De Gids. Jaargang 97

[p. 209]

Het Prinsenhof te Delft

Wie heeft bij een bezoek aan het Prinsenhof er niet wel eens over gepeinsd hoe de ‘Grand Seigneur’, die de Zwijger was, dáár heeft kunnen wonen, wáár Louise de Coligny haar dagen gesleten heeft, in welk van deze onherbergzame vertrekken Frederik Hendrik geboren is?

Er is van het grootste deel van het oude klooster der nonnen van St. Aagte wel zóóveel overgebleven, dat men het zich in welstand verbeelden kan, en dan een kleurig en boeiend complex van laat-gothische baksteenarchitectuur voor zich ziet, met nog fragmenten van ongemeen belang: de prachtige trap naar de galerij, de nu op een donkeren zolder verborgen apostelbeelden tegen de muraalstijlen van de kapel.

En wie heeft dan niet het verlangen in zich gevoeld, dat een grondige restauratie het Prinsenhof nog eens maken mocht tot een gebouw, dat aan dien unieken Prins uit onze geschiedenis een waardiger en meer onmiddellijk-treffende herinnering opriep?

Maar juist van het gastenkwartier van het klooster, waarin de Prins in 1572 zijn intrek nam, is niet veel bekend. Vast staat alleen, dat hij een kamer heeft bewoond aan het Oude Delft tegenover den toren van de Oude Kerk. Dat is dan op de verdieping in de oostelijke helft van den vleugel langs de Schoolstraat, in een deel dus van de ruimte, waarin nu het Ethnografisch museum gevestigd is. Dat zou natuurlijk wel te veranderen zijn, maar van de geheele verdieping is niets meer oud. De buitenmuren zijn grootendeels van omstreeks 1800 en het inwendige is werk van de Genie uit de negentiende eeuw. Van den vroegeren toestand is niets meer over, en in afbeelding hebben wij alleen, vrij gebrekkig, den voorgevel. Er valt niet aan te denken dezen vleugel tot zijn oude gedaante terug te brengen: het zou louter fantasie zijn.

[p. 210]

Tot overmaat van ramp blijkt de trap, waarop de moord gebeurde, ook niet meer aanwezig. De tegenwoordige trap is op zijn best uit de tweede helft van de zeventiende eeuw. Wanneer de kogels op hun oude plaats in den muur zitten, moet de oorspronkelijke trap tot belangrijk lager peil hebben doorgeloopen.

De eetzaal van den Prins, thans de ‘historische zaal’, is een hybridisch samenstel van deelen uit de vijftiende en de zeventiende eeuw, bij de restauratie in 1885 aangekleed met een nieuwe wandbetimmering in gothische vormen, wat nagemaakte oude meubelen en ordinair glas-in lood, dat alle wijding aan de zaal ontneemt.

Naar de trap, waarlangs Balthazar Gerardts gevlucht is, hebben Mr. Van der Haagen - de conservator - en ik reeds vroeger tevergeefs gezocht. Haar ligging schijnt mij wel vast te staan, maar ook daar ter plaatse is thans een breedere trap van omstreeks 1800.

Indien nu iemand meenen mocht, dat de beschrijving van dit negatieve resultaat van mijn onderzoek een weinig geschikte bijdrage moet heeten tot de plechtige herdenking van den Prins, zij ter verdediging van den schrijver, die haar stelde en van de redactie, die haar opnam, aangevoerd, dat het Prinsenhof toch niet zóó troosteloos hoeft te blijven als het er nu uitziet.

De gemeente Delft heeft plannen het geheele complex voor museum en archief in te richten. Al wat nog waardevol is, kan dan tot zijn recht worden gebracht. De kapel, die natuurlijk kerk dient te blijven, kan met wat goeden wil van alle betrokken partijen in eere worden hersteld, de ‘historische zaal’ kan, dank zij de vroegere restauratie, met weinig middelen de ‘stemming’ herkrijgen, die zij gehad heeft.

Wij kunnen de kamers niet meer toonen, waar de Prins geleefd en gewerkt heeft, noch de trap, waar hem het doodelijke schot getroffen heeft, maar wij kunnen een sfeer van eerbied scheppen, door den welverzorgden staat, waarin wij de luttele overblijfselen brengen, die aan zijn verblijf herinneren. Mogen wij het dan nalaten?

Jan Kalf