De Gids. Jaargang 71

[p. 524]

Een wintermiddag.

Door de kale, koude straten liep hij. Een fijne wind woei, en nam 't stof in waaiende vegen langs de vuil stoffige hardbevroren wagensporen; 't was ver onder nul, en geen mensch was op straat, een enkele vrouw, de wollen doek voor de mond, en haastig loopend. - Hij ging op 't ijs, en stapte door de straten in de kou, waardoor z'n voeten pijnlijk waren, en z'n handen en gezicht fel gekleumd, - en dacht aan de middag, die hij hebben zou. Met háár, Emmy, en haar familie zou hij op 't ijs gaan. Elke keer, dat hij aan haar dacht, kreeg hij een aandoening. 't Was nu al maanden dat hij haar kende, en een enkele maal maar zag hij haar. Zoo was er een spanning, die maakte, dat 't telkens een heftige gewaarwording was, als hij haar zag. En nu zou hij haar die heele middag hebben, op 't ijs! 't Maakte dat hij zich sterk voelde; gauw liep hij door de fijne wind, in deze gedachte, en bood weerstand aan de kou en de pijn die hij zich deed aan z'n bloote hand aan 't puntige staal van z'n bungelende schaatsen. In z'n leven van maanden bezig zijn met z'n werk kwam, zooheftig de gedachte aan haar. En nu zou hij weer de gewaarwor, ding krijgen van haar te zien, en bij haar te zijn! - Zoo liep hij door de straten met hun hobbelige keien, die fijn droog van de kou waren, naar 't eind van de stad. Daar kwam een paardetram een hoek om, hem tegen. 't Paard liep hard met wije bewegingen, en de wielen maakten gedreun op de bevroren ijzeren rails. De koetsier ademde wolkjes in z'n ouwe bont, en binnenin zat een

[p. 525]

burgerjuffrouw benepen om te kijken, de doek voor haar neus.

Eindelijk was hij aan 't eind van de stad, waar de aangelegde straat eindigde met een balken borstwering, hol ingezakt de vloer van hangende baksteenen door 't wegschuiven van het zand. En daar, - het onmetelijk landschap van de ver zich uitstrekkende bevroren weiden vóor zich, aan de horizon de ruigten van boomen van de veraf gelegen dorpen, - daar ging hij aanbinden, om te beginnen.

Op de wijë grauw-witte ijsvloer van 't eind van de groote sloot die er àfging, deed hij 't. En gauw had hij z'n schaatsen aan z'n voeten gebonden, en richtte hij zich op, om te beginnen. 't Was nog ongewoon, - 't was de eerste maal van 't jaar - dat vanzelf op z'n zwaarte wegglijen op 't gladde ijs. Onhandig hield hij nog z'n evenwicht. Maar weldra stond z'n lijf ernaar, en gleed hij weg, over 't harde, bobbelige ijs van 't begin van de sloot.

Nu reed hij de vlakte in. De stad, grijs en klein, achter zich, vóor zich de uitgestrektheid van witgevroren landen en slooten. Nu zocht hij ze, bij de verre kleine figuren, die hij er zag rijden heel in de verte. Rechts, ver, boog een spoorbaan in een kromming àf. Er kwam geklank over van de stalen rails, van juist passeerende wagens. En de lucht was zoo stil en ijzig op die openheid van 't land.

Hij voelde zich krachtig, en ademde vàst, terwijl hij stevig reed op 't verlaten ijs. Toen zag hij ze, vrij gauw. In de verte ontdekte hij hun bekende vormen. En Emmy's figuur zag hij er ook bij, bij de anderen.

Bij hen kwam hij aan. Haar oude oom was daar, en haar jongste broertje. En haar twee oudere zusters, van wie de een, de jongste, voor 't eerst op 't ijs was. De oudste, een kleine, al getrouwde vrouw, nam hem altijd spottend op, en had altijd de aandacht bij de verhouding van hem en Emmy. Als altijd was ook nu hij eenigzins beducht voor haar.

Emmy begroette hij 't laatst, ontroerd nu hij tegenover haar kwam. En zij, de mond stil dicht, bewoog maar even haar hoofd op en neer, welbewust, bij wijze van groet. Ze was in strak dofblauw gekleed, slank haar figuur in de sterke winterstof.

‘Last not least’ had de kleine oudere zuster stilweg begeleidend

[p. 526]

gezegd. Wéer wist hij niets te doen op dat gebeuren, dan zich een gewone oppervlakkige houding te geven, - en hij voelde zich niet thuis zoolang zij bij hen was. Gelukkig bedacht hij, dat zij niet heel goed rijden kon, en dat ze dus wel bij de anderen achter zou blijven.

Ze gingen nu allen gezamentlijk de heel wijë sloot, waar ze waren, àf, in de richting van een groot buiten, dat in de verte lag. - En nu begon de dag voor hem.

Met haar was hij, van de anderen àf, vooruitgereden, juist zonder dat iemand 't gemerkt had. Ze reden 't beste van allen. Nu had hij haar dan mèt zich, na al den tijd dat hij niet bij haar was. - Daar reed ze bij hem, op de vaart naar 't groote buiten.

Haar lenige lijf in 't effen goed, - was heelemaal zooals ze was, sterk, en bewust, in haar gedachten. Ze kon nooit veel met hem spreken, - daar ze begreep, dat ook hij wel wist, wat er was. Niet dát wat ze zeiden was 't, 't ging toch eigenlijk om heel iets anders. En daar spraken ze nooit over, omdat dát te sterk was, te sterk gevoeld werd tusschen hen beiden. Ze zouden 't niet gauw durven aanroeren, uit vrees dat 't iets stumperigs zou hebben, de poging 't in woorden te brengen mislukken zou. Zoo kwam 't dat ze nu ook niets zeiden, nu ze naast elkaar voortreden. Ze wisten 't wel. En wat had 't vreemd gestaan iets over gewone, andere dingen te hooren! - Ze was zoo'n heerlijke sterke geest. Zwijgend reed ze maar naast hem, en beiden dachten ze al de tijd.

Ze kwamen ver van de anderen af, en beiden rustten even op hun tocht over 't slingerende water naar 't groote buiten. De zon scheen laag in de hemel van stille witte wolkenvegen, en 't licht blonk in 't spiegelend harde ijsvlak van de vaart. Toen herinnerde hij zich iets, toen hij zoo met haar was, en haalde uit z'n zak een paket heel fijne borstplaat, die hij voor haar gekocht had. En zij, voor deze zwijgende daad, was heel gevoelig, en dankte hem ervoor, terwijl ze 't samen aten.

De middag ging verder heen, terwijl ze hun tocht naar 't buiten voortzetten. Nu heel alleen. Ze reed daar naast 'm, in de slanke stof. Hij zou nu wel haar opeens hebben willen vastnemen bij de hand en arm, tot déze daad overgaande, waar 't met woorden niet gaan zou. Maar 't had totaal hun houding, die ze hadden, ge-

[p. 527]

stoord, en hij kon 't niet, al was hij in een passie voor alles wat hij van haar zag, de stof van haar kleeding, haar hand, de lijn van haar gestalte.

Maar moest nu zóo de middag tusschen hen voorbijgaan? Moest hij nu blijven tegenover haar, als hij was? - Het buiten naderde - ruig van dorre boomen. Het water liep, stil in z'n beschutting, er in uit. En eer ze 't wisten reden ze erin, op 't mooie ijs, waar nog geen mensch was geweest.

Ze waren de zoom van hakhout ingegaan, en reden nu in de doodsstilte tusschen de hooge twijgen. De vaart maakte allerlei krommingen, waar gingen ze heen? Ze volgden maar de vaart, nu langs allerlei open plekken in 't hart van 't goed, en verloren zich in de weg.

Waar moest 't heen? dacht hij, toen hij haar zoo bij zich zag, nu alléen in de stilte van 't buiten. Daar vloog een winterkoninkje, vaalbruin diertje, klein, op de oever op. Telkens vloog 't een eindje verder voor hen uit, dan weer wippend in de takjes, bij de ijskant. Ze volgden 't kleine beestje, geheimzinnig aangetrokken door z'n wezen, rijdend op de sloot door 't buiten, - tot 't, een hoek om, een sloot in tusschen 't dicht bezette hakhout door, plotseling dansend op de toppen van de twijgen, luid uitsloeg, met weeke slag en verdween.

't Was een stille sloot, tusschen 't dichte hout, die ze in waren geslagen. Vlak lag 't ijs, en hard, met z'n zilveren blazen, die stukknapten onder 't rijden, dat splinterend de kleine stukjes ijs vergleden - en klakkerend reden hun schaatsen voort, een tijd. En daar, opeens, liep de sloot dood op een dam in de takken!

Nu kon hij niet langer. Om hen, àchter hen, in de bocht, overal de takken, de hooge doodsche takken. Bevreemd keek ze even toen hem aan, en toen hield hij niet in, en vatte haar aan.

Verschrikt was ze even, maar gauw herstelde ze, en hij nam haar zwijgend vast, tot zich. Haar hoofd drukte hij aan 't zijne, en haar overweldigend, overdekte hij haar gezicht met kussen. Samen gingen ze naar de kant toe, in de knappende twijgen op 't hooiïge gras met de ijsnaalden van de harde wal, en beiden daar zittend, nam hij haar in omhelzing, geheel, - met álle verlangen, dat in hem opgehoopt was, in ál die maanden.

Nog eens, vóor hun terugkeer, herhaalde hij 't, en zij, zwijgend,

[p. 528]

liet hem doen. Haar sterkte was weg; en déze daad was de eenige, die mogelijk was in hun toestand.

Toen ze, toén, terugkeerden, wisten ze niet wat ze deden. Zwijgend reden ze weer terug, door 't leege hakhout heen, waar 't doodsch was, van daareven, waar 't winterkoninkje was geweest. De zon, in de vervagende hemel, stond al laag. In gedachten gingen ze voort, en toen ze bij de zoom naar buiten kwamen, sloot hij zich nog even vast tegen haar aan, en reed toen weer gewoon. De avond grauwde al, ze waren lang weggeweest.

De uitroepen van de anderen, die niet wisten waar ze gebleven waren, waren niets voor hen, zoo afwezig van gedachten waren ze, en versuft. Gezamenlijk gingen ze toen weer naar huis, gewoon, Maar de kleine getrouwde zuster zag aan hen iets, en voelde dat er iets moest zijn geweest. Maar dáar sprak ze niet over, maar bedacht 't, en zweeg.

En toen hij, - 't was al avond, in de koude, waaiende stad, bij de ijle lantaarnlichten, Emmy, 't laatst, bij hun huis, een hand gaf, hadden ze nog niets tegen elkaar gezegd.

A.J.G. Maclaine Pont.