De Gids. Jaargang 95

[p. 133]

Buitenlandsch overzicht

Hoover
24 Juni 1931

Amerika, dat, als het zich met Europa bemoeit, uit den aard zijner zwaarte vanzelf iets zeer gewichtigs doet, heeft voor de verrassing van de maand gezorgd. Het stelt voor, met 1 Juli te beginnen, de herstelbetalingen en die der intergeallieerde schulden voor een jaar stop te zetten. Het heeft te veel kapitaal in Duitschland belegd om onder een totale ontreddering der Duitsche economie onverschillig te kunnen blijven, en Hoover's berichtgevers hebben hem overtuigd dat die ontreddering voor de deur stond. Hij heeft daarop sena toren van beide Amerikaansche partijen geraadpleegd en na zich van hun instemming verzekerd te hebben, onmiddellijk gehandeld.

De weerklank is overweldigend - op de beurs en bij het publiek in het algemeen. Dit maakt het weigeren moeilijk voor de staten die meer van Duitschland te ontvangen dan aan Amerika te betalen hebben (dus voor Frankrijk en België). België kijkt wat Frankrijk doet en in den Franschen ministerraad is men het blijkbaar oneens. Briand zal vermoedelijk van de opinie zijn die Sauerwein in den Matin verdedigt: Frankrijk kan zich er niet aan blootgeven, door de wereld verantwoordelijk te worden gesteld voor de economische (en vermoedelijk sociale) rampen die van de verijdeling der door Hoover opgewekte hoop het gevolg zouden kunnen zijn. ‘Een politiek die de volle verantwoordelijkheid voor een wereldcrisis op de schouders van Frankrijk zou leggen, zou geen vredespolitiek maar oorlogspolitiek zijn.’ Zijn advies is dus:

[p. 134]

medewerking, met waarborg dat de door het plan-Young gegarandeerde rechten onaangetast blijven. Doch wie gelooft dat de wereld de betalingen van staat aan staat in 1932 hervatten zal na er voor een jaar van bevrijd te zijn geweest?

Engeland, dat van Duitschland niet meer ontving dan het zelf aan Amerika betaalde, had geen enkele reden, bezwaar te maken. Doch nu zeggen de dominions dat het moratorium natuurlijk ook op hun oorlogsschulden aan Londen betrekking moet hebben; wordt dit toegestaan omdat Hoover het zoo begrepen heeft (er is hem nu door Engeland naar gevraagd), dan wordt ook in het Engelsche budget een gat (van elf millioen pond) geslagen.

Doch al deze bezwaren zullen voor den gemeenen aandrang moeten wijken. De wereld heeft een begin van werkelijke verlossing gezien en wil haar hoop niet opgeven. Vermoedelijk zal het Fransche tegenvoorstel inhouden dat Duitschland niet van het ‘onvoorwaardelijke’ gedeelte zijner stortingen wordt ontlast, doch dat deze niet in buitenlandsche deviezen aan de schuldeischers worden uitgekeerd, maar gedurende een jaar (op rekening der crediteuren) in handen van de Bank voor internationale betalingen blijven, die ze, in overleg met rechthebbenden, voor tijdelijke hulp aan Duitschland's economie zou kunnen gebruiken. Frankrijk's tijdelijke offer zou daardoor niet verminderd worden, maar de toekomst voorbehouden blijven. Doch Amerika laat reeds weten, dat zulk een voorstel ‘te Washington geen gunstig onthaal zou kunnen vinden’. Men wenscht daar heel, en niet half werk te doen.

De Fransche opinie redeneert als volgt: de herstelbetalingen drukken op het budget van Duitschland, dat den oorlog verloren heeft, niet eens zoo zwaar als op dat van Frankrijk, dat den oorlog won. Doch de 20 milliard francs die op het Fransche budget staan zijn eene belegging in het eigen (welvarende) land, en de 15 milliard francs die op het Duitsche voorkomen zijn voor het (niet welvarende) volk dat ze opbrengt puur verlies. Men moet eindelijk met de onderwerping van staatkundige overwegingen aan een dubbeltjesrekening ophouden, en erkennen dat bij een economischen wereldschok Frankrijk meer dan bij berusting in het voorstel van Hoover zou verliezen: immers behalve welvaart en rust ook zijn goeden naam.

[p. 135]

Hoover heeft alle andere gebeurtenissen van de maand teruggedrongen. Te onthouden valt echter wat Briand 14 Juni te Gourdon tot eene vergadering van oud-strijders zeide, die hem feestelijk hadden ingehaald (gelegenheid die hij gezocht had, om te kennen te geven, dat hij, na de nederlaag bij de presidentsverkiezing, zich als vredesminister handhaafde):

J'ai été reçu d'une manière inoubliable et je n'ai pas, dans ma longue carrière politique, vu de manifestation qui m'ait aussi profondément touché le coeur et qui m'ait donné autant d'énergie pour l'avenir. Je me suis trouvé à travers bien des attaques, à travers bien des sarcasmes, à travers bien des calomnies, mais si j'avais perdu un peu de ma force, je dois dire qu'une journée comme celle-ci m'aurait permis de récupérer toutes les forces dont j'ai besoin pour poursuivre ma route. Et moi, tout le premier, en regardant cette foule - et j'ai l'habitude de regarder les foules, de les filtrer, de les analyser - j'ai compris que je me trouvais élevé au-dessus de certaines choses....
Pendant la guerre, j'ai vu des hommes jeunes dans la boue, dans le sang, constamment exposés à la mort qui planait sur leur tête, n'ayant pas une minute de sécurité. J'ai pensé non seulement à ces hommes; j'ai pensé aux pères, aux mères, aux enfants restés là-bas dans leurs foyers, attendant la fatale nouvelle. Eh bien! dans ces moments-là, permettez-moi de le dire, il y avait en moi l'homme que la destinée avait chargé d'un dépôt sacré.
Mais à ce moment j'étais l'homme humain, l'homme qui oubliait son portefeuille, l'homme qui voyait les familles en deuil. On peut dans la vie politique se tromper, on peut commettre des erreurs, se laisser faire des reproches sans trop en souffrir, mais quand il s'agit de la paix du monde, quand il s'agit de la paix pour sa patrie et quand on a su ce qu'elle a souffert pendant la guerre, on n'a pas le droit de s'en aller si on n'y est pas forcé et alors je suis resté. Je suis resté et que mes prédécesseurs à cette tribune en soient bien convaincus, je reste avec la même volonté tenace, avec la même volonté inébranlable à l'idée de poursuivre mon but parce que je le considère comme un but favorable non seulement à l'humanité, mais aux intérêts de mon pays.
Que veut la France à l'heure actuelle? C'est introduire dans les conseils du gouvernement des moyens de solution juridiques, c'est de substituer à la violence, à la force, à la brutalité, les moyens de conciliation et d'arbitrage. Nous nous sommes honorés nous, Français, d'être à l'avant-garde de tous les efforts d'organisation de la paix; nous ne nous sommes pas contentés de mots. J'ai eu la bonne fortune, en accord avec la grande République des Etats-Unis, de faire signer un pacte à tous les pays, à toutes les nations du monde, à toutes les nations civilisées, un pacte qui condamne la guerre, qui la dénonce comme un crime. Eh! bien il n'est pas admissible que ces pays civilisés ayant dénoncé à l'unanimité la guerre comme un crime puissent admettre qu'elle puisse renaître demain sous l'influence d'une agression.
Quand on voit dans l'organisation de la paix seulement l'Allemagne et la France, on voit mal, on ne voit pas suffisamment grand. L'organisation de la paix s'applique à l'Europe toute entière. L'Allemagne et la France sont deux éléments dans cette organisation, mais il y en a d'autres. J'ai l'espérance que d'autres nations demain y entreront; alors il sera véritablement impossible de songer à troubler la paix.

[p. 136]

In de voorhoede, hand in hand met Amerika.... zóó wilde hij een week vóór Hoover's verrassing worden gezien. Hij moet voorkomen aanstonds in de achterhoede te geraken, ver van Amerika af. ‘Zich niet met woorden tevreden stellen’ wil thans zeggen, te begrijpen dat de wereld op dit oogenblik dringender behoefte heeft aan economische opbeuring dan aan juridische formules. Ventre creux n'a pas d'oreilles.

C.