De Gids. Jaargang 84

[p. 156]

Buitenlandsch overzicht.

25 Juni 1920.

De uitslag der verkiezingen voor den Duitschen Rijksdag maakt de vorming eener regeering in dat land bijzonder moeilijk. De meerderheids-socialisten en democraten zijn dermate verzwakt, dat de coalitie die tot dusver geregeerd heeft de regeering niet meer aandurft. Een kabinet van meerderheids-socialisten en onafhankelijken zou evenmin op eene meerderheid steunen. Een kabinet van uitsluitend rechtsche elementen ook al niet. De democraten en een gedeelte van het Centrum willen geen deel uitmaken van een meerderheid waarin de Duitsch-nationale partij zou zijn opgenomen. De onafhankelijken weigeren zitting te nemen in een kabinet dat ook democraten of leden van het Centrum tot leden hebben zou. Nadat achtereenvolgens Müller voor de meerderheids-socialisten, Heinze voor de Duitsche volkspartij, Trimborn voor het Centrum, de opdracht tot kabinetsformatie hebben nedergelegd, is die nu eindelijk aanvaard door Fehrenbach, die een kabinet zal zoeken te vormen uit Duitsche volkspartij, Centrum en democraten, een kabinet dat dus voortkomen zal uit partijen die tezamen niet over de meerderheid beschikken, en zal moeten leven bij de genade der meerderheids-socialisten. Heel hooge eischen kunnen dezen evenwel niet stellen, want een andere oplossing dan die hun nu wordt voorgeslagen, is niet mogelijk meer. Müller heeft immers de onafhankelijken tot medewerking uitgenoodigd en eene botte weigering tot antwoord bekomen. Ook de kansen van eene bestendiging der oude regeeringscoalitie (Centrum, democraten en meerderheidssocialisten) heeft hij gewogen en te licht bevonden; een kabinet uit deze partijen zou èn de onafhankelijken èn de rechtsche partijen tegen zich vinden. De meerderheids-socialisten heb-

[p. 157]

ben dus weinig anders kunnen doen, dan van de Duitsche volkspartij een soort verklaring uit te lokken van republikeinsche gezindheid. Voor hunne geliefde socialisatie-plannen evenwel zullen zij van de Duitsche volkspartij geen steun mogen verwachten. Doch wat hebben zij zelf, toen zij in de regeering waren, voor die plannen kunnen doen?

Het laat zich aanzien dat Duitschland geruimen tijd zwakke regeeringen zal houden, hetgeen het land wèl ongelegen komt nu het eerlang naar Spa moet.

Zullen Frankrijk en Engeland het daar eens blijken? Vermoedelijk meer, dan zich twee maanden geleden liet voorspellen. Het verkiezingssucces der Duitsch-nationalen en Duitsche volkspartij heeft ook te Londen de vrees weer levendig gemaakt, dat Duitschland zich aan gewichtige bepalingen van het vredesverdrag zal zoeken te onttrekken.

Werd reeds onder de oude regeering met het terugbrengen van het leger tot de toegestane sterkte gedraald, en kwam er van de vervolging der ‘oorlogsmisdadigers’ voor Duitsche rechtbanken niets terecht, eene regeering waarop een Stresemann invloed heeft, vreest men, zal het in deze beide en in andere opzichten nog erger maken. Te Boulogne is nu tusschen Lloyd George en Millerand overeengekomen, dat men op de inkrimping van het Duitsche leger tot 100.000 man zal blijven staan, maar den uitersten termijn (laatstelijk: 10 Juli) nog iets zal verlengen; dat met den meesten ernst op onmiddellijke uitlevering van het nog ontbrekende oorlogsmateriaal zal worden aangedrongen; dat uit de Duitsche grondwet van 11 Aug. 1919 art. 133 (‘de militaire dienstplicht wordt geregeld bij rijkswet’) zal moeten verdwijnen, immers krachtens art. 173 van het vredesverdrag zal het Duitsche leger slechts uit vrijwilligers mogen bestaan. Voorts heet het dat aan Duitschland te Spa vaste aflossingstermijnen zullen worden voorgeschreven, doch dat de bedragen telkens kunnen worden verhoogd, wanneer vermeerderd betalingsvermogen den schuldenaar tot een snellere aflossing der geheele schuld in staat stelt.

Over de verdeeling der door Duitschland op te brengen gelden tusschen de bondgenooten is men het intusschen nog lang niet eens. Op voorwaarde dat Frankrijk van den buit 55% zal ontvangen, heeft Lloyd George Millerand bereid

[p. 158]

gevonden de geheele aan Duitschland op te leggen vergoeding terug te brengen tot 90 milliard gouden marken. Dit is evenwel buiten Italië gerekend, dat volle 20% van het geheel begeert (18 milliard). Die kunnen er niet af, zonder òf de 55% van Frankrijk te verminderen, òf anderen (als Engeland zelf en België) teleur te stellen. Blijft Italië op de volle 18 milliard staan, dan zit er niets op dan het bedrag van 90 milliard weer te verhoogen. Eene financieele conferentie der bondgenooten, die 2 Juli te Brussel aanvangt, zal deze puzzle zoeken op te lossen.

Mede ten opzichte der Russische zaken bestaat tusschen de bondgenooten nog geen eensgezindheid. Het voorstel van Lloyd George, op bepaalde voorwaarden de Sowjet-regeering te erkennen, is door Millerand afgewezen. Moet Engeland nu den anderen weg verkiezen en in Klein-Azië de Turken bevechten, om het later in Kaukasië de Bolsjewiki te kunnen doen? Venizelos biedt de hulp der Grieken aan, die men minder goed aanvaarden durft. Hoe licht zou men hun later het gebied, dat zij bezet mochten hebben, weder moeten doen ontruimen!

Den 27^sten dezer maand loopt de termijn af, waarbinnen Turkije zich nopens de aangeboden vredesvoorwaarden zal moeten hebben verklaard. Het is mogelijk dat Damad Ferid pasja teekent, doch daarmede hebben de Turksche nationalisten het hoofd niet in den schoot gelegd, en zij, niet de door de Entente beheerschte regeering te Konstantinopel, beschikken in Klein-Azië over de werkelijke macht. Hen te verslaan zal meer kosten veroorzaken dan het Engeland, Frankrijk of Italië thans welkom is te besteden.

In Frankrijk gaf dan ook de Temps, in Engeland de Daily Telegraph, den raad zich met Mustapha Kemal pasja te verstaan. ‘Men dient zich af te vragen’, schreef laatstgenoemd blad, ‘of het aangaat, voorwaarden te handhaven wier uitvoering slechts met geweld kan worden afgedwongen, terwijl noch Frankrijk noch Engeland geneigd zijn tot dwangmaatregelen van grooten omvang over te gaan’. En de Temps waarschuwde, ‘zich niet met eene vertooning te vergenoegen, die het voorspel zijn zal van een bloedig treurspel.’ Er loopt dan ook een gerucht, dat er inderdaad een gemachtigde van Mustapha Kemal te Londen is ontvangen.

C.