De Gids. Jaargang 82

[p. 186]

Buitenlandsch overzicht.

26 Dec. 1917

De vredesonderhandeling begonnen, van Duitschland, Oostenrijk-Hongarije, Bulgarije en Turkije met de maximalistische regeering van Rusland.

Het vermoeden, in mijn vorig overzicht uitgesproken, dat Duitschland wel eens huiverig zou kunnen blijken zich met Lenin en Trotzky te zeer in te laten, uit vrees daardoor hunne politieke tegenstanders in de armen der Entente terug te drijven, is niet bewaarheid.

De Entente blijkt in Rusland te hebben afgedaan, niet bij de maximalisten alleen. De Entente wil oorlog, en Rusland kan niet meer oorlogen. Het is eigenlijk de vraag, in hoeverre Rusland als eenheid nog bestaat. De maximalisten zijn meester te St. Petersburg en te Moskou, maar Siberië gaat zijn eigen weg, in het Dongebied heerscht Kaledin, en in de Oekraine een locaal gezag dat over aanmerkelijke middelen schijnt te beschikken om zijn zelfstandigheid tegenover de gebieders van Groot-Rusland te kunnen handhaven. In één opzicht schijnen alle gewezen onderdanen van den Tsaar overeen te komen: van den oorlog hebben zij genoeg.

De Centralen kunnen ongetwijfeld den vrede op het Oostelijk front verkrijgen, indien zij zich eenigermate weten in te toomen. Slechts groote politieke misslagen kunnen alsnog de gezamenlijke Russen tegen hen op een hoop drijven; en

[p. 187]

Czernin en Kühlmann schijnen te bezonnen, om die misslagen te begaan.

Wat hen bovenal leiden zal, is de overweging dat bij wat zij in het Oosten tot stand brengen, eenmaal ook de Entente zich zal moeten kunnen nederleggen. Van Ruslands oogenblikkelijken toestand gebruik te maken om eene kwestie als de Poolsche b.v. te regelen uitsluitend in het Duitsche en Oostenrijksche belang, zal een Ponsonby in Engeland, een Renaudel in Frankrijk, onmiddellijk doen verstommen, en eventueele vijanden van Duitschland voor lange jaren de kans openen in Oost-Europa bondgenooten te vinden.

Maakt Rusland vrede, dan zal Roemenië dit voorbeeld zeker moeten volgen. Bulgarije zal dan gelegenheid hebben zich tegen Guillaumat, Turkije, zich tegen Allenby te keeren. Met Saloniki, Jeruzalem en Bagdad in de hand, zal de Entente de zekerheid behouden in de regeling der Balkanen Voor-Aziatische zaken een gewichtig woord te kunnen medespreken, en zij zal die drie punten zeker tot het uiterste verdedigen. Zoolang zij alleen Bulgaren en Turken tegenover zich vindt, heeft die verdediging goede kans. Zal Duitschland belangrijke strijdkrachten voor den oorlog op die afgelegen fronten kunnen afzonderen, en tegelijk een groote onderneming is het Westen wagen?

Waarschijnlijk zal het nog meer belang hechten aan een overwinning op het Westelijke, dan aan versterking der Balkan- en Turksche fronten. Het zal laatstgenoemde versterking wellicht niet geheel nalaten, maar het gros der vrijgekomen legers naar Frankrijk zenden en daar een beslissing zoeken te verkrijgen eer Amerika ter plaatse is, dat nog altijd slechts met beloften strijdt.

Wilson heeft een groote rede gehouden die geen enkel nieuw gezichtspunt geopend heeft, want dat hij ‘geaccrediteerde vertegenwoordigers van het Duitsche volk’, niet van de Duitsche ‘autocratie’ ontvangen wil, is slechts een herhaling.

Evenmin heeft Hertling's inaugureele oratie nieuws geleerd, dan dit, dat een door den Rijksdag opgedrongen kanselier niet per se in vredelievender zin spreken zal dan een aan den Rijks-

[p. 188]

dag opgedrongene. Of er al of niet overwinningen in Italië en vredesaanbiedingen van Rusland aan eene kanseliersrede onmiddellijk zijn voorafgegaan, behoudt op den toon daarvan onder alle omstandigheden zijn vollen invloed.

Het nieuwe geluid kwam van Lansdowne; ook een beetje van Caillaux; - maar men houdt zich liever met dien der beide staatslieden bezig, van wiens respectabiliteit men ten volle overtuigd is. Het is niet de eerste maal in zijn leven dat de heer Joseph Caillaux opmerkelijke dingen zegt over de verhouding van Frankrijk tot Duitschland en tot Engeland; doch het is zijn ongeluk dat het schandaal zijner betrekkingen altijd nog iets grooter lijkt dan de verstandigheid zijner woorden. Maar Lansdowne - dien te lezen was een verademing. Een goed Engelschman die tegelijk nog een goed Europeeër is. Hij voelt hoever het verlangen naar ‘veiligheid’ boven het doel is uitgegaan:

Security will be invaluable to a world which has the vitality to profit by it. But what will be the value of the blessings of peace to nations so exhausted that they can scarcely stretch out a hand with which to grasp them?

De Lobby was overstuur, en sprak van een ‘unfortunate incident’. - ‘The question that is most persistently asked is: “What is behind Lord Landsdowne's letter?”’ (Westminster Gazette, 30 Nov. 1917).

Niets hoegenaamd, bleek weldra, dan het geweten van een ervaren patriot, en de ‘politiek’ desinteresseerde zich van het niet langer raadselachtig geval. Maar de tijd zal komen, dat Engeland dit ‘monumentje van bedaarde sentimenten’ (om met van den Spiegel te spreken) weder zal aanzien; moge het niet zijn ‘met schreiende oogen.’

C.