De Gids. Jaargang 76

[p. 458]

Anna Louisa Geertruida Bosboom-Toussaint.

Den 16den September 1912 zal het honderd jaar geleden zijn dat Geertruida Toussaint te Alkmaar geboren werd.

Niet als een nationale gedenkdag zal die dag gevierd worden. De Nederlandsche natie pleegt zich nu eenmaal niet warm te maken voor haar dichters en prozaschrijvers, doode of levende. Maar in den kleinen kring van hen die de schrijfster van Het Huis Lauernesse, van de Leycester-romans en van Majoor Frans vereeren om wat Huet in haar roemde: haar groote verbeeldingskracht, haar groot boetseervermogen, haar groote visioenen en haar groote gevoelens, zal men dien dag mevrouw Bosboom-Toussaint dankbaar herdenken.

De Gids die in een door Potgieter in 1838 geschreven beoordeeling haar eerste afzonderlijk uitgegeven novelle Almagro begroette als werk waarvan ‘de stijl zich voordeelig onderscheidt boven dien onzer gewone romanschrijvers’ en voor wien zij haar laatste werk, de onvoltooid gebleven, na haar dood, in het nummer van December 1886, afgedrukte Herinneringen bestemde, brengt op dezen dag, behalve opstellen over haar en haar werk, van haarzelf een nog onbekende, fragment gebleven, schets uit haar eersten schrijvers-tijd,

[p. 459]

en een aantal brieven door de schrijfster als Geertruida Toussaint of als mevrouw Bosboom-Toussaint gericht tot personen van naam, die zij haar vrienden mocht noemen.

Al was zij - volgens Huet - in ons land ‘le plus grand des écrivains qui ne savent pas écrire’, diezelfde Huet roemde de ‘charme’ van hare niet openbare brieven. Ook in de hier openbaar gemaakte geeft zij zich zonder terughouding, in al de oprechtheid en den ernst van haar eerlijk, onafhankelijk karakter; beginseltrouw, maar zonder parti-pris, waardeerend wat haar aantrok ook in wie in levensbeschouwing mijlen ver van haar afstonden, onmeedoogend hekelend ook in geestverwanten wat haar tegen de borst stuitte.

De literaire kunstenaar, die eens Geertruida Bosboom-Toussaint in beeld zal mogen brengen, niet in schets maar ten voeten uit, en die dus geen enkelen trek van haar karakter, geen enkel hoofdstuk uit haar levensboek zal mogen verwaarloozen, zal ongetwijfeld met het hier bijeengebrachte zijn voordeel kunnen doen.

de redactie.