van wanorde; den 5den Mei rukten de Italianen binnen; den 9den Mei, onder eindelooze toejuichingen, kondigde de Duce af dat nu eindelijk Italië zijn imperium had, en ging voort:

‘Het is een fascistisch rijk, omdat het de symbolen van den Romeinschen lictor draagt: wil en macht. Het is een vredesrijk, omdat Italië slechts oorlog voert, wanneer het door noodzaak wordt gedwongen. Aldus wil het de overlevering van Rome, dat, na te hebben gezegepraald, zich met de overwonnen volkeren verbindt. Het grondgebied en het volk van Abessinië zijn thans onder het volstrekt gezag van het koninkrijk Italië geplaatst; de Koning van Italië neemt voor zich en zijn opvolgers den titel aan van Keizer van Ethiopië. Ethiopië wordt bestuurd door een gouverneur-generaal, die den titel draagt van onderkoning en waaraan ondergeschikt zijn de gouverneurs van Eritrea en van Somaliland.’

In een tweede decreet wordt maarschalk Badoglio tot onderkoning van Ethiopië benoemd.

De Duce eindigde: ‘Het volk van Italië, dat met zijn bloed dit rijk schiep, maakt het vruchtbaar door zijn arbeid en verdedigt het met zijn wapenmacht.’

Wij zijn hiermede een nieuw tijdperk ingetreden, dat niet langer in collectiviteit, maar onderwerping gelooft. Het is ingeleid

[p. 389]

door Japan, door Hitler voortgezet, door Mussolini voltrokken. De Volkenbond, die niet abdiceert, is in een verdedigende stelling gebracht. Hij heeft zwaar geleden; het zou de dwaasheid ten top voeren het niet te erkennen.

Italië, dat zich aan niets en niemand heeft gestoord, heeft een sterker wil getoond dan waartoe de volkerengemeenschap zich mocht vermannen.

En nu: ontgoocheling bij allen. Niets meer van de oude idealen schijnt nog koers te hebben. Oostenrijk ontpopt zich tot een autoritairen staat. In Polen, het autoritair karakter versterkt. Duitschland verslonst de Engelsche vragenlijst. In alle staten, de nationalistische strooming aangewakkerd.

De ministers van buitenlandsche zaken van Denemarken, Finland, Noorwegen, Zweden, Nederland, Zwitserland en de vertegenwoordiger van Spanje, de Madariaga, hebben ‘eenstemmig hun gehechtheid aan het werk van den Volkenbond opnieuw bevestigd. Zij zijn overgegaan tot een gedachtewisseling over de gevolgtrekkingen, die met betrekking tot de organisatie en functioneering van den Volkenbond uit de tegenwoordige gebeurtenissen zijn af te leiden.’ Maar Motta wilde iedere verklaring vermeden zien, waaruit men zou kunnen opmaken dat de ministers voorstanders zijn van het voortduren der sancties tegen Italië. Aloisi verklaarde, dat ‘een zoogenaamde Abessijnsche gedelegeerde’ niet meer kon worden toegelaten; ‘er is geen Abessinië meer; het heeft geen schijn meer over van een zelfstandigen staat. De eenige souvereiniteit die bestaat is die van Italië. Discussie over een zoogenaamd Italiaansch-Abessijnsch geschil is doelloos geworden.’ En hij verliet de vergadering. Doch Eden verlangde (nu zonder iemands tegenzeggen), dat punt 18 der agenda, ‘geschil tusschen Abessinië en Italië,’ gehandhaafd blijft. Er zal 15 Juni een bijzondere raadszitting voor worden bijeengeroepen, ook voor de schending van het verdrag van Locarno door het Duitsche Rijk. De commissie van achttien en de coördinatiecommissie zullen voorloopig niet worden bijeengeroepen, hetgeen beteekent dat de sancties nog niet worden opgeheven. Niet alleen Aloisi maar de geheele Italiaansche delegatie heeft daarop Genève verlaten.

[p. 390]

Men verwacht dat Duitschland het keizerrijk Ethiopië spoedig zal erkennen. Mussolini heeft namelijk in 1932 verklaard het Duitschland aangedane ‘onrecht’ op koloniaal gebied niet te kunnen helpen herstellen, zoolang Italië zelf nog koloniale begeerten had. Nu is het, gelijk hij aan den journalist Ward Price verklaarde, ‘voldaan’. En zou nu misschien (hoopt Duitschland) gangmaker voor een actie ten gunste van Duitschlands koloniale bevrediging kunnen worden?

Paul Boncour heeft de aandacht gevestigd op de koortsachtige haast waarmede Duitschland het Rijnland versterkt. Hij beweert dat er veel meer rijksweer in het land zou zijn gebracht dan de Duitschers ooit hebben willen toegeven. De Kleine Entente wordt zeer onrustig, ter wille van Tsjechoslowakije.

Een belangrijke groep aspirant-kolonisten heet reeds naar Ethiopië te zijn vertrokken. De Times-correspondent, die 18 Mei Addis Abeba heeft moeten verlaten, meldt excecuties op groote schaal. De spoorbaan wordt bewaakt door groote groepen infanterie. Of de negus te Jeruzalem zal blijven of naar Engeland gaan, is nog twijfelachtig.

Zal de ‘gedachtewisseling’ der zeven tot iets meer leiden dan vrome wenschen alléén? Zij hebben de macht niet, en kunnen alleen getuigen, dat de gemeenschap die eenmaal zal moeten verwerven. Zij zullen dit geloof nimmer opgeven, of zij bekladden zichzelf.

C.