De Gids. Jaargang 89

[p. 288]

Aanteekeningen en opruiingen.

Betrapt.

- Daar valt mij in, dat ik zoowaar van het vloekgespan de eenige ben die, sedert de vriendelijke belangstelling in ons gedrag begon, een soort politieke geloofsbelijdenis ten aanzien van Indië heb afgelegd, en nog wel op een college!

Door de week komt dat heusch zoo niet voor; nu, er was gelukkig geen Indonesiër of aspirant-ambtenaar in het kleinauditorium. Zij waren al met vacantie, en al mocht er deze of gene van in Leiden zijn achtergebleven, de deur, hoewel af en toe openflappende om een der Amerikaansche bezoekers toe te laten, die wellicht den vorigen avond wat lang verbroederd had, heeft toch gedurende de peroratie niet op een kier gestaan. ‘Difficult’ (aldus stak ik toen de lont naar het kruit),

Difficult is the task of a government which has to keep within legal banks the foaming stream of the awakened nationalism of an Eastern nation. The manner in which the present Indonesian government till now has fulfilled this task is open to discussion; some say it is subject to reproof. Its pace is judged differently: many think it too slow, and others too fast. But about the direction itself in which it moves there is no doubt left.
We cannot wonder that on the road ascending to Indonesian autonomy, from time to time one stops for a moment and looks around. The level from which national life had to be raised was so low, the summit of their political wishes is placed so high, the sky around that summit looks often so nebulous. We Dutchmen know that from many a place we have to recede, to welcome a native successor in our stead. We cannot be expected to do so willingly, unless we may be convinced that the newcomer will fill the place well; that he is sensible of the duties he incurs by entering it, and capable to fulfil them. All sentimentalism in this matter is out of place, if, alas, not out of date. Native rule in Indonesia

[p. 289]

would be a curse, if it would mean destruction of what the white man has built up there. The true task before us is to give way to the native in the measure wherein he has first enabled himself to fill our place. Otherwise, the prediction might come true that once warned the United States whom the poet wishes to remain under the direction of cool-headed men:
O but for such, Columbia's days were done.
Rank without ripeness, quickened by the sun,
Crude at the surface, rotten at the core,
Her fruits would fall before her spring were o'er.
America's spring is over now, and we rejoice to see it still bear fruits. That Indonesian growth will be a harmonious one, Leyden University, whose duty as well as whose highest aim it is to be an intellectual centre not for Holland only but for the empire, will do its utmost to further it. Conservatives are wont to say of Leyden that it spoils Indonesia for them; - the time draws near that radicals will say the same. Party feeling in relation to Indonesia in a near future will run high; we at Leyden will stick to our guns as a Dutchman does, remembering the motto of the founder of this our University: saevis tranquillus in undis. We have already formed here Indonesian youngsters who are a credit to the community they sprang from and to which they returned. These men are now able to start the national University of which Indonesia stands in need, and, in so doing, will not copy Western institutions, but instal Eastern ones which will enrich and strengthen Eastern personality. Under the tropical sun we do not expect, nor do we want, the rise of our equals in thought and deed, but in valae of both.

Na de inlichtingen omtrent den staat van het Leidsche intellect, zoo bereidwillig door de heeren Treub en Gerretson verstrekt, zal het misschien menigeen verbaden, dat mijne collega's (ideologen toch, geneigd ‘een maar al te groot woord mede te spreken’, Indië's Toekomst 13), mij over het bovenstaande nooit gekapitteld hebben toen zij er van vernamen. En eigenlijk geloof ik dat ook Van Eerde er vrede mee zou kunnen hebben, die in Koloniale Zelfopvoeding (Gids 1921, IV, 488) eene poging tot ontleding der inlandsche volksziel aldus besloot:

Wanneer wij nu zulke menschen vergelijken bij ons zelf, zou dan niet kunnen ontwaken of groeien het vertrouwen, dat door het beschavingswerk ten dienste van de menschheid geëischt wordt? Een vertrouwen hierin, dat ook onder hen de harmonische ontwikkeling kan plaats vinden, die zich richt naar een zoo wijd mogelijken kring van medemenschen, welke op hun beurt medearbeiden aan het beschavingswerk?

Hoe moet het publiek hier nu uit komen?

[p. 290]

Zou deze of gene niet eens opperen, ten aanzien der Leidsche ideologie nu maar tot de orde van den dag over te gaan? Het schijnt verstandig in een tijd die de agenda's zóó zwaar belast met realiteiten. Moeder de Gans herneme haar rechten na gedanen arbeid - als er tijd overschiet!

En men denke eens aan Napoleon, die der idee dezelfde schimpletters aanhing als thans Treub, en ook in de universiteit gaarne het werktuig zag, en wien deze hebbelijkheden niet goed zijn bekomen.

H.T. Colenbrander.