De Gids. Jaargang 84

[p. 171]

Buitenlandsch overzicht.

23 Dec. 1919.

Het terugtreden van Amerika heeft Engeland weder aan de spits gebracht der natiën die het verdrag van Versailles hebben uit te voeren. Bij de onderhandeling nu onlangs met Duitschland gevoerd over het aanvullingsprotocol heeft Engeland duidelijk de leiding genomen en de Fransche eischen gematigd. Aanvankelijk was geëischt dat Duitschland eene formule zou onderteekenen waarbij het aan de overwinnaars het recht toekende zonder oorlogsverklaring tot militaire dwangmaatregelen over te gaan nog na het van kracht worden van den vrede, met het doel de vervulling der voorwaarden, die Duitschland bij het aanvullingsprotocol zouden zijn opgelegd, te verzekeren. Duitschland heeft dezen eisch met beslistheid verworpen en Engeland heeft Frankrijk beduid dat men hem moest laten vallen. Daarop heeft Duitschland schadevergoeding toegezegd voor het feit van Scapa Flow, mits die schadevergoeding niet bestaan zou in afstand ook van de ontzaglijke hoeveelheid drijvende dokken en baggermateriaal die aanvankelijk in de eischen der Entente was begrepen. Inderdaad heeft men nu Duitsche afgevaardigden toegelaten tot overleg omtrent de vraag waarin de schadevergoeding dan wèl bestaan zal. Het laat zich aanzien dat deze onderhandeling weldra zal worden teneinde gebracht en Duitschland het aanvullingsprotocol dan eindelijk zal teekenen; de maand Januari zal vermoedelijk niet verstrijken zonder dat daarmede de vrede van Versailles van kracht zal zijn geworden.

[p. 172]

Duitschland is ernstig bevreesd geweest, dat Frankrijk zijn Duitsche krijgsgevangenen ook dàn nog zou willen achterhouden, als middel om een druk op Duitschland uit te oefenen en een eventueel tekort in de vervulling van zekere bepalingen van het vredesverdrag te kunnen bestraffen. Het vredesverdrag zelf staat dit Frankrijk niet toe, maar men maakte zich bezorgd dat Frankrijk het zou kunnen schenden. Thans is nogmaals de toezegging gegeven dat de krijgsgevangenen zullen worden teruggezonden zoodra het verdrag van kracht is.

Van den datum af waarop dit het geval zal zijn, beginnen termijnen te loopen waarbinnen de Volkenbond zekere handelingen zal moeten verrichten. Dit lichaam zal dus moeten optreden zonder Amerika, dat met eene beslissing omtrent zijne nader aan te nemen houding zeker niet binnen eenige weken gereed zal zijn. Ongeratificeerd bleef ook de door Wilson te Parijs geteekende Amerikaansch-Fransch-Engelsche alliantie, en Clemenceau is naar Londen geweest om onmiddellijk eene bijzondere Fransch-Engelsche alliantie in de plaats te vragen. Zij is hem ontzegd; Engeland acht zich alleen gebonden aan wat het reeds geteekend heeft, en dit alleen indien ook Amerika het bekrachtigt. Wel zijn Engeland en Frankrijk tot overeenstemming gekomen omtrent een aantal punten die men voornemens was geweest gezamenlijk met Amerika af te doen, maar waarvoor men niet gedurende onbepaalden tijd op Amerika kan blijven wachten: in de eerste plaats behooren daartoe de maatregelen met betrekking tot het Turksche Rijk, waaromtrent de wereld nu misschien in Januari iets anders zal vernemen.

In Rusland blijft de Sowjet-republiek voorloopig ongestoord; van haar inwendige reorganisatie, waarop de Prawda zinspeelde, is voor den buitenstaander nog niets te zien. Met Denikin schijnt het vrij snel achteruit te gaan. De ontruiming der Oostzeeprovinciën door de laatst overgebleven Duitschers schijnt, onder toezicht van een Ententegeneraal, thans inderdaad geregeld te verloopen. Renner heeft te Parijs toezegging ontvangen dat de Entente de republiek ‘Oostenrijk’ die zij zoo eng begrensd heeft nu althans niet verder wil zien afbrokkelen (adres aan Vorarlberg), en de Slavische naburen zijn vermaand, tot de voedselvoorziening

[p. 173]

van Weenen mede te werken. Over Dalmatië zal 7 Januari te Parijs eene onderhandeling beginnen, waarbij Italië zeker Fiume vorderen zal, misschien Zara, maar niet alles wat d'Annunzio, wiens rol schijnt uitgespeeld, nog verder had willen veroveren.

De moordaanslag op French komt Engeland herinneren aan het Iersche vraagstuk, dat brandde in 1914 en door den oorlog niet is gedoofd, enkel aan het gezicht was onttrokken. Zal Lloyd George de verzoenende politiek der regeering waartoe hij in 1914 behoorde, weder durven opvatten? Zoo niet, dan zal men in Ierland spoedig gevaarlijker tegenstand ontmoeten dan dien van de nazaten der Fenians, die thans op French hebben gemikt. Die geheime genootschappen met hunne methoden van schrikaanjaging door misdaad worden door Sinn Fein niet gesteund, dat integendeel den openlijken afval predikt. Elke poging daartoe beteekent burgeroorlog tegen die van Ulster, en de regeering is niet te benijden, welke tusschen deze beide uitersten zichzelf te handhaven en de belangen des Rijks in zekerheid te stellen heeft. De Home Rule-politiek schijnt de eenige die goede uitkomst belooft, mits zij niet langer worde uitgesteld. Engeland ziet, blijkens zijne toezeggingen op Malta, in Indië, in Egypte, in het algemeen in op welke voorwaarden het Britsche Rijk voortaan alleen zal kunnen bestaan; - het zal niet mogen aarzelen de beginselen die het elders huldigt, eindelijk ook op Ierland toe te passen.

Naschrift (24 December). - De Entente handhaaft voor de leus in haar laatste woord aan Duitschland den vollen eisch van 400.000 ton havenmateriaal; ‘indien echter uit een onderzoek, door deskundigen der Geallieerden in de Duitsche havens in te stellen, mocht blijken dat de geëischte 400.000 ton daar niet aanwezig zijn, zal daarmede rekening worden gehouden’. De Duitschers hadden verzekerd, dat men slechts de helft zal aantreffen; komt de bevinding der Geallieerden dit bevestigen, dan zal de eisch worden verzacht.

Lloyd George heeft er zich door den aanslag op French niet van laten afhouden, de Home Rule-politiek weder op te vatten. Hij heeft een ontwerp aangekondigd dat Ierland twee parlementen geeft, een voor Ulster en een voor de

[p. 174]

rest, met een door deze beide parlementen verkozen nationalen raad als vertegenwoordiger der Iersche eenheid, en met de bepaling, dat beide helften ook, zoodra zij het zullen verkiezen, één enkel Iersch parlement mogen vormen, dat dan vollediger bevoegdheid krijgt dan aanvankelijk aan de gescheiden parlementen zal worden toegekend. Times, Daily News en Manchester Guardian ontvangen het denkbeeld gunstig; Carson reserveert zijne opinie; de Sinn Feiners ontbreken nog altijd te Westminster en eischen de zelfstandige Iersche republiek; aan verkiezingen voor het nieuwe parlement zullen zij wellicht niet deelnemen. Het moet dan blijken of zij, zoo doende, de massa van het Iersche volk op hun hand zullen houden.

C.