De Gids. Jaargang 69

[p. 585]

Bibliographie.

Schoolplaten. Eerste serie (Erasmus. Marnix. Coornhert. Hooft. Vondel. Huygens). Amsterdam, L.J. Veen.

De begaafde leerares in de Nederlandsche taal- en letterkunde aan de gemeentelijke Hoogere Burgerschool voor meisjes te Amsterdam, Dr. J.A. Nijland, die in haar school en daar buiten zooveel liefde voor onze ‘taal en heel haar overvloed’ weet te wekken, heeft een voortreffelijk denkbeeld gehad, dat, dank zij de medewerking van den Directeur van 's Rijks Prentenkabinet, E.W. Moes, en van den uitgever Veen, tot een even voortreffelijke uitvoering is gekomen Reeds is de eerste serie, zes portretten van de hierboven genoemde groote 16e en 17^e eeuwsche Nederlanders, in hout omlijst, tegen lagen prijs verkrijgbaar. Straks, wanneer slechts velen meewerken, zullen er meer komen; de Wereld-Nederlanders, zooals Dr. Nijland ze noemt: Thomas à Kempis, Hugo de Groot, Jan de Witt, Leeuwenhoek, Christiaan Huygens en de Groote, dien wij in 1906 zullen vieren - Rembrandt.

Aanzien doet gedenken. Geen beter middel dus om de herinnering aan die Nederlanders van allerlei richting en gemoedsaard, maar allen krachtige, hooggestemde geesten, te wekken en levendig te houden, dan deze portretten, die de muren van school en huis inderdaad zullen sieren. Op onze middelbare scholen en op onze gymnasiën hooren zij in de eerste plaats, daar waar het woord van den leeraar of de leerares die stoere en achtbare koppen zal kunnen doen leven voor den leerling, zoodat hij hun doen en hun denken nooit weer vergeet. Mogen zij weldra op geen enkele ontbreken!

De Vlaamsche Gids. Algemeen tweemaandelijksch tijdschrift. Onder redactie van Mr. H. de Hoon, Pol de Mont, Prof. Paul Fredericq, Dr. A. Ley, Dr. Max Rooses, Mr. Constant Stoffels en Prof. J. Vercoullie. Antwerpen, De Nederlandsche boekhandel; Amsterdam, Van Holkema en Warendorf.

De Vlaamsche tijdschriftenmarkt is gelukkig nog niet overvoerd gelijk de onze. Voor een tijdschrift van de oudere liberale strijders, met voormannen als Max Rooses en Paul Fredericq, is er dus naast dat van de jongere letterkundigen, die in Vlaanderen hun orgaan hebben, en naast de katholieke Dietsche Warande zeker plaats, en dat te eerder nu die ouderen voornemens zijn zich niet hoofdzakelijk op het gebied der

[p. 586]

letteren te bewegen, maar ook de wetenschap en de politiek binnen hun kring hebben getrokken.

Intusschen heeft de redactie van De Vlaamsche Gids, door de mededeeling in het prospectus, dat het nieuwe tijdschrift, zich wijdend aan den dienst der wetenschap zoowel als der letteren, daarbij tot voorbeeld neemt ‘zijn grooten voorganger in Noord-Nederland De Gids’, het ons wel wat moeielijk gemaakt, al het goede te zeggen wat wij van haar werk denken en verwachten. Laat ons daarom volstaan met de mededeeling, dat deze eerste aflevering, die waardig geopend wordt door een belangrijk opstel van den kunsthistoricus Rooses over Jordaens' overgang tot de Hervormde kerk, in de keuze van de onderwerpen en in de wijze van behandeling daarvan een sprekend Vlaamsch karakter heeft. Dat karakter vinden wij ook in den toon waarop, onder het opschrift ‘Fransche Letterkunde’, gesproken wordt over de Fransch schrijvende Belgen. Van Emile Verhaeren's nieuwen bundel gedichten Les heures d'après midi zegt de heer Frans Buyens, dat zij ‘van kalmte getuigen,’ maar ‘de zenuwachtige rythmus der verzen is niet altijd passend met den inhoud.’ Dezelfde schrijver is over Camille Lemonnier en over al de Fransch schrijvende Belgen, die zich als Vlamingen voordoen, slecht te spreken. Zulke ontboezemingen moet men van onze Zuidelijke broeders kunnen begrijpen, al zou men ze niet gaarne voor zijn rekening nemen.

Maar verblijdend is het verschijnen van een tijdschrift gelijk dit, als een nieuwe getuigenis van het krachtig leven der Vlamingen van dezen tijd, van welke de oude, maar altijd jonge, pastor Verriest onlangs zeide: ‘we staan recht en voelen ons voeten onder ons beenen ferm op den grond staan.’

De Vonk. Weekblad onder redactie van Marie Metz-Koning en Top Naeff. Nrs. 1 en 2. Amsterdam, Scheltens en Giltay.

Een, zoo niet uitsluitend dan toch in de eerste plaats voor jonge meisjes bestemd, even nieuw als overbodig weekblad, dat zich tot nu toe enkel onderscheidt door zijn titel en zijn formaat. Naar beider beteekenis moet men raden. De Vonk, is dat ‘l'étincelle’ waarnaar Pailleron zijn bekende comédie noemde, het vuursprankje dat in het jongemeisjeshart ontspringt, zoodra de rechte man het electrische toestel in beweging heeft gebracht? In dat geval is er wellicht ook een verklaring voor het onhandig langwerpig formaat van het weekblad te vinden en hebben redactrices en uitgever, verstandig vooruitziend, de aanstaande huisvrouw ook op het proza, dat haar wacht, willen voorbereiden door haar al vast vertrouwd te maken met het formaat van de waschlijst en de slagersrekening.

Het zal uit den inhoud van de verdere nummers duidelijker moeten blijken wat de dames Metz-Koning en Top Naeff met deze uitgaaf voor hebben. Meer dan ‘bon ordinaire’ is, wat de eerste twee nummers gaven, niet; sommige bijdragen bleven zelfs daar beneden. Misschien is dit begin wat men in Fransche sporttaal een ‘faux départ’ noemt en zullen de volgende nummers ons naar vorm en inhoud belangrijker bijdragen te lezen geven.