De Gids. Jaargang 76

[p. 567]

Buitenlandsch overzicht.

Rhodos. - Marschall. - Straatsburg. - Rijksdag. - Deschanel. - Taft-Roosevelt.
24 Mei 1912.

De Italiaansch-Turksche oorlog is een nieuwe phase ingetreden. De Dardanellen zijn opgegeven en worden weer voor het handelsverkeer geopend; - Italië zal nu Turksche eilanden gaan bezetten, om een object te hebben, dat in ruil kan worden geboden voor de verlangde erkenning der inlijving van Tripoli. De Turksche regeering blijft echter na de bezetting van Rhodos tot dusver even standvastig in haar weigering, als daarvóór.

In Tripoli zelf geen nieuws. De achtste maand van den oorlog! Heette het eerst nog, dat op de bezetting van Ain-Zara (4 December 1911) een verder voortrukken naar het binnenland zou volgen, thans wordt daarvan niet meer gerept, en beperkt Italië zich tot de versterking der nederzettingen aan de kust, en tot de betere afsluiting van de kust zoowel naar de zijde van Tunis als naar die van Egypte. De versterking der hoofdplaatsen is langzamerhand zoo geducht geworden, dat het in de hoogste mate onwaarschijnlijk moet heeten dat de Italianen er nog ooit weer met geweld zullen kunnen worden uitgedreven, althans niet van het binnenland van Tripoli uit. Iets anders is, of het andere doel: het binnenland van toevoer te versteken, ooit geheel zal kunnen worden bereikt.

De Turken en de Arabieren van het binnenland hebben

[p. 568]

den tegenstand niet opgegeven. Zij wenschen niets liever dan dat de Italianen uit hunne verschansingen de woestijn in zullen trekken, waaraan dezen zich wijselijk niet wagen. Intusschen noodzaken zij de Italianen tot een afmattenden wachtdienst van dag en nacht. Een algemeenen aanval op hunne stellingen schijnen zij niet meer in den zin te hebben. Het is in de verte niet te zeggen hoe lang deze toestand nog duren kan. Italië zal het er voor over moeten hebben, eene aanzienlijke macht zich maand in, maand uit, achter wallen te laten verkniezen.

Er is weer wat gaande onder de mogendheden, van Russische zijde uit, maar flauwtjes. Rusland heeft de hoop niet opgegeven, dat van eene bemiddelaarsrol eenig particulier profijt voor den bemiddelaar zal afdruipen. Het schijnt evenwel, dat het op bezwaren stuit bij Frankrijk, dat nog meer naar de Theems dan naar de Newa ziet. Buitendien zijn de aanvankelijke genoegens van het protektoraat over Marokko zoo problematiek, heeft Frankrijk zoozeer zijn aandacht noodig voor zijn onwillige beschermelingen, dat het den algemeenen staatkundigen toestand van Europa hoogst ongaarne verder helpt compliceeren. Het wil blijkbaar op den Balkan liefst volstrekte rust.

En de Marokko-onderhandeling met Spanje vlot nog maar steeds niet. Men herhaalt te dikwijls te Parijs, dat het nu op een kleinigheid na gereed is, om geen twijfel te wekken aan de waarschijnlijkheid van een spoedige afkomst.

De Duitsche regeering zendt haar besten diplomaat naar Londen. De positie van baron Marschall von Bieberstein te Konstantinopel was zóó eigenaardig, zijn invloed op de Turksche regeering scheen zóózeer tegen alle schokken bestand, dat men zich niet voorstelde die bekende figuur ooit de plaats van zijn met zooveel gevolg bekroonde werkzaamheid te zullen zien ruimen. Zeker niet, zoolang de Turksch-Italiaansche oorlog duurde.

Dat het tòch gebeurt, is opmerkelijk en verblijdend. Het bewijst, niet wàt, doch dàt men iets te Londen wil gaan doen.

De wereld verkeerde onder den beangstigenden indruk, dat Duitschland en Engeland hun onderling misverstand liever gedurig nieuw voedsel gaven dan met ernst naar een

[p. 569]

verbetering te zoeken. De benoeming van von Marschall is te Londen bijzonder goed opgenomen. Als er gesproken moet worden, heeft men liefst met een heelen man te doen.

En Haldane voor de tweede maal naar Duitschland. Er is iets gaande, en het kan alleen iets goeds zijn. Men wil zich althans niet langer voor elkander verstoppen.

Wat het zijn zal? Verwacht alles, lieve vrienden, behalve eene aanstaande vlootreductie. Daar lijkt het niet naar. Integendeel: Churchill heeft juist weer te verstaan gegeven, dat hij de ‘Wehrvorlage’ (die al geen ‘Vorlage’ meer, maar reeds perfecta lex is) met bouwbespoediging zal moeten beantwoorden.

Wat thans beproefd wordt, zal, als het lukt, eerst werken op heel langen termijn. Maar men zal althans het onwaardig schouwspel niet langer beleven, dat twee staten als Engeland en Duitschland het voor de som der wijsheid aanzagen, elkander te bespionneeren, en den moed niet vonden elkander in de oogen te zien.

Door de schuld der sociaal-democraten is het Bethmann-Hollweg gemakkelijk gevallen, zich uit eene situatie te redden die bedenkelijk had kunnen zijn als hij met verstandiger Rijksdagsleden te doen had gehad. De Keizer had aangerand, en nu maakte Scheidemann te onzaliger uur hem tot den aangerande, en kon de kanselier om de leelijke zaak heen praten.

Want leelijk wàs de zaak in hooge mate. Wat beteekent de constitutie, aan Elzas-Lotharingen verleend, wanneer een wettig gebruik der constitutioneele rechten met de bedreiging der inlijving bij Pruisen mag worden beantwoord?

De ongeloofelijke loslippigheid des Keizers heeft het den Elzas-Lotharingers, als zij het vergeten mochten zijn, nog weer eens goed duidelijk gemaakt wat hen van Pruisen scheidt en scheiden blijft. De indruk in het Rijksland is zeer diep. Men brult er niet op zijn Scheidemann'sch, men antwoordt met groote waardigheid, maar met die trilling in de stem die bewijst dat het hart geraakt is.

Een mooie geste: na zoo plompe bedreiging het besluit tot het aannemen eener eigen landsvlag.

De Rijksdag is uiteen. Het groote politieke vraagstuk der

[p. 570]

zitting, de ‘Deckungsfrage’, is onopgelost. Waaruit zullen de kosten der nieuwe militaire toerustingen worden gevonden? Men weet dat de geheele linkerzijde nieuwe verteringsbelastingen verwerpt, en dat zij hieraan haar meerderheid bij de verkiezingen te danken heeft.

De regeering wil deze meerderheid in zoover ontzien, dat zij inderdaad geen nieuwe verteringsbelastingen zal voorstellen. Echter wil zij ook niet tot wederindiening der vroeger door de zwartblauwen verworpen ‘Erbschaftssteuer’ gedwongen worden door eene meerderheid waarvan de sociaal-democraten deel uitmaken. Zij heeft zich tot de gematigden van links en van rechts gewend en dezen bereid gevonden tot een compromis, uitgedrukt in een voorstel Bassermann-Erzberger: tot dekking aan te wijzen eene niet nader gepreciseerde ‘belasting op het bezit’. Hieronder kan men de Rijkssuccessiebelasting verstaan; men kan er ook heel wat anders onder verstaan: zuiver reactionnaire belastingsmaatregelen naar het hart der agrariërs, uitsluitend drukkende op het mobiele kapitaal. De vrijzinnigen deden dus niet mede, maar handhaafden hun eigen voorstel: het verzoek tot wederindiening der Rijkssuccessiebelasting. Het gevolg is dat beide voorstellen zijn aangenomen: dat van Bassermann-Erzberger met de stemmen van sociaal-democraten, vrijzinnigen en Polen tegen; dat van de vrijzinnigen met de zwartblauwe stemmen tegen. De meerderheid voor het voorstel der middenpartijen is dus aanzienlijk grooter geweest.

Blijkens hunne stem voor het voorstel der vrijzinnigen, blijven ook de nationaal-liberalen de successiebelasting wenschen. Maar zij weten heel goed dat die er nooit komen kan zonder de stemmen der sociaal-democraten, en dat de regeering haar uit die handen niet verkiest aan te nemen; en daar zij nu alles liever willen dan het voorgoed met de regeering te verkerven, houden zij tegelijk het achterdeurtje open waardoor deze ontsnappen kan. Een meer gedemoraliseerde partij dan die der Duitsche nationaal-liberalen laat zich kwalijk denken. Zij durven evenmin in te gaan tegen den volkswensch als tegen de ‘allerhöchste Stelle’.

Paul Deschanel op den stoel van Brisson. Hij dankt het aan de stemmen der socialisten, die een gematigde die zich voor

[p. 571]

de evenredige vertegenwoordiging vastgelegd heeft, verkiezen boven een radicaal-arrondissementier. De radicale partij takelt af in Frankrijk. Poincaré ministerpresident, Deschanel Kamer-president, wie zou in den Combes-tijd hebben voorspeld dat men dit zoo spoedig zou beleven? De natie zwenkt naar rechts, omdat zij geschrokken is van de in duizend symptomen aan den dag tredende innerlijke verwording van het radicale bewind.

De Joconde, de Liberté, Bonnot.... il faut que ça soit fini.

De actiën van Taft dalen, zonder dat die van Roosevelt met beslissende zekerheid rijzen. Komen de Democraten meteen goeden candidaat, dan hebben zij geen kwade kans.

Men bedroeft zich intusschen voor Amerika wegens de onsmakelijkheid van den personenstrijd in de Republikeinsche partij, waarbij allen in onze oogen verliezen: èn Roosevelt, èn Taft, èn de Republikeinen, èn Amerika. Wij Europeanen kunnen ons in die zeden maar moeilijk verplaatsen. Beentje lichten is bij ons wel bekend, maar het is een diminutief, dat wij noodig hebben om die zaak aan te duiden. Wij helpen elkander binnenskamers om hals, zooals nu juist Thomson het Delcassé gedaan heeft. Maar dáár gebeurt alles op de markt, en met welk een spanning van de stembanden! In onze geniepigheid kan men met goeden wil althans nog eenige verlegen hulde aan zedelijkheid en fatsoen vermoeden, maar hoe iets ter verontschuldiging te vinden van zooveel boosheid gepleegd met zulk luid geweld?

C.