De Gids. Jaargang 69

[p. 203]

Bibliographie.

Dichters van den ouden tijd. Gedichten bijeengebracht door Dr. G. Kalff. Amsterdam, P.N. van Kampen & Zoon. (1904.)

De Nederlandsche dichters van dezen tijd hebben ons zooveel te zeggen, telkens opnieuw boeien zij ons door liederen van zulk een klank, zoo treffend van beeld en zeggingswijs, dat de dichters van den ouden tijd gevaar loopen in het gedrang te geraken en uit het oog verloren te worden. Aanzien doet gedenken; en het aanzien dat aan dezen bundel door verzamelaar en uitgever gegeven is, is zoo aantrekkelijk, dat er alle kans bestaat voor onze zeventiende-eeuwsche dichters, daaronder begrepen de tot in de achttiende eeuw reikende Luyken, Wellekens en Poot, door wie begrip van en gevoel voor poëzie hebben voor het eerst of opnieuw met ingenomenheid te worden ontvangen.

Van de groote zeventiende-eeuwers als Breeroo, Huygens, Hooft, Vondel zijn door Prof. Kalff niet bij voorkeur de door alle bloemlezingen dwalende gedichten, maar ook een met smaak gekozen aantal minder bekende stukken in dezen bundel opgenomen. Bijzonder goed gedacht was het om uit de spelen van Breeroo vijf zoo sprekende tafereeltjes te kiezen als die uit Moortje, Klucht van de koe en Spaansche Brabander. En naast onze grootmeesters zullen velen hier zeker voor het eerst dichters leeren kennen als Van der Wiele, wiens ‘'t Gauwe miertje’ aan een Gezelledichtje denken doet, als Revius, die verbaast door zijn meesterschap over den vorm; voor het eerst wellicht ook zullen zij te weten komen dat Poot nog iets anders gedicht heeft dat verdient te blijven leven dan de overbekende beschrijving van ‘het leven des gerusten landmans.’ Het is een heerlijk bundeltje waaruit veel te leeren en veel te genieten valt.

Een voorrede was hier niet noodig, of het moest er een zijn, waarin over de dichters en hun werk noodige inlichtingen gegeven werden. Prof. Kalff heeft echter gemeend, de gelegenheid te baat te moeten nemen tot het houden van een bespiegeling, waarin het een en ander voorkomt wat wij weinig geneigd zijn enkel op het gezag van den hoogleeraar aan te nemen en dat zeker voor tegenspraak vatbaar is. Zoo de bewering dat hetgeen Huet over onze dichters der 17de eeuw geschreven heeft, ‘weinig beteekent naar omvang en gehalte.’ Geldt dit soms van de stukken

[p. 204]

over Hooft, Vondel, Cats, Poot, waarmee Huet de reeks van zijn beroemde Literarische Fantasiën zoo schitterend inwijdde, of van zijn mooi stuk over Hooft's poëzie in de Gids van Februari 1881, of van hetgeen o.a. over Vondel te lezen staat in Het Land van Rembrand (II 3)? En zou het werkelijk, gelijk de heer Kalff meent, behalve aan Huet aan den invloed van Multatuli zijn toe te schrijven, wanneer het geslacht ‘dat omstreeks 1870 begint mede te spreken’ in vereering voor de dichters van den ouden tijd te kort schoot? Heeft soms het geslacht van 1880, dat de ouderen wèl vereerde, den invloed van Multatuli niet ondergaan?....

Stichtelijke verzen van Jan Luyken. Bijeengebracht en ingeleid door Dr. C.B. Hylkema. Te Zaandam bij C. Huig. 1904.

Van den fijn dichterlijken geest van Jan Luyken heeft Prof. Kalff's bundel, waarin zijn verzen zestien bladzijden innemen, ons eenige kostelijke proeven gegeven. Wie meer van den dichter lezen en weten wil, moet bij Dr. Hylkema terecht komen. Het nieuwe licht waarin deze geleerde Jan Luyken geplaatst heeft, kennen de lezers van De Gids van October 1904. Dat niet iedereen Luyken's Stichtelijke Verzen gaarne in dat licht beschouwd zou willen zien en dat tegen Dr. Hylkema's voorstelling bedenkingen zouden rijzen, was te voorzien. Intusschen, al is de strijd niet uitgestreden en het laatste woord nog niet gesproken, niemand zal wel ontkennen, dat er over den dichter van de Duitsche lier gewichtige bijzonderheden tot onze kennis gekomen zijn, die onze belangstelling in zijn verzen niet weinig hebben verhoogd. En gaat men dan aan het lezen van dit ook uit een typographisch oogpunt zoo merkwaardig boek met de 19 reproducties van de oude koperen platen van onzen dichter-plaatsnijder, dan zullen niet enkel de verzen uit ‘Jesus en de ziel’ een ‘geestelycke spiegel voor 't gemoed’ blijken te zijn, maar dan zal men op elke bladzijde genieten van den frisschen dichterlijken geest, den muzikalen zin, die uit deze zinrijke gedichten spreken.