De Gids. Jaargang 87

[p. 165]

Buitenlandsch overzicht.

26 Sept. 1923.

Duitschland kan het lijdelijk verzet niet langer betalen, hetgeen eerlang Frankrijk, zoo het iets uit de Roer trekken wil, in het geval stelt de onvrijwillige medewerking der bevolking zelf te zullen moeten financieren. Wellicht dat dan de Roeropbrengst iets minder ver achterblijft bij wat Frankrijk vóór Januari 1923 verkreeg zonder er een centime voor uit te geven. Een mager resultaat, en dat dan nog is behaald tot den prijs der insolvabiliteit van Duitschland beoosten de Roer. Het eind zal zijn de noodzaak der moratoriumspolitiek die Frankrijk eerst verworpen had en waarvoor het pandneming in de plaats stelde.

Het alternatief is, de ‘reparatie’ te laten voor wat zij is, doch de ‘veiligheid’ te verzekeren, en daartoe te bevorderen dat na Duitschland's welvaart ook zijn territoir stukspringt. In sommige zijner Zondagsche redevoeringen koketteerde Poincaré ook met die gedachte. Meer dan koketteeren was het niet, of het weder-aanknoopen met Baldwin zou achterwege zijn gebleven. Want voor medeplichtigheid aan scheurplannen is Engeland nu noch ooit, onder welk bewind ook, te vinden.

Er is van Baldwin verwachting geweest in Europa; of hij ze nog vervullen zal? Na zich een lange inactiviteit te hebben opgelegd, ziet hij zich nu weer eens kans geopend.

Met horten en stooten zal het naar de eenig redelijke toekomst gaan: Duitschland niet onder de hiel van Poincaré, maar aan de strenge hand van Europa. Het land zelf is tot eigen uitredding machteloos; Europa - Amerika tot nuttige

[p. 166]

hulp misschien nog juist in staat, doch gratis kan en mag die niet worden verleend. Duitschland zal ondervinden dat ook de helpende hand knellen kan.

De Volkenbond mag over dit centrale vraagstuk van Europeesch herstel nog niet spreken, laat staan beslissen, en dit geeft aan zijn geheele bestaan iets onwezenlijks en voorloopigs. Wat hij vermag, is zich te conserveeren voor een betere toekomst, en dit is al moeilijk genoeg.

Intusschen, het niet meer te vermijden besluit der Duitsche regeering zuivert eenigermate den dampkring. De belijdenis van machteloosheid, door Duitschland afgelegd, moet en zal het verantwoordelijkheidsgevoel der omstanders scherpen.

Tot die omstanders behoort Nederland. Duidt de buitenlandsche-zaken-passus der troonrede een beginnende verlevendiging van ons verantwoordelijkheidsbesef aan? Het ware te hopen. Aan Nederland's medegevoel was sinds lang geen twijfel, maar dit artikel heeft eerst koers, nadat en naarmate het tot gevoel van mede-verantwoordelijkheid veredeld is. In het verkeer der kleinen onderling en in de vertegenwoordiging der kleinen bij de grooten kan Nederland, krachtens ligging, volksgetal, betrekkingen, grooter plaats vullen dan het tot nog toe verkoos in te nemen. Is de regeering hiervan overtuigd en gaat zij eerlang naar die overtuiging te werk, dan zal de paragraaf in herinnering blijven als de belangrijkste der troonrede, gelijk zij anders een der zinledigste zou moeten heeten.

C.