De Gids. Jaargang 95

[p. 12]

Misplaatste hulde

De auto van het gemeentebestuur tuft over het marktplein. In het rijtuig zit, of liever ligt, M. Arthur Piston, schepen van den burgerlijken stand. M. Piston sluit de oogen en laat het hoofd tegen de kussens rusten, nu links, dan rechts. Hij heert het wel van den eenen naar den anderen hoek te sjouwen, zijn zakdoek er tegenaan te drukken, door den neus te blazen, met zijn twee wijsvingers de ooren te stoppen: het is al tevergeefs: het hoofd is een klomp klei. Het weegt, weegt, weegt.

M. Arthur Piston heeft, in gezelschap van zijn vriend, den kapitein der brandweer, den ganschen nacht gefuifd. Rond drie uur van den morgen zijn ze terechtgekomen bij Madame Loulou. Het is daar iets als een private club, alhoewel er naast het buffet de verordening prijkt toepasselijk op de openbare lokalen; verordening die door Madame Loulou ten strengste toegepast wordt op de aangeschoten kantoorbedienden, beenhouwers, metsersbaasjes en andere garnaal die den drempel overschrijden en zich met een glas pale-ale tevreden stellen.

Hoogstens een dertigtal klanten telt de instelling. Behalve de bazin zelf, zijn er nog vier meisjes, een pekinhondje en een fonograaf. Die treedt gewoonlijk eerst in aktie nadat het officieel sluitingsuur geslagen is. Dan komt de nachtwaker twee diskrete tikjes geven op de ruit, stapt het portaal binnen, ledigt den druppel die een der meisjes hem door de deurspleet toesteekt en stapt op zijn teenen het straatje uit, op zoek naar nachtelijke melomanen en fietsers zonder licht.

M. Arthur Piston behoort weldra sinds een dekade tot de dertig uitverkorenen die vrijen toegang hebben tot het ontspanningsoord van Madame Loulou. Hij is niet, lijk men ver-

[p. 13]

keerdelijk zou kunnen meenen, een ontaard mensch of een vulgair zwalpei. Bij de minste ontroering smelt zijn hart weg en vloeit als 't ware tot in de toppen zijner vingeren. Dit is hem wellicht bijgebleven uit den tijd dat hij opstandige verzen dichtte. Want M. Piston heeft harde noten te kraken gehad. Den mageren kost heeft hij gekend, de ajuinsaus, de aardappels met de pel, de scheefgehakte schoenen, de halve mouwkens in zwarte lustrine. Maar ook de gestereotypeerde idealen die zulk een hondeleven dragelijk maken. Jaren lang heeft Tuurke Piston in de schaduw gepeuterd, brochuurtjes doorbladerd, gekreund, gehoopt en geknikt. Toen de oorlog kwam die de eenen naar onder en de anderen automatisch naar boven duwde, behoorde Tuurke gelukkig tot de laatsten. Nu is hij een gezaghebbend mandataris. Gedurig staat hij op de bres, schrijft, spreekt, reist, zetelt, interpelleert, bezoekt kunsttentoonstellingen, neemt nota's en lijdt wel eenigszins aan vroegtijdige slijtage. De dichter in hem is nochtans niet dood. Op een nacht dat hij zich met eene der beschermelingen van Madame Loulou vertrouwelijk teruggetrokken had, is hij plotseling het bed uitgewipt, bij het verhaal der droeve autobiografie zijner troosteres. Toen het meisje de lamp opdraaide stond M. Piston, in zijn onderbroek, midden in de kamer, met tranen in de oogen. Dit ware nog zoo erg niet geweest, maar de meid zelf heeft er niets van begrepen en beneden den ganschen boel verklapt. Sindsdien neemt M. Piston zich eenigszins in acht en poogt hij, zooals zijn vriend, de kapitein der brandweer, een cynische en gebiedende houding aan te nemen. De kapitein komt luidkeels lachend het lokaal binnen, stekt, zonder inleiding, Madame Loulou in de lendenen, wrijft over zijn snor, heft het pekinhondje bij zijn staart in de hoogte en verklaart op plechtigen toon:

‘In naam der wet, wij komen om het vuur te dooven!’

Helaas! M. Piston zal het waarschijnlijk nooit zoover brengen. Overigens, hij is vader van familie en gaat prat op zijn twaalfjarige dochter die een herbarium aanlegt, Engelsche brieven schrijft en klassieke fuga's tokkelt. Dat zijn dingen die een steen zouden vermurwen en nu zelfs in het gepijnigd hoofd van M. Arthur wat verluchting brengen. Behalve een huiselijken kring, bezit M. Piston nog twintig

[p. 14]

stichtersaandeelen van koloniale ondernemingen en een politiek programma waaraan hij, zooveel als mogelijk in deze onvolmaakte wereld, getrouw blijft.

De auto van het gemeentebestuur tuft immer door. Hij brengt den schepen van den burgerlijken stand ergens naar het uiteinde van de bebouwde stadskom, waar een afgesloofd koppel zijn gouden bruiloft viert. Bij deze gelegenheid krijgen de oude sukkels een leunstoel, een omslag met geld en een nieuw trouwboekje. M. Piston houdt sinds gisteren een redevoering klaar over de echtelijke trouw, waarin hij de gevierden vergelijkt bij Ulysses en Penelope, over het huisgezin, grondslag en ruggegraat der maatschappij, over den zegen van een talrijk kroost en andere sociale waarheden. Maar zijn hoofd is als een klomp klei en hij kan onmogelijk de verschillende deelen van zijn speech tezamen brengen. Tusschen twee beelden in duikt gedurig het figuur op van Madame Loulou's nieuwe serveuse.

Op het oogenblik dat de auto stopt, midden in het geharrewar van het uitgelaten steegje, droomt M. Piston juist van Jeannette's lange, nerveuze beenen die ze op en neer doet klappen alsof ze crawl zwom.

‘Leve de schepen!’

M. Piston schiet wakker. Hij strijkt de hand over het voorhoofd, duwt zijn weerbarstige manchet in zijn mouw en glimlacht.

Rondom het rijtuig wordt het woelig. M. Piston begrijpt eigenlijk niet goed wat er gaande is, tot hij plotseling een bekende stem boven al het rumoer uit hoort schreeuwen:

‘Ha! 't is Tuur! maar 't is Tuur!’

en een vrouwenarm zich door de portière naar hem uitstrekt.

Vivan onzen Tuur
en hij mag er wezen!

M. Piston siddert. Zijn oogen gaan als vanzelf rekkewijd open en hij ontwaart Jeannette die nu terug bij de oudjes geloopen is en ze weenend omhelst.

‘'t Is mijn moeder en mijn vader!’ huilt ze tusschen haar tranen. Ze is zichtbaar dronken, erg dronken. Een hospita van een diskrete instelling als die van Madame Loulou zou

[p. 15]

zich anders niet tot zulk ontaktisch optreden laten verleiden.

‘'t Is mijn moeder en.... Ha! sacrebleu! lieve hemel! wie had er ooit gepeisd dat we vandaag nog thoope!.... dat we....’

De meid zingt, huilt, danst en wordt zachtjes in huis geduwd door den politieagent van dienst. De gebuurvrouwen die eerst geschandaliseerd waren tusschen gesprongen, staan nu verbouwereerd te kijken en 't duurt een heele tijd eer ze weerom kunnen lachen. Vanuit de achterste rij der toeschouwers stijgt zelfs een geweldig, een oorverdoovend gelach op.

M. Piston voelt als een stok in zijn keel.

‘Pro.... Proficiat!’ fluistert hij tot de twee oudjes die aan 't schreien gaan.

‘Proficiat zulle!’

Maar zijn redevoering over het huisgezin duwt hij maar liever weer naar binnen.

Een mensch komt somtijds voor onverwachte gewetensvragen te staan.

Richard Minne