De Gids. Jaargang 99

[p. 272]

Buitenlandsch overzicht

Abessynië. - Frankrijk en Engeland. - Oostenrijk. - Buiten-Mongolië.
12 Juli 1935

Te Rome heeft Mussolini, bij Eden's 26 Juni geëindigd bezoek, voor Italië het recht opgeëischt, Abessynië te ‘beschaven’. Dit woord kan naar alles ruiken, ook naar kruitdamp. Mussolini bleek van meening dat hij voort kan gaan zijn volledige medewerking te verleenen aan het organiseeren van de collectieve veiligheid in Europa, en tegelijk een militaire actie voeren tegen een niet-Europeesch lid van den Volkenbond. Hij wenscht in Abessynië een positie zooals Frankrijk in Marokko heeft verworven. Een Engelsch voorstel, door Eden overgebracht, dat door afstand der haven van Zeila aan Abessynië deze staat te beter in de gelegenheid zou worden gesteld elders aan Italië concessies te doen, werd door Mussolini verworpen.

Naar aanleiding dezer toezegging der Engelsche regeering had den 8sten Juli in het Lagerhuis een debat plaats. Waren Abessynië in verband met dezen beoogden gebiedsafstand eischen gesteld? Ja, antwoordde Sir Samuel Hoare: dat in het af te stane gebied geen slavenhandel, in welken vorm ook, zou worden geduld.

Gelijke voorwaarde is Abessynië in 1923 gesteld, toen het tot den Volkenbond werd toegelaten. Een Volkenbondscommissie eenigen tijd geleden ingesteld om aard en omvang van den slavenhandel te onderzoeken heeft bevonden dat er ongetwijfeld nog slavenhandel in Abessynië bestaat; de regeering had er tal van maatregelen tegen genomen, doch tevens aan de commissie moeten mededeelen waarom die niet voldoende waren geweest.

De bezwaren die de bestrijding van een door de traditie ge-

[p. 273]

heiligd euvel in een land met één spoorweg en uitgestrekte woestijngebieden moet ondervinden kunnen inderdaad niet gering zijn. De Volkenbondscommissie, vaststellende dat de regeering niet is geslaagd, heeft tevens moeten erkennen dat zij haar best heeft gedaan.

De negus heeft, onder beroep op het Kellogg-pact, Amerika verzocht, tusschenbeide te komen. Het antwoord van Cordell Hull is niet direct weigerend, maar indirect wel. Het spreekt de hoop uit, dat de arbitrale instelling, die zich met het geschil bezighoudt, een bevredigende oplossing zal weten te vinden. Eene hoop die men reeds niet meer voeden kan: sedert Cordell Hull dit schreef, zijn de Scheveningsche besprekingen vastgeloopen, op een wijze die duidelijk aantoont dat Mussolini nimmer een andere uitkomst heeft beoogd. - Den loden Juli heeft de Britsche rijksregeering de vertegenwoordigers der Dominions op de hoogte gesteld en hun meening gevraagd over de te voeren staatkunde.

De Fransche beschouwingen naar aanleiding van Engeland's échec geven toe aan een nauwelijks gemaskerd leedvermaak. Het is betreurenswaardig, zegt de Temps, dat Engeland zich zoo laat zijn verplichting tot het nakomen van internationale verdragen herinnert, nadat het daareven met Duitschland een overeenkomst had gesloten die de schending van het 5de hoofdstuk van het verdrag van Versailles bevestigt. De Volkenbond zou een uittreden van Italië niet overleven. Wie derhalve, gelijk Engeland, stelselmatig den Volkenbond tegen Italië opzet, vernielt het eenige ter wereld bestaande vredesinstituut. - Het Journal toont zich ingenomen met het ontwijkend antwoord van Cordell Hull: ‘een wijze les, aan Londen gegeven. Washington denkt evenals Parijs, dat de politiek van economische sancties even gevaarlijk als onverstandig is. Wat zij in beweging brengt zijn houten sabeltjes en pistooltjes van stroo.’

Betoogen die uit Franschen mond kunnen verwonderen. In het geval van Duitschland is Frankrijk van het inroepen van sancties indertijd niet afkeerig geweest, dachten wij....

De Osotenrijksche Nationale Raad heeft den 10den Juli het ontwerp tot afschaffing van het verbod van verblijf voor leden

[p. 274]

van de familie Habsburg binnen de grenzen van de republiek, en tot teruggave van het grootste deel hunner onroerende bezittingen, met algemeene stemmen aangenomen.

De binnenlandsche omstandigheden in Oostenrijk zijn voor de restauratie gunstig. De republikeinen hebben hun populariteit onherroepelijk verspeeld. De nationaal-socialisten zijn gedisqualificeerd door hun misdaden en het Europeesche oordeel daarover. Het tegenwoordig bewind mist alle vastheid. Maar zullen de talrijke burgerlijke elementen die in terugkeer tot de traditie het eenig heil voor Oostenrijk gelegen achten hun wil kunnen doorzetten? De Kleine Entente (waarmede Frankrijk rekening moet houden) verzet zich zoo hevig als ooit, en Duitschland niet minder. Terugkeer van het huis Habsburg, zegt de Angriff, zou den ‘Anschluss’ verhinderen en oorlog beteekenen. De steun zou van Italië moeten komen. Maar Mussolini heeft thans een ander ding aan de hand en wil zijn vijand van gisteren, Zuid-Slavië, den voet niet dwars zetten....

Buiten-Mongolië is een gebied dat Ruslands belangstelling in sterke mate is gaan aantrekken, sedert het Mantsjoerije opgegeven heeft. De grenswacht van 200.000 man, die Rusland in Siberië onderhoudt, is in de eerste plaats bestemd, om druk op Buiten-Mongolië uit te oefenen. Maar in den jongsten tijd krijgt, ook dáár, Rusland concurrentie van Japan. Volgens Russische berichten zou Japan toegang voor een militair agent hebben geëischt die de beschikking over een eigen telegraaflijn zou moeten hebben en, met gewaarborgde veiligheid, overal zou moeten kunnen rondreizen. Japan publiceert nu plotseling op sensationeele manier een bericht, volgens 't welk de belangrijke stad Oeliassoetai, tot straf dat zij zich in 1933 van Buiten-Mongolië had afgescheiden, door een beschermeling der Russen, den gouverneur der Chineesche provincie Sinkiang, uit de lucht zou zijn gebombardeerd, waarbij 1000 dooden zouden zijn gevallen. Sinkiang is de westelijkste provincie van het Chineesche Rijk, en staat geheel onder Russischen invloed.

Tusschen afgevaardigden van Mantsjoekwo en van Buiten-Mongolië, erkent nu de Japansche pers, is onlangs over het aanknoopen van diplomatieke en commercieele betrekkingen (en militaire, voegt Rusland er bij) onderhandeld, maar Buiten-

[p. 275]

Mongolië heeft het aanzoek van Mantsjoekwo verworpen ‘wegens zijn bijzondere betrekkingen met Rusland’. Reeds vasten voet in Sinkiang hebbende zou Rusland nu ook Oeliassoetai begeeren om dit met Buiten-Mongolië te hereenigen en dan Sinkiang en Buiten-Mongolië in vaste verbinding te brengen.

Oeliassoetai ligt ver in het binnenland, veel te ver dan dat Japan zich daar ooit zou doen gelden. Maar het kan beproeven het oostelijker te doen en wil daartoe alvast tegen Rusland stemming maken. De Prawda spreekt van de ‘gulzigheid’ der Japansche militaristen, die wel eens bezig konden zijn, ‘hun nek te gaan breken’. De methoden van Russen en Japanners geven elkander weinig toe.

Wat zijn wij in eenige maanden van Stresa ver afgedreven. Italië, Engeland, Rusland volgen eigen wegen; van een eenheidsfront tegen Duitschland is geen spoor. Met haar bekende resolutie schijnt Genève alle energie te hebben uitgeput. Het is misschien niet kwaad dat Hitler tijd heeft gekregen om na te denken. Hij houdt zich merkwaardig stil tegenwoordig. Gunstig of ongunstig teeken? Ik houd het voor gunstig, dat de theorie der ‘Einkreisung’ in de tegenwoordige omstandigheden weinig voedsel kan vinden.

C.