Binnenlandsch overzicht
Terugkeer?
21 April 1936
De Vrijzinnig-Democratische Bond verwierp l.l. Zondag met 164 tegen 27 stemmen (en één blanco) een rapport-van Embden dat, zonder van nationale weermacht te willen spreken, ‘eventueel’, ‘als beperkte bijdrage’, ‘zekere eenheden’ wilde doen vormen tot een gewapende actie van den Volkenbond. Hij nam vervolgens, met 165 tegen 29 stemmen, een door het hoofdbestuur aanvaard compromis aan, dat de gewapende macht van den staat wilde beperken ‘tot hetgeen noodig is voor de binnenlandsche orde en rust, en voor de in verband met het lidmaatschap van den Volkenbond noodige medewerking aan de internationale rechtshandhaving’, nadat de woorden ‘waaronder begrepen verdediging tegen oorlogsaanval’ waren geschrapt. Deelneming aan gewapende Volkenbondsactie heet dus ‘noodig’, maar een nationale weermacht, daar wil de Bond nog niet aan.
Mr. Joekes had het bevrijdende woord willen spreken. ‘Wij hebben thans rekening te houden met Nederland in den Volkenbond, zooals die in 1936 er uit ziet’. Vier ernstige feiten: de mislukking der ontwapeningsconferentie, Duitschland, Japan, ergst van al: Italië met zijn verbreking van het Volkenbondspact. Daartegenover moeten wij eigen grondslagen handhaven. De partij kan er niet mee uit, Prof. van Embden van ‘zekere eenheden’ te laten spreken; men zal die eenheden moeten noemen. ‘Wij dienen aan den collectieven weerstand tegen onrechtmatigheid in redelijke mate bij te dragen.’
Mr. Oud ‘aanvaardt den oorlog als rechtsmiddel’. Prof. Kranenburg ‘verkiest ondergang boven slavernij’. - ‘Terugkeer van het verstand tot het instinct,’ smaalt van Embden.
Moge het instinct, dat eenmaal Troelstra overwon, den Bond niet verlaten.
C.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd