De Gids. Jaargang 84

[p. 232]

De vogelverschrikker.

In het gehucht, waar Tulpehoed leefde, hadden de gezeten boeren, die het grootste gedeelte der weinig talrijke bevolking uitmaakten, glooiende akkers, die in het wijkend ijle van den hemel schenen te verloopen.

In het voorjaar, bij het vorderen op de uitgestrekte landen volgden de vogelen van verre het spoor van den zaaienden landman, om de kwistig gestrooide korrels tusschen hun snavels te versmullen. Niet zonder gevaar en vrees konden zij het vleezige graan uit den vetten grond wegschrokken, daar elke boer een jongen als wachter over het versch uitgesproeide zaad in het veld plaatste. Die zwaaide met armen, of met stokken, ging langs de smalle aardgeulen rond en schreeuwde of klaterde met oude pannedeksels tegen elkander, dat de open voorjaarslucht er van rinkelde.

Zoo was ook Tulpehoed reeds eenige dagen rondgegaan onder het hooge hemelgewelf, dat zoo dun scheen als de leege schaal van een vogelei en hij had met heel zijn jonge lichaam de lekkere warmte van de nieuwe, mild stralende zon ingezogen.

Behalve zijn eigen stem, het roffelen der verschrokken vogelvleugelen, enkele verre, halfverstorven werkgeluiden en het onafgebroken druischen van het neerstortende water aan den nabijen molen was er niets hoorbaar in de eenzaamheid van het wijde landschap.

Het was geen toeval, dat Tulpehoed elken dag tegen twaalven naar het benedeneinde van het glooiende land daalde, tot bij den hooger gelegen weg, die aan weerskanten met rijzig opschietend wilgenhout was afgezet.

[p. 233]

Op dat uur naderde tusschen het ijle groen der herlevende wilgentakken Rozevoet, eerst zichtbaar aan haar blij-blauwe japonnetje, dan aan haar korengoud haar, dichterbij komende, aan haar even blozend, uchtendblanke gelaat, hare ontbloote, regelmatige boventanden en de zonnelach, die om haar roode, sierlijk gebogen lippenstreepkens bloeide.

De ouders van Rozevoet hadden sedert enkele dagen het huisje bij den watermolen betrokken; zij waren van elders gekomen om het bedrijf van den ouden molenaar over te nemen.

In het kleine dorp hadden de nieuwe inwoners heel wat lippen in beweging gebracht; men had het gezin besproken en geplaatst. Hierover was men het eens, dat Rozevoet het schoonste meisje in het dorp was, maar booze tongen hadden gerept van haar trotsche houding, haar onboersche, wufte kleeding en een niet meer aan te wijzen vrouw had de veronderstelling rondgefluisterd, dat Rozevoet wel een verstooten kind van een rijken vader zou zijn.

Voor Tulpehoed was zij een schoonheidsopenbaring, het in menschengedaante verschenen geluk; al wat hij zich als mooi, lief, begeerlijk en voor hem, arme, onbereikbaar in zijn jonge leven gedacht had, scheen hem in een enkele gestalte te gemoeten, wanneer zij naderde.

Toen hij haar den eersten keer achter het groene waas van het uitspruitend wilgenloof had zien voorbijgaan en hij haar enkele woorden had toegeroepen, was zijn regelmatig en rustig gelaat diep rood geworden, gelijk bessenvocht en zijn stem wankel, daar zijn ademtocht door zijn bonzende hart werd geteisterd.

Spoedig had hij zijn kalmte herwonnen, door hare welwillende antwoorden, door haar zachten, vriendelijken lach, door de toestemming, die uit haar oogen sprak.

Reeds den volgenden dag voelde hij in zich een verzekerdheid, die hem vrij en vertrouwelijk deed spreken, vertrouwelijk, alsof zij een en 't zelfde geheime verlangen gemeen hadden.

Daarna had hij een keer haar genegenheid beproefd, door, als in scherts te zeggen, dat hij op den weg zou springen, om met haar mee te gaan en hij scheen reeds volkomen bevredigd door haar loutere mededeeling, dat zij wel een uur gaans moest loopen.

[p. 234]

Een oogenblik leek het, alsof deze verholen toestemming hem reeds te machtig was voor dien dag en hij nu eenzaamheid behoefde om zijn spannend geluk te verjuichen, doch nauwelijks was zij alleen langs den kronkelenden weg verdwenen, of een berouw begon hem de keel te kroppen.

‘Waarom was hij niet meegegaan, zou hij 't nog doen?’

De gedachte aan het loon, dat zijn arme moeder niet kon derven, weerhield hem.

Den volgenden dag heerschte één enkel verlangen over zijn hersens, om mee te gaan met Rozevoet, langs den kronkelenden, eenzamen weg, dien zij straks zou volgen, door het dichte pijnbosch, dat even buiten het gehucht verrees en waar altijd schemering hing.

Toen zij naderde van den kant, waar de watermolen ruischte, voelde hij nog eens, hoe zijn hartklotsing zijn ademtocht bestookte, evenals bij de eerste ontmoeting met Rozevoet.

Hij zou op den weg springen en met haar meegaan... maar het kon niet, want de baas, die ginds aan den einder stond, zou bemerken, dat het land was verlaten en hem zonder loon naar huis zenden.

‘Hij wilde’ en ‘'t mocht niet’, zoo pleitten om beurten zijn begeerte en zijn vrees voor de gevolgen, nu de eene dan de andere hem winnend.

Nauwelijks meer een tiental passen van hem verwijderd, naderde Rozevoet en hij ondekte als bij hernieuwing, hoe mooi, lief en blij zij was.

‘Een uurtje slechts’, zeide hij tot zichzelf, op den toon, waarmede hij zijn moeder placht te vleien, wanneer hij haar toegevendheid behoefde.

Maar omziende herwon de in het alom stralende zonlicht scherp uitgeschaduwde figuur van den arbeidenden boer zijn dwingende macht over hem.

En toch wilde hij; één keer slechts, één uurtje, of ten minste een kwartiertje, doch de ledigheid van het land zou hem verraden.

Als een zonnestraal gliste daar een gedachte door zijn hoofd en binnen zeggenstijd volvoerden zijn handen, wat zijn begeeren gebood.

Hij draaide een manshoogen stok met de punt krachtig in de losse aarde, diepte een ontrafeld henneptouw uit zijn broek-

[p. 235]

zak te voorschijn en bond op schouderhoogte een korteren stok haaks op den anderen.

Zijn jas en pet, die met zijn veldflesch tegen den berm te hoop lagen, hingen weldra om en op het kruisgeraamte, terwijl de looze mouwen op het wisselend golven van den speelschen wind heen en weder zwaaiden.

Hij sloop, enkele malen achterom ziende, op handen en voeten, in de schaduw van zijn eigen nabootsing uit het bouwland en even later verdwenen Rozevoet en Tulpehoed tusschen de ijle wilgentwijgen, langs den bochtigen landweg.

Toen de zon wederom een uur van den dag had opgebouwd en Tulpehoed nog steeds niet was weergekeerd, staakte de boer zijn arbeid en keerde huiswaarts voor het middagmaal.

Van verre meende hij te zien, hoe ijverig Tulpehoed, zwaaiend met zijn slappe jongensarmen, de vogels verdreef.

Hij daalde af naar den landweg, die hem huiswaarts zou voeren en Tulpehoed naderend, begon het hem vreemd aan te doen, dat de jongen maar bleef zwaaien en slingeren met onbeheerschte armen, terwijl de schaft reeds was begonnen.

Op gezichtsafstand genaderd en ziende een stok ter plaatse, waar hij Tulpehoeds beenen gedacht had, bleef hij een wijle verschrokken staan om zich te bezinnen.

Met van verbazing gespalkte oogen en openhangenden mond schreed hij dan recht naar den bungelenden lappenmensch en met zijn bontkleurige, knokige handen betastte hij eerst voorzichtig het omhangen stokkengeraamte, kleedde het daarna uit en weer aan, zich vermakend als een kind met de pop.

Slim glimpend, met het merkteeken van een voornemen op zijn vet glimmend, vleezig gezicht, liep hij huiswaarts.

Toen Tulpehoed, nog voor de rusttijd geëindigd was, naar het zonnige land terugkeerde, zag hij tot zijn verbazing, hoe op drie verschillende plaatsen in den bezaaiden akker de armen zwaaiden van een levenloozen vogelverschrikker, terwijl de baas hem bij de eerste ontmoeting aanzegde, dat Tulpehoed de volgende week niet meer terug behoefde te komen.

De boer was nimmer spraakzaam geweest en ook dit keer had hij geen verscheidenheid van woorden gebezigd, terwijl Tulpehoed, gelijk een hond, die weet een zweepslag verdiend

[p. 236]

te hebben, met neergebogen hoofd, het vonnis had aangehoord. Over de reden van het ontslag werd niet eens gesproken.

Zoo langzaam als de boeren in de omgeving van Tulpehoed waren met het vervangen der aloude hulpmiddelen door nieuwe, zoo vlug volgde de een den ander, wanneer die eenmaal een verbetering had ingevoerd.

Toen Tulpehoed de daarop volgende week langs de velden trok, om zijn diensten aan te bieden, zag hij overal in de bouwlanden vogelverschrikkers, soms op de kluchtigste wijze aangekleed, en het duurde verscheidene weken, eer hij voor zijn werkgrage handen weer arbeid mocht vinden.

Henri Bakels.