De Gids. Jaargang 88

[p. 310]

Buitenlandsch overzicht.

Ramsay Macdonald.
25 Jan. 1924.

Het optreden van het Labour-kabinet in Engeland is de groote gebeurtenis van de maand. Menig Nederlander zal watertanden naar de snelheid waarmede het ter wereld kwam. Maandagavond het votum van wantrouwen tegen de regeering van Baldwin uitgebracht; Dinsdagochtend half elf de laatste bijeenkomst van het geslagen kabinet; een uur later Baldwin op Buckingham Palace met de ontslagaanvraag, een half uur daarna Rainsay Macdonald ontboden, om vijf uur dienzelfden Dinsdag de ministers benoemd. Het geheele proces in Engeland afgeloopen binnen de vier-en-twintig uur; - in Nederland een stilstand die van 26 October tot 7 Januari duurt, en aan het eind geen oplossing der crisis levert, maar hare negatie. En dit alles, terwijl ook in Engeland het oude geval van overgang der meerderheid van de eene aan de andere van twee partijen niet meer bestond.

Maar de drie groepen van 256 conservatieven, 192 ‘labourites’, 160 liberalen die 6 December uit de bus kwamen hadden elk voor zich gelegenheid gehad zich op de aan te nemen houding te beraden en hadden deze in alle bijzonderheden vastgesteld. Men wist dat Asquith de coalitie met de conservatieven verwierp en er geen met de arbeiderspartij najoeg; men wist ook dat Labour voor zichzelf wilde opkomen; dat het, als talrijkste niet-conservatieve groep ‘oppositie’ tijdens het conservatieve bewind, den traditioneelen prijs der zegepraal zou opeischen onmiddellijk nadat dit bewind in

[p. 311]

de minderheid gebracht was, al had het niet uit eigen kracht alleen de zege behaald, en al begrijpt het zeer goed, dat deze omstandigheid het groote beperking oplegt in de verwezenlijking van zijn binnenlandsch program, 't welk eene kapitaalsheffing tot delging van schuld bevatte. Dit zoo zijnde, zal het vermoedelijk veel werk maken van het gedeelte van zijn program dat op de buitenlandsche vraagstukken betrekking heeft, en het is volstrekt niet uitgesloten dat het dan eenigen tijd met volle instemming der liberalen en zelfs zonder onmiddellijk verzet van conservatieve zijde zal kunnen regeeren. Bepaalde successen op het buitenlandsch terrein behaald zullen zoodanige gunstige uitwerking kunnen hebben op de economische toestanden in Engeland zelf, toestanden die reeds lang om herstel riepen maar dit door de geringe krachtsontwikkeling der buitenlansche staatkunde van Engeland onder Baldwin niet verkregen, dat het aanwenden eener krachtige vredespolitiek naar buiten ook uit overwegingen, aan de binnenlandsche verhoudingen ontleend, voor de arbeiderspartij veel verlokkends moet hebben. Het maakt den indruk, dat bij de keuze van ministers door Ramsay Macdonald met deze omstandigheid volle rekening gehouden is. De namen van den premier zelf, die van Philip Snowden, Noel Buxton, Trevelyan, Arthur Ponsonby herinneren aan den moedigen ideeënstrijd tijdens en vlak na den oorlog door eene keurbende volgehouden tegen den druk der dwangvoorstellingen die toen de dictatuur van Lloyd George schraagden, en deze lieden hebben ongetwijfeld van hun moed en wil genoeg overgehouden om te bewerken dat de buitenlandsche staatkunde van Engeland onder hun bewind van de slapheid van die van Baldwin merkbaar onderscheiden zij. Treffen zij voor een actief-pacifistische staatkunde gunstige omstandigheden in Europa aan? De daling van den frank is Frankrijk komen bewijzen dat zijn elleboogwijdte geringer is dan Poincaré voor het ongewijzigd voortzetten zijner in de beruchte Zondagsredevoeringen van verleden jaar verdedigde politiek ten opzichte van het Duitsche vraagstuk behoeft. Hij heeft zijne meerderheid in het parlement behouden, maar alleen, omdat hij voorzichtiger is geworden naar den juist door hem geraden wensch dier meerderheid. Men kan er zeker van zijn, dat onder leiding van Ramsay Macdonald Engeland

[p. 312]

het aangevangen onderzoek naar Duitschlands betalingsvermogen niet tot een grap zal laten ontzielen; hij heeft onmiddellijk gelegenheid te doen uitkomen dat er een nieuwe wil uitgaat van Downing Street en dat die zich van nieuwe methoden durft bedienen.

In afwachting van wat komen gaat, kan men zekere paragraphen opslaan van het boekje dat Ramsay Macdonald in September 1920 verschijnen deed: A Policy for the Labour Party: ‘Can Labour govern?’ vraagt hij daar. Ten opzichte der buitenlandsche zaken, meent hij, wordt het ten onrechte betwijfeld. Buitenlandsche regeerkunst zal niet ontbreken; zij zal echter een geheel anderen inhoud hebben dan de regeerkunst der oude diplomatie:

‘Every military genius has emphasised the necessity of directing in time of war an offensive against the public opinions as well as against the armies of enemy countries. Such an offensive is still more necessary in times of peace. The sound and just policy needs the support of opinion, the doubtful one needs its criticism, the bad one needs its correction. Peace and goodwill are maintained in the forum not in the arsenal... The ideal Foreign Secretary must be in touch with the democratic movements abroad, must have a personal knowledge of their leaders, their influence, their strength and their weakness, must understand the people with whom he has tot deal. And it would be a great advantage if he were known hinself - if he were not merely a familiar name but a familiar person. He must represent not merely the rivalries and conflicting ambitions of his nation but its neighbourliness, its desire to co-operate, its international spirit. He must be a known man of two qualities, one who is not tot be imposed upon and one who does not wish to impose upon anyone else... In such men, the Labour Party is far richer than any other Party... Labour is best fitted to lay the foundations of that policy which will send disputes into courts and not battlefields, which will give the League of Nations a chance of operating, which will bring disarmament into the sphere of practical politics, and which will end for ever the dangers and the unrealities of the old diplomacy’.

Het zelfbewustzijn is hier klaarblijkelijk uitgegroeid tot zelfbehagen. For ever! Alsof, wanneer hun ‘rivalries’ maar

[p. 313]

scherp genoeg in botsing komen, ook democratieën de oude knepen der diplomatie niet snel genoeg aanleeren. Laten wij niet alles in eens hopen, maar er toch iets van hopen: het hooge ambt ontwikkelt misschien in den klaarblijkelijk welgezinden man, die zich aan de schrijftafel zóó gaan liet, een anders gekleurd, immers een ambtelijk verantwoordelijkheidsgevoel. En laat hij, bij al zijn kennis van het personeel der internationale arbeidersbeweging en haar organisatiën, waarop hij stoft, niet vergeten dat hij nog met heel wat slimme vossen van de oude soort bovendien te maken krijgt, in de kabinetten en - in zijn binnenste, en dat hij zijn eigenschap ‘not to be imposed upon’ in volle werking mag houden, ook tegen een deel van zijn vrienden en van zijn eigen ik.

C.