De Gids. Jaargang 84

[p. 343]

Buitenlandsch overzicht.

26 April 1920.

Hermann Müller, die na Bauer's aftreden eindelijk in de vorming van een nieuw kabinet uit de Duitsche meerderheidspartijen slaagde, stond ten aanzien van den opstand in het Roerdistrict voor een moeilijke keus. Het door Bauer met de roode comité's gesloten verdrag van Bielefeld werd door de roode garden zelve niet erkend; zij sloegen tot zulke buitensporigheden over, dat de kolenproductie spoedig in gevaar kon komen; zou de Entente dan het Roergebied niet bezetten? Nog kon, tot den 10den April, tot nederwerping van den opstand van de Rijksweer worden gebruik gemaakt; tot zóólang liep de termijn, waarbinnen Duitschland, krachtens een in Augustus '19 met de Entente gesloten overeenkomst, een klein getal troepen in de krachtens het vredesverdrag te ontruimen zône op den rechter Rijnoever mocht doen verblijven. Frankrijk scheen gaarne te zien dat de onrust in het kolendistrict tot dien datum voortduurde, om onmiddellijk daarna zelf te kunnen ingrijpen; het zou meenen op die wijze te kunnen verzekeren, dat inderdaad de hoeveelheid kolen geleverd wordt waarvan het vredesverdrag spreekt. Aan eene door Duitschland nog onder Bauer gevraagde toestemming, van de Rijksweer tegen den opstand der Spartacisten gebruik te maken, had Frankrijk de afschrikkende voorwaarde verbonden, dat dan Frankfort door Fransche troepen zou worden bezet; doch de houding van Engeland en Italië liet geen twijfel, dat het stellen dier voorwaarde daar werd afgekeurd. Met name Lloyd George deed hiervan

[p. 344]

zoo onbeschroomd blijken, dat de Duitsche regeering moed kreeg de orde te herstellen op de eenige manier waartoe zij zelve nog kans zag: gebruik te maken van de verdeeldheid onder de communistische arbeiders zelven ontstaan, waarvan de meer bezonken elementen de groote voordeelen, die Bauer door het Bielefeld-verdrag hun had verleend, ongaarne door een troep heele of halve misdadigers in gevaar zagen gebracht. Mits de nieuwe regeering zich maar hield aan Bauer's verdrag, wilden zij wel toelaten dat de Rijksweer de extremisten uiteenjaagde. Hetgeen dan ook is geschied: Duisburg en Essen werden bezet, en het overschot der verloopende benden vervolgd. Dat hiermede het communisme zelf niet de kop is ingedrukt blijkt reeds hieruit, dat van een algemeene inlevering van wapenen door de arbeiders geen sprake is: men ziet het aan dat de plunderaars worden ontwapend en bestraft, maar houdt zichzelf in staat de navolging van het verdrag van Bielefeld, dat de grondwettige overheid in het Roergebied feitelijk onder de contrôle van arbeidersraden plaatst, door bedreiging met geweld te verzekeren.

Nauwelijks was de Rijksweer Duisburg binnengerukt, of Frankrijk volvoerde zijn dreigement en bezette Frankfort, Homburg, Hanau, Darmstadt.

De verontwaardiging in Engeland was groot. Juist zou Lloyd George naar San Remo vertrekken, om daar met Millerand en Nitti de Turksche zaken te regelen; hij veranderde te elfder ure de route, die over Parijs zou hebben geleid, en koos den zeeweg, na de zeer scherpe nota, waarin hij zich bij Millerand beklaagde, wereldkundig te hebben gemaakt.

Duitschland heeft ook na 10 April de Rijksweer in het Roergebied laten blijven, doch de sterkte der daar gelegerde troepen weer tot de 17.700 man teruggebracht, die tot dien datum waren toegestaan. Tevens achtte het de gelegenheid gunstig, aan de geallieerden het verzoek te richten, dat, in afwijking van het vredestractaat, de geheele sterkte van het leger, dat het aanhouden zal, op 200.000 man zal worden bepaald. Een voorstel naar het hart der officieren, die de Duitsche regeering niet minder naar de oogen ziet dan zij het de communisten doet. Om zich tegen het eene haar bedreigende element te handhaven, heeft zij het andere noodig,

[p. 345]

en denkt dat de twee zich bezwaarlijk tegen haar vereenigen zullen. (Er zijn omtrent eene aanstaande vereeniging van dien aard onlangs wel geruchten in omloop geweest, maar iets stelligs kwam niet aan het licht).

Engeland, dat immers, anders dan Frankrijk, in wezen reeds verkregen heeft al wat het van Duitschland wenschte, wil de tegenwoordige Duitsche regeering wel in stand houden; maar liever dan haar verlof te geven zich met het dubbel van het getal gewapenden te omringen dan in het vredesverdrag is toegestaan, wil het haar sterken door de economische bepalingen van den vrede te verzachten. Daarover zal nu, dit is de uitkomst van San Remo, in de tweede helft van Mei, te Spa, met Duitsche afgevaardigden onderhandeld worden.

Voor het uiterlijk is de goede verstandhouding tusschen de Geallieerden hersteld. De Franschen mogen te Frankfort blijven zoolang er Duitsche troepen in de neutrale zône staan, en gemeenschappelijk zal men Duitschland bij een barsch antwoord eerbied voor den vrede inprenten, maar in hetzelfde stuk zal doorstralen, dat men aan het billijkste en natuurlijkste van Duitschland's verlangens: eindelijk te weten met welk bedrag de anderen het vrij zullen laten, wil trachten te voldoen.

Het mandaat voor Mesopotamië en Palestina is dan nu (behoudens de niet twijfelachtige bekrachtiging door den Volkenbond) definitief aan Engeland, dat voor Syrië aan Frankrijk toegewezen; dat voor Armenië vaceert. Men zal het voor den vorm nog aan de Vereenigde Staten voorslaan, maar zoekt in werkelijkheid reeds onder de neutrale mogendheden, en noemt in de eerste plaats Nederland. Dat Armenië zal, behalve beleid, ook reusachtig veel geld kosten, meer dan één neutrale mogendheid er in zal kunnen of willen steken. Wilson ergert zich blijkbaar ten bloede toe dat hij buiten alles blijft, maar hèt middel om er niet uit te raken heeft hij verspeeld.

Konstantinopel (waar de Sultan zal blijven resideeren) en de Dardanellen geïnternationaliseerd; Thracië grootendeels aan Griekenland (Bulgarije krijgt Dedeagatsj terug); aan Griekenland ook Smyrna, maar onder Turksche suzereiniteit, althans nog voor vijf jaar. Italië krijgt Adalia met een achterland,

[p. 346]

behoudt Rhodos en Stampalia; Fiume vrijstaat; - ten aanzien van Dalmatië blijft er tusschen de eischen van Italië en van Joegoslavië, naar het schijnt, nog vrij wat te bemiddelen. - In de Duitsche zaken gaat Italië geheel met Engeland mede.

De Fransche Senaat is verstandig genoeg geweest, Caillaux niet schuldig te bevinden aan hoogverraad; hij is echter in de onmogelijkheid gesteld, binnen tien jaren in de Kamer terug te keeren. Hoe hij het daarbuiten uithouden zal? Zijn verdediging was weer héél knap, en tegelijk weer zóó dat men met het goede Fransche publiek van hem medewalgt. Wanneer verschijnt de man, die de waarheid even scherp ziet als Caillaux dit aanvankelijk te doen pleegt, maar ze vervolgens ontbaatzuchtiger dient?

Naschrift (28 April). - De jongste berichten doen vreezen, dat Mei voor de beoogde onderhandelingen te Spa, die, om te slagen, van beide partijen althans een zekere mate van gelijkmoedigheid vordert, wel'eens een ongeschikte maand kon blijken. Het is de vraag, in hoeverre de rust in het fabrieksdistrict bewaard zal kunnen blijven. Een artikel in het Munstersche centrumsblad, de Westfälische Merkur, en een particulier bericht uit Essen in de N.R. Crt. van hedenmorgen, vestigen den indruk dat de rooden een tweeden aanslag openlijk voorbereiden. ‘De organisatie van het roode leger in het Wupper-dal’, schrijft de Merkur, ‘wordt met groote kracht voortgezet. Het inleveren der wapens is een komedie. Geen 10% van de wapens is ingeleverd. Remscheid is het hoofdkwartier. Hier staan verscheiden compagnieën van het roode leger op oorlogssterkte, die militair volledig zijn uitgerust en zich dagelijks oefenen. Openlijk worden jonge werklieden als recruten bij dit leger ingedeeld. Russische communisten worden door het centrale bureau te Berlijn naar het Wupper-dal gezonden’.

Het bericht uit Essen bevestigt dit. ‘In volle openbaarheid’, zegt het, ‘hebben er te Remscheid oefeningen met machinegeweren plaats. Het stadsbestuur is vrij in schijn; het wordt aan alle kanten bewaakt. De “commissie van orde” tracht alle arbeiders te dwingen hun volle loon in haar kas te storten, zoogenaamd voor de betrekkingen der slachtoffers, doch naar

[p. 347]

zij later toegaf, voor het vormen van een strijdkas voor de roode garde. In vele bedrijven zijn andersdenkende arbeiders gedwongen, bijdragen voor dit doel af te staan’.

De Merkur bericht, dat de meerderheids-socialisten maatregelen tegen dezen communistischen druk eischen; dat de fabrieksarbeiders fabrieksweren willen vormen, die aan het roode leger tegenstand kunnen bieden. Misschien is bij dit centrumsblad de wensch de vader der gedachte. Zóó zeker is het er althans niet van, dat die fabrieksweren zullen voldoen, of het eischt met klem, dat onmiddellijk de Rijksweer ook het Wupper-dal zal bezetten.

Hiertoe zou dan dezelfde regeering bevel moeten geven, die daar juist generaal von Watter, den opperbevelhebber der rijksweertroepen in het Roergebied, na zijn opmerkelijk succes tegen de rooden, ontslagen heeft. Om de revolutie te verslaan heeft men een generaal noodig, maar een overwinning maakt hem suspect. In dien vicieusen cirkel kan de Berlijnsche regeering nog eenigen tijd blijven ronddraaien wellicht; maar of zij, al tollende, tegelijk in de positie zijn zal te Spa figuur te maken, mag worden betwijfeld.

C.