De Gids. Jaargang 73

[p. 410]

Aanteekeningen en opmerkingen.

Saint-Georges de Bouhélier en het Naturisme.

- Twaalf jaar geleden alweer, in dezen tijd, omstreeks half Januari, heeft de Figaro, die, haar eerste kolommen openstellend voor proclamaties als van den pretendent Philippe d'Orléans, eenzelfde belangstelling letterkundige manifesten waard acht, dat van het Naturisme gebracht. Tot meer dan tweehonderd dagbladstukken heeft het aanleiding gegeven. In eens was het streven van een nieuwe groep Fransche jongeren bekend. Enkele weken later ontstond de Revue Naturiste. Saint-Georges de Bouhélier was de voornaamste bestuurder. Wie hij is? Ziehier een deeltje der Célébrités d'Aujourd'hui (Paris, Sansot & C^ie.), waarin gij zijn leven en werk geschetst vindt, gelijk zoo iets ten onzent in de Mannen en Vrouwen van Beteekenis pleegt gedaan te worden. Maurice Le Blond is de schrijver der schets, zijn kameraad en oudste vriend. Mocht gij een ander meer vertrouwen, luister naar Camille Lemonnier.

‘Een jonge man zegt, dadelijk in zijn eerste boeken, wijze en schoone dingen. Een vroege mijmerlust heeft hem in contact gebracht met het geheim van alle bestaan; hij legt het uit volgens zijn afkomst en zijn gemoed. Men bewondert, dat hij, op een leeftijd, wanneer men alles nog moet gaan begrijpen, voorgevoeld heeft wat te leeren valt. Hij weet naar welke wetten de geesten zich vormen. Hij beseft, dat wij de achtereenvolgende gelaatstrekken dragen van eenzelfden mensch in wien God zich almeer zien laat. De natuur en de menschheid vullen zijne droomen. En hij is twintig jaar oud en hij heeft reeds de vijf deelen geschreven van L'Annonciation, van La Résurrection des Dieux, van La Vie Héroïque.

Die klinkende titels stemmen wel met zijn heldhaftigen aard. Zelf voelt hij zich een held in de lijn der helden die hij prijst; en dat is wat hem onderscheidt: hen verheerlijkend, schept hij

[p. 411]

een nieuw heroïsme. De verjongde mythen past hij aan bij het leven van allen dag om ons heen. Hij toont ons Hercules, die elken dag de grenzen van de wereld verwijdt.

.... L'Hiver en Méditation heb ik niet kunnen lezen zonder inwendig verfrischt mij te voelen. Het leidde mij in tot de vreugde, de goedheid, den vrede, welke ons deel worden, dank zij den zwijgenden getuigen onzer tekortkomingen en onzer deugden. Hij bracht mij nader tot mijzelf. Men blijft getroffen bij dit verschijnsel, dat een zoo jong schrijver een wijze is....’

Deze zinnen zijn vertaald uit de voorrede, door Lemonnier voor een Choix de Pages van Saint-Georges de Bouhélier geschreven, een boek van meer dan twee-honderd-vijftig 4^o pagina's, bij Arthur Herbert te Brugge verschenen.

Bouhélier heeft ook romans geschreven: zij vertellen van schuldige liefde en prostitutie; in La Route Noire wordt een ‘gevallen vrouw’ niet door een liefde of hartstocht gerehabiliteerd, maar voor het ongelukkige schepsel wordt mededoogen, belangstelling gevraagd onder een volslagen blootleggen der droeve laagheid van haar bestaan.

Veel meer dan romanschrijver, is Bouhélier essayist. Uit zijn essais is de Choix de Pages gekozen, die een vijftig pagina's geeft over ‘de vrouw’, en een vijf-en-twintig over ‘de kunst’ en een reeks korte stukjes uit L'Hiver en Méditation.

De lievelingsbewering van Bouhélier is die over ‘de heldhaftigheid van elken dag.’ Ieder mensch heeft een mythe in zich, gelijk de ouden vermochten te vinden; men moet haar weten aan 't licht te brengen. De heldhaftigheid is niet een wonderdeugd, slechts in bovenmenschelijke zielen te vinden. Zij is een overal verbreide, aldoor bestaande, aldoor werkende eigenschap, waarvan iets in de donkerste harten huist en welke zich kan doen gelden in de allergewoonste levensomstandigheden.

Tegenover het medelijden en het pessimisme van democratische realisten; tegenover de uitzonderingsleer dergenen die Uebermenschen willen, stelt Bouhélier een liefde voor de menigte, een liefde welke geen deernis maar waardeering wil, welke het leven, en ook de gewoonste menschen onder de banaalste levensomstandigheden om hun edele helfhaftigheid, gelukkig prijst.

J.d.M.