De Gids. Jaargang 75

[p. 544]

Buitenlandsch overzicht.

Tripoli. - China. - Marokko.
24 Nov. 1911.

De Italianen hebben geen goede pers gehad, en konden die ook kwalijk verwachten.

De noodzakelijke wreedheden van den oorlog worden het lichtst hem vergeven, die weet te imponeeren door nog iets anders dan wreedheid: door succes. Mocht Europa zich maar kunnen overtuigen dat Italië bij machte is een van de achterbuurten der wereld in afzienbaren tijd tot een toonbaar nieuw woonkwartier te maken, het zou zich minder ophouden bij de ongelukken die mochten zijn voorgekomen bij het in puin leggen van wat er stond.

De moeilijkheden blijken veel grooter dan vermoed was. De havens te bezetten was kinderwerk; nu vangt de eigenlijke proef pas aan.

Een geduldsproef, die Italië nu doorstaan moet, als het zich niet gruwelijk wil blameeren.

Maar eene proef die bestaan worden kan, en die het nu in het gemeen belang der wereld is dat bestaan worden zal.

Eene groote moderne natie als de Italiaansche doorleeft niet wat zij thans ondervindt, zonder dat èn haar vindingrijkheid gescherpt èn haar gevoel van verantwoordelijkheid geprikkeld wordt. Meester van de gemeenschap over zee, behoudt zij een zoo enormen voorsprong op de Turken, dat zij in de gelegenheid blijft militaire fouten te herstellen - ook zedelijke schuld te boeten.

[p. 545]

De noodzakelijke versterkingen zijn gezonden, en kunnen nog gedurig worden aangevuld. De Turken daarentegen kunnen geen aanvullingen zenden. Zij moeten opereeren met de in het land zelf aanwezige krachten. Deze zijn veel sterker gebleken dan Italië had vermoed, maar toch niet sterk genoeg, om de indringers weer van hun vaste punten te verdrijven. Blijven nu de havens voor goed in Italiaansche handen, dan zal de Tripolitaansche maatschappij zich in dien nieuwen toestand hebben te schikken. Noch de Turksche krijgsmacht, noch de stammen die haar volgen en gehoorzamen, kunnen op den duur leven van de woestijn.

Intusschen heeft de ondervonden tegenslag de Italianen ook in zoover tot inkeer gebracht, dat zij zich veel huiveriger toonen dan te voren, den oorlog over te brengen naar de Aegeische Zee. Geen aanval op Mytilene, geen blokkade der Dardanellen, en de reis van Koning George gaarne aangegrepen als motief tot uitstel.

Zal dit uitstel geen afstel worden?

Eén ding wil Italië niet: Tripoli opgeven. Het zal er door de mogendheden worden geduld, en door Turkije niet kunnen worden uitgedreven. Dit zijn de vaste punten in dit spel. Kanonschoten in de Aegeische Zee gelost, zullen de moeilijkheden in Tripoli zelf ondervonden in geen enkel opzicht doen verminderen. Geweld tegen Turkije in Europa of Klein-Azië zou zin hebben gehad na een éclatant, onmiddellijk, volledig succes in Tripoli behaald - gelijk Italië zich gevleid had te zullen behalen. Men zou dan Turkije gedwongen hebben het verzet tegen zijne berooving op te geven, en de wereld zou pressie uitgeoefend hebben op de Porte, en haar beduid hebben: geef toch toe, want het onvermijdelijke is geschied. Maar nu ligt het geheel anders. De wereld zal nu hare waarschuwende vertoogen niet tot Turkije, maar tot Italië richten, en deze mogendheid voorhouden, of zij in Tripoli geen werk genoeg heeft? Turkije tot berusting in het onvermijdelijke over te halen kan eerst in aanmerking komen, wanneer (ginds in Tripoli) het onvermijdelijke er zal zijn - en zoover is het nog niet in maanden, vermoedelijk niet in jaren.

Zoo zal, dunkt mij, het gevaar voor vijandelijkheden in de Aegeische Zee (en daarmede dat voor het uitbreken van een

[p. 546]

Balkanbrand) wel afdrijven, en Italië vrijheid gelaten worden het ondankbare en moeilijke werk in Tripoli, dat het vrijwillig op zich nam, ten einde te brengen als het kan - maar deze vrijheid ook alleen.

Brengt het dît werk niet ten einde, dan heeft het zijn belangen zwaar geschaad. Niet alleen dat het menschenlevens en millioenen schats zal hebben geofferd à pure perte, maar het zal, om Tripoli nà Adoa, als ‘expansie’-mogendheid ook niet langer voor vol worden aangezien.

De opstand in China bleek geen locale beweging te zijn, maar een algemeene, van grooter omvang en beteekenis dan iets wat in het onmetelijk rijk sedert eeuwen misschien is voorgekomen. Het schijnt werkelijk nu het doorbreken van den nieuwen tijd.

Zullen wij niet, naar den raad van Mr. Nederburgh in de Nieuwe Courant (gevolgd op zooveel andere waarschuwingen), aan de verbetering van den rechtstoestand der Chineezen in Indië met wat grooter beslistheid, en vooral met wat meer spoed, moeten gaan arbeiden? De tijd is wellicht niet ver meer, dat China zal kunnen afdwingen wat voor eenigen tijd Japan ons afdwong. Wij zullen dan een nieuwe ongerechtigheid begaan terwijl wij een oude opheffen: de Inlander zal opnieuw worden vernederd, gelijk hij door de gelijkstelling van Japanners met Europeanen feitelijk vernederd is. De gebeurtenissen in China maken dus een der moeilijkste problemen, het allermoeilijkste waarschijnlijk, waarvoor wij in Indië geplaatst zijn, acuter nog dan het reeds was. In ieder geval doordringe men er zich wèl van, dat eene oplossing waarbij men het van door China te ontwikkelen krachtsbetoon zal laten afhangen, wanneer en in hoever de rechtstoestand der Chineezen alléén zal worden gewijzigd, de slechtste van alle moet heeten. Zulk een houding zal ons door den Inlander niet vergeven worden, en de tijd zal komen dat ook hij ons eene grievenlijst presenteert.

Duitschland teleurgesteld en Frankrijk onvoldaan - ziedaar de noodzakelijke uitkomst van den Marokkostrijd. Intusschen is geen van beiden in het geval, het door de onderhandelaars overeengekomene te kunnen verwerpen. Maar nu verder?

[p. 547]

Welk een opzienbarend woord van minister Caillaux in zijne rede te Saint-Calais! ‘J'en arrive,’ zeide hij, ‘à marquer une des idées directrices qui nous ont guidés au cours de ces négociations. C'est que, dans le centre de l'Afrique, les positions ne peuvent pas être considérées comme définitivement prises; qu'il sera d'une politique prévenante et sage, pour beaucoup de puissances européennes, de préparer des règlemens de comptes et des échanges où chacune des parties contractantes ait à trouver son profit.’ Chacune? België en Portugal zien niet goed in wat zij in Afrika te winnen; wèl, dat zij er veel te verliezen hebben. De uitlating heeft vooral bevreemd in den mond van een Franschen staatsman. Heeft hij eventueele critiek op de Marokko-Congo-overeenkomst willen ontzenuwen door de verwachting op te wekken: er zal bij een nadere verdeeling nog iets voor ons kunnen afvallen? Maar Duitschland wenscht niets liever dan ‘nader’ te deelen; zijn appetijt is niet gestild. Officieuse Fransche stemmen verduidelijken de orakelspreuk aldus, dat men er bovenal een uitnoodiging in heeft te zien aan Engeland om eenige Anglo-Fransche ruilmogelijkheden (de Franschen begeeren Gambia) in welwillende overweging te nemen. Het komt uiterst zonderling voor dat de heer Caillaux een dergelijke zaak zou hebben ingeleid door uitdrukkingen te gebruiken welke te Brussel en Lissabon voor zóó dubbelzinnig moesten gehouden worden als deze. En voor onhandig zag men den heer Caillaux niet bepaald aan.

Of het een woord was aan het adres van Spanje? een aankondiging, dat men aan de door Duitschland gewenschte verwerving van Spaansch-Guinea en Fernando Po geen belemmeringen in den weg zal leggen?

Zoo bevredigt de lang verbeide Fransch-Duitsche overeenkomst nòch de onderteekenaars, nòch de omstanders geheel. Er blijven vraagteekenen achter deze artikelen staan, misschien voor partijen zelve, maar zeker voor het publiek.

C.