De Gids. Jaargang 77

[p. 196]

Buitenlandsch overzicht.

Balkan. - Nasleep der militaire wetten. - China en Japan. - Jena.
24 Sept. 1913.

Bulgarije heeft den beker moeten drinken tot en met den droesem. Het kan zich niet meer verzetten; het heeft ongeveer moeten teekenen wat de Turken voorlegden.

Het behoudt, behalve de 100 K.M. zeekust met Dedeagatsj en Porto Lagos, van Thracië nagenoeg niets; een paar bergnesten. Demotika wordt weér Turksch, en aan de Zwarte Zee Iniadia. De Turken blijven in het bezit van Adrianopel en van alle groote slagvelden uit het begin van den oorlog: Kirk-Kilisse, Loele-Boergas.... Onderwijl hebben zij te Boekarest van Macedonië nauwelijks meer verkregen dan zij aan Roemenië in het noorden hebben moeten afstaan. Zij zijn voor de overschatting hunner krachten bijzonder zwaar gestraft. Men zal het Bulgaarsche volk geluk mogen wenschen wanneer het zich rustig weder aan den arbeid begeeft. Wat het nu noodig heeft, is recueillement.

Te loochenen is het niet dat Servië gansche streken verkregen heeft waar bijna geen Serviër woont en het daarentegen vol is met Bulgaren. Zich eene stad als Monastir te assimileeren, waar Joden en Bulgaren de bevolking uitmaken, met eenige Koutzo-Wallachen en, naar een Zwitsersch reiziger bericht, vier Servische gezinnen, zal geen gemakkelijke taak zijn. Men zou wenschen de gansche bevolking van Macedonië uit elkander te mogen smijten, zoodat de Grieken zich begaven naar gebied dat thans aan de Grieken is toe-

[p. 197]

gewezen (de Grieksche bevolking der aan Bulgarije verbleven stad Melnik gaf het voorbeeld), de verspreid wonende Bulgaren naar Bulgarije verhuisden, en zoo voorts. Maar dat blijft een vrome wensch.

Er is nu op den Balkan heel wat afgedaan en nog het een en ander onafgedaan. De groote mogendheden zijn met vacantie gegaan en zullen later de grensregeling van Albanië en het vraagstuk der eilanden in de Egeïsche Zee weder opnemen. Griekenland vindt Italië tegen zich gestemd en had tot dusver zijn beste voorspraak in Frankrijk, waarmede de vorige koning steeds op een voet van intimiteit wist te blijven. Constantijn XII wil Frankrijk's voorspraak behouden en er die van Duitschland bij verwerven, en is naar Berlijn gegaan vóór hij naar Parijs ging. De betuiging van dankbaarheid voor de lessen der Duitsche militaire wetenschap, die hij en vele zijner officieren op Duitsche militaire academiën hebben bestudeerd, is naar den Franschen smaak wat al te luid geweest; men heeft de opmerking niet teruggehouden dat de tegenwoordige koning indertijd als kroonprins, versch van de school te Berlijn, tegen de Turken een zware nederlaag geleden heeft, en dat tusschen den rampspoedigen oorlog van 1897 en de jongste Grieksche zegepralen de missie valt van generaal Eydoux, die men meende dat het Grieksche leger gereorganiseerd, en daarvoor meer dank had ingeoogst bij koning Constantijn's vader dan bij hemzelven; en nu de koning na Berlijn ook Parijs bezocht, heeft hij van Poincaré eenige in onberispelijken vorm gegoten vaderlijke vermaningen medegekregen. ‘Je prie Votre Majesté de croire que la France, dont les sentiments sont invariables, demeure pour la Grèce l'amie loyale et sûre qu'elle a toujours été’. Dat het eerste bezoek aan zijn keizerlijken zwager was, om hem voor den veldmaarschalksstaf te bedanken, zou men hebben laten passeeren, maar men had wat meer terughouding in woorden verlangd, en aan de stemmen uit Griekenland zou men zeggen dat die aan Venizelos en het Grieksche volk ook niet onwelkom ware geweest.

In Frankrijk heeft men nog voor een deel in de dekking der onlangs gevoteerde militaire uitgaven te voorzien, waar-

[p. 198]

mede men in Duitschland reeds gereed is; men heeft daar het middel gebruikt eener buitengewone heffing om te voorzien in de uitgaven voor ééns, en van een ‘Vermögenszuwachssteuer’ om te voorzien in de vermeerdering der jaarlijksche uitgaven. Ongetwijfeld heeft op de keus der dekking voor ééns (contributie ten bedrage van 1 milliard Mark) de overweging gewerkt, dat de (te sterk aangesproken) leeningsmarkt voor het Duitsche Rijk in de laatste jaren niet gunstig is geweest. Frankrijk heeft wel een geweldigen schuldenlast, maar heeft dien in de laatste jaren stationnair gehouden, en kan thans zonder bezwaar eene leening sluiten van 1 milliard francs om in de uitgaven voor ééns te voorzien, welke de invoering der nieuwe wet veroorzaakt. Maar nu de vermeerdering in de jaarlijks terugkeerende uitgaven! Men herinnert zich dat sedert vijf jaar Caillaux' progressieve inkomstenbelasting bij den Senaat ligt, die alles aangrijpt om de afdoening te verschuiven. De Kamer heeft haar thans het mes op de keel willen zetten en in de budgetwet voor 1913 het artikel opgenomen: ‘à partir du 1^er janvier 1915, la contribution des portes et fenêtres et la contribution personnelle-mobilière seront supprimées et remplacées par un impôt général et progressif sur le revenu’, artikel waartegen de Senaat zich heeft verzet, maar dat zij, na bevestiging door de Kamer, heeft geslikt. Het heeft de bedoeling de vóórstemmers moreel te verplichten; alle legale sanctie ontbreekt. Het is duidelijk dat wanneer de nieuwe wet niet vóór 1 Jan. 1915 in het Journal officiel staat, niemand haar op dien datum in kan voeren. Zal nu het taaie verzet der Fransche bourgeoisie tegen een belastingsvorm die overal elders ingang heeft gevonden, eindelijk worden gebroken? Zoo ja, in de kosten der militaire wet zal men dan nog niet eens hebben voorzien. De belasting van Caillaux was bestemd andere belastingen te vervangen, die hiertoe sinds lang met name waren aangewezen; zij is altijd voorgesteld als impôt de remplacement, niet de superposition. Men zal nu òf de inkomstenbelasting meer moeten laten opbrengen dan eerst was beoogd, en dus de oppositie in den Senaat nog gaan versterken; - òf nevens de inkomstenbelasting nog andere nieuwe heffingen moeten voorstellen; - òf sommige oude, veroordeelde belastingen moeten laten voortbestaan ondanks de invoering der wet-Caillaux.

[p. 199]

Terwijl voor de militaire wet zelve de regeering steun moest zoeken en gevonden heeft bij rechts, zal zij de dekkingsvraag wel niet naar haren zin opgelost kunnen krijgen zonder ijverige medewerking van links. Zal die aan Barthou geschonken worden, of krijgt nu Caillaux zelf nog een kans? Die vraag zal men wel beantwoord zien vóór het eind van het jaar, wanneer de Kamer weder bijeen is.

Nauwelijks heeft Joeantsikai den binnenlandschen opstand bedwongen of hij krijgt moeilijkheden met Japan, dat thans met Rusland is vereenigd en gaarne ook zijn deel wil nemen, nu Rusland het zijne vindt in Mongolië. Er is gedurende de ongeregeldheden in China een Japansch officier mishandeld, een Japansche vlag beleedigd enzoovoorts, en over deze incidenten maakt de Japansche regeering thans een geweldig misbaar. Men moet erkennen dat zij het niet erger maakt dan het Japansche volk, dat den ambtenaar aan het ministerie van buitenlandsche zaken te Tokio, aan wien de leiding der betrekkingen met China was opgedragen, van te groote meegaandheid beschuldigd heeft en hem zonder vorm van proces vermoord.

Joeantsikai doet wat hij kan: onderzoek en bestraffing van schuldigen toezeggen, maar de Japansche eischen worden ieder oogenblik dringender. Is het er om te doen de verlenging der huur van Port-Arthur voor een tijdperk van vijftig jaren af te dreigen? En misschien de uitbreiding van het huurcontract over een grooter stuk Mandsjoerije?

Engeland en de andere gouvernementen die Joeantsikai geld geleend hebben, beginnen zich ernstig te verontrusten. Hun belangen hebben bij de enorme waardevernietiging die te Nanking en elders heeft plaats gehad al schade genoeg geleden, en men meende dat men er nu eindelijk was; dat meer geregelde toestanden de wanorde zouden gaan vervangen. Gaat nu Japan tot een vlootdemonstratie en landing van troepen over, dan zal Joeantsikai misschien toch nog vallen en de ellende opnieuw beginnen.

Te Jena het jaarlijksche socialistencongres; het eerste zonder Bebel.

Twee zaken trekken de aandacht: de bespreking van de

[p. 200]

houding der Rijksdagsfractie bij het voteeren der dekking voor de militaire wet, - en de kwestie of men tot een algemeene werkstaking zal overgaan om de herziening van het Pruisische kiesrecht af te dwingen. Over dat toestaan van gelden voor militaire doeleinden hebben de Rijksdagsleden zeer veel moeten hooren, maar zijn het antwoord niet schuldig gebleven; en de motie-Rosa Luxemburg voor de algemeene werkstaking is verworpen met 350 stemmen tegen 142. De algemeene werkstaking, heeft Bernstein gezegd, zal men eerst ondernemen, ‘als men de zekerheid heeft haar te kunnen volhouden tot de roode vlag van het slot te Berlijn zal waaien,’ en dat zal nog een groote veertien dagen duren. Tegenover de 4½ millioen socialistische staan nog 8 millioen niet-socialistische stemmen bij de Rijksdagverkiezingen, en het aantal bij de partij aangesloten, contributie betalende personen, dat in de goede jaren placht toe te nemen met 13, 15, 16% per jaar, is in het afgeloopen jaar nog maar vermeerderd met 1%.

Een ander merkwaardig cijfer is, dat onder de 12.000 neophyten van het laatstverloopen jaar nog maar 2000 mannen zijn; de rest zijn vrouwen.

C.