De Gids. Jaargang 89

[p. 327]

Kinderen.

Guusje's ouders wonen op de Kerkhoflaan in Den Haag. Dat wil zeggen, dat Guus, als hij de voordeur achter zich toegetrokken heeft, maar een paar passen heeft te doen om in de Boschjes te zijn. En daar zijn altijd vriendjes van Guus, jongens van zeven tot negen jaar en soms een heele groote van wel tien. Guus en zijn vrienden zijn natuurlijk maar zelden op de paden te vinden. Ze zitten onder de boomen en het struikgewas, vermijden politieagenten en groote menschen, vooral heeren. Ze spelen Indiaantje, roovertje, belegerde stad. Meisjes hebben ze er liever niet bij, want die zijn niet wild genoeg. Soms wordt een uitzondering gemaakt voor Fien Stols uit het Prinsevinkenpark, die zoo hard loopen kon.

Het is dus wel een tamelijk erge straf voor Guus als hij het huis niet uit mag. Maar nog lang de ergste niet. Guus wordt dikwijls gestraft, want hij snoept en als hij gesnoept heeft, probeert hij er zich met jokken uit te draaien. Daarbij valt hij vrij geregeld door de mand. En dàt oogenblik is voor hem het ergste. Dan kijkt Moeder hem met haar groote donkere oogen verwijtend aan, dan trekt ze een gezicht, dat op huilen lijkt te staan en soms zijn er wezenlijk tranen in haar oogen. Dan heeft Guus een ellendig gevoel, 't Is net of er vreeselijk gedrukt wordt in zijn borst en zijn buik. Op zoo'n oogenblik zou hij er veel liever niet meer zijn. Moeder wil, dat hij haar aankijkt en hij wil zijn oogen neergeslagen houden. Moeder zegt, dat 't zoo vreeselijk naar is, dat ze haar Guus niet kan vertrouwen, en Guus verlangt maar naar één ding, dat hij straf krijgt want dan is 't afgeloopen. Want alles is beter dan zoo jammerlijk vernietigd voor Moeder te staan. Is 't eindelijk zoo ver, dan voelt hij zich verlicht. Maar in het diepst van hemzelf

[p. 328]

vindt hij toch, dat het een beetje onrechtvaardig is, dat Moeder hem zoo iets ergs als gesnapt worden laat doormaken en hem dan nog straft bovendien. Voor zijn begrip moet het ergste 't laatste komen en daarmee moet 't afgeloopen zijn.

Guus' ouders hebben een meisje aan huis genomen. Zij is wees, heeft Moeder hem verteld, d.w.z. dat haar Vader en Moeder niet meer leven en dat Moeder nu ook haar Moeder is. Ze heet Greet en ze is vreeselijk groot, twaalf jaar. Na de vacantie gaat ze naar het gymnasium. Guus heeft opgemerkt, dat ze naar Moeder kijkt als Carlo de hond. 't Is net alsof ze op Moeders gezicht probeert te zien, wat Moeder wil, dat ze doet. Moeder heeft haar aan tafel naast kleine Dikkie gezet en die moet ze helpen met eten. Ze is daardoor altijd een beetje te laat klaar en dan krijgt ze een vuurrood gezicht. In het begin bemoeide Guus zich praktisch niet met Greet, maar dat is nu anders geworden en wel op de volgende manier.

Moeder had een taart met korst er bovenop en korst onderop, en jam ertusschen. Die was in puntstukken gesneden en daarvan had Moeder er wat apart gelegd. Guus pakt er een van weg, stopt 't in z'n blous, gaat naar de plee, wikkelt 't in pleepapier, stopt het weer weg en trekt de plee door om te laten gelooven, dat hij er voor heusch is geweest. Daarna zet 'ie z'n pet op, roept ‘ik ga weg’, maakt de voordeur open en vliegt er vandoor. Hij vindt twee vrienden en zegt:

- Lui ik heb wat.

Hij haalt 't stuk taart uit z'n blous en ze verdeelen 't eerlijk in drieën. Ze zitten net te smullen en daar komt Greet aan, die zegt, ‘je moet bij Moeder komen om een broek te passen’.

Guus schrikt zich dood. Greet kende de taart, want ze had 'm met Moeder samen gekocht. Hij steekt 't laatste stuk in z'n mond en trekt Greet mee. Die zegt:

- Guus je hebt taart gesnoept, die is voor vanavond, dan komen de Weyders. 't Is gemeen van je, want Moeder was toch al bang dat er niet genoeg was.

Guus denkt, daar heb je 't, ik ben gesnapt, dadelijk begint Moeder. Hij vindt 't dit keer onoverkomelijk. Drie dagen geleden heeft hij Moeder plechtig beterschap beloofd, 't Kan eenvoudig niet. Hij moet van Greet gedaan krijgen, dat ze niets tegen Moeder zegt. Hij weet niet hoe hij het moet aanpakken. Hij denkt z'n hoofd kapot. Hij loopt langzamer en langzamer.

[p. 329]

Greet moet telkens op hem wachten. Eindelijk als ze aan den rand van de Boschjes zijn, vlak tegenover huis, trekt hij Greet aan haar mouw en zegt zachtjes.

- Greet wil je niks tegen Moeder zeggen?

Hij voelt z'n wangen gloeien en 't klopt in zijn borst. Greet kijkt 'm aan, eerst nog met booze oogen, maar daarna komt er iets vriendelijks in. Ze zegt kortaf:

- Goed.

Hij voelt zich geweldig opgelucht. Ze gaan naar binnen. Moeder past hem 'n nieuwe broek, zoo gek, ze heeft spelden in haar mond. Ze zegt niets van de taart, dus ze heeft nog niets gemerkt. Hij praat honderd uit, deels omdat hij opgelucht is en zijn schande in een onbepaalde verte ziet verdwijnen, deels omdat hij toch nog ongerust is. Moeder moet hem telkens zeggen stil te staan. Als het afgeloopen is, stuurt Moeder hem naar boven om zijn schoolboel op te ruimen. Hij komt weer beneden en is juist van plan om weg te hollen, maar daar komt Moeder uit de huiskamer en zegt:

- Kom hier Guus.

Hij kent die stem en begrijpt, dat 't mis is. Greet is in de kamer en ze staat er raar bij.

- Heb je een stuk taart weggenomen Guus? vraagt Moeder.

't Vliegt door Guus z'n hoofd, dat Greet alleen 't weet en dat ze beloofd heeft.

- Nee, zegt hij.

Moeder kijkt hem lang aan en hij slaat zijn oogen niet neer, omdat hij er recht op heeft, dat Greet hem niet verraadt. Moeder kijkt oneindig lang naar hem, z'n hoofd wordt er leeg van en dan kijkt ze een anderen kant uit. Ze ziet Greet en vraagt:

- Heb jij 't stuk taart gesnoept, Greet?

Guus is verbaasd 't te hooren, zulke dingen worden alleen maar aan hem gevraagd. Greet kijkt Moeder met heele groote oogen aan en zegt alleen maar:

- O, Moeder!

- Dus jij bent 't niet?

- Nee Moeder.

Moeder blijft Greet aankijken. Guus zit op heete kolen, als ze 'm maar niet verraadt! Moeder zegt ineens:

[p. 330]

- Je weet ervan Greet.

- Ja Moeder, zegt Greet en haar lip begint te bibberen. Maar... maar ik heb beloofd.

Moeder gaat met haar rug naar hen toe voor het raam staan. Guus en Greet bewegen niet, ze hooren 't tikken van de pendule. Eindelijk na een heel langen tijd zegt Moeder.

- Jullie zegt allebei, dat je 't niet hebt gedaan. Greet weet ervan. Als de schuldige zich morgen na de koffie niet heeft aangemeld, wordt Greet gestraft. Gaan jullie nu maar spelen.

Ze gaan allebei de kamer uit. Guus probeert iets tegen Greet te zeggen, maar hij vindt niets.

't Werd een ellendige dag. Soms dacht hij, ik draai d'r uit, maar dan telkens weer vervolgde hem 't idee, dat Greet gestraft zou worden. En dat moest voor Greet, die zoo voorbeeldig is en zooveel van Moeder houdt, ontzettend zijn. Naar Moeder gaan en zeggen, ik heb 't gedaan, was absoluut onmogelijk. Stel je voor drie dagen geleden nog had hij plechtig beterschap beloofd. Dat gevoel in zijn borst en buik zou zoo sterk zijn, dat hij 't niet aandurfde. Greet zou niets zeggen.

Guus dwaalde alleen door de Boschjes en werd hoe langer hoe miserabeler. Hij had 't gevoel, dat iedereen iets aan hem zien moest. Hij maakte tweemaal rechtsomkeert toen hij een politieagent zag aankomen. Hij sloop naar huis, waschte keurig zijn handen en zat doodstil aan tafel. Greet zei ook niets. Moeder deed alsof er niets gebeurd was. Vader ook, maar hij vertrouwde 't niet. Voor zijn gevoel moesten ze er alles van weten. Zwaarder en zwaarder zakte z'n ellende in hem. Hij wist geen uitweg. Hij maakte zijn schoolwerk en ging naar bed. Moeder kwam hem instoppen en een nachtzoen brengen. Ze wachtte even voor zij wegging. Maar hij zei niets. Toen ze de deur uit was, stopte hij zijn hoofd onder de dekens en begon te huilen. Na een tijd sliep hij in.

Midden in den nacht werd hij wakker. Hij lag in 't donker te staren en zijn nood werd steeds grooter. 't Was of de heele kamer vol ellende was, die loodzwaar op hem woog. Eindelijk hield hij 't niet meer uit. Hij stapte uit z'n bed en ging doodstil naar het kamertje van Greet aan het eind van den gang. Er was een enorme stilte in huis. Hij maakte zachtjes de deur open, die even heel hard piepte, wat hem een doodschrik aanjoeg en ging met zijn handen vooruit naar het bed van Greet.

[p. 331]

- Slaap je Greet? fluisterde hij.

- Nee, zegt Greet. Ze steekt een hand naar hem uit, voelt hem beven en hoort zijn tanden klapperen. Wat is er? Kom bij me in bed.

Hij kruipt in haar bed, daar is 't warm en zacht. Z'n koude voeten komen tegen haar warme beenen. Greet slaat haar armen om Guus heen en dan beginnen ze allebei te huilen, vreeselijk te huilen, heel zachtjes, dat niemand het hooren zal. Greet veegt telkens zijn oogen af met het laken. Eindelijk bedaren ze.

- Guus, zegt Greet, ik beloof je, ik zal niets zeggen. Ik vind 't wel ellendig, dat Moeder denkt, dat ik 't ben. Maar zie je, als ik jou was, dan zei ik 't maar. 't Is niet, dat ik bang ben voor de straf. Maar 't is voor jezelf, 't Moet zoo'n verschrikkelijk gevoel voor je zijn tegenover Moeder.

Guus huilt weer en nu nog veel erger.

- Ik kan niet, zegt hij, ik kan niet. Ik heb pas drie dagen geleden beterschap beloofd. En ik wil niet, dat Moeder me weer zoo aankijkt.

- Misschien kan ik je helpen, zegt Greet. Als we nu samen naar Moeder toegingen en ik zei, Moeder Guus heeft je wat te vertellen?

Guus denkt na. Hij stelt 't zich voor. 't Is wel véél, véél makkelijker als Greet hem meeneemt. Maar Moeder zal zeker weer zoo kijken. Greet heeft toch beloofd. Maar 't is voor haar zoo vreeselijk. Hij aarzelt. Greet wacht. Ze wil niet te veel aandringen, want 't is net alsof ze van haar straf af wil. En beloofd heeft ze. Tenslotte zegt Guus heel zachtjes:

- Misschien.

De kinderen blijven stil en bewegen niet meer. Afgemat slapen ze in, in elkaars armen.

's Morgens voelt Guus, dat het licht is, dat z'n gezicht nat is en dat iemand naar hem kijkt. Hij doet z'n oogen open, merkt, dat Greet naast hem ligt en ziet Moeders gezicht, over hem heen gebogen. Hij is ineens klaar wakker en strekt z'n armen uit.

- Ik heb 't gedaan, Moeder, roept hij.

- Mijn lieve, mijn eigen lieve jongen, zegt Moeder en zoent hem.

P. Roosenburg.