De Gids. Jaargang 68

[p. 459]

Tryptieken en miniaturen.¹⁾

I.
Engele-Boodschap.

Aan 't venster, blank in lenteblauw gewaad,

Een enkle lentelelie in het los-
Neergolvend blond van lokken licht als vlos,
Droomt, onbewust van haar genadestaat,
De Jonkvrouw, blij bewondrende in zijn dos
Van blank haar tuintje: wàar zij de oogen slaat,

Is 't of daar louter sneeuw te bloeien staat,

Geen vroolijk goud, geen dartle rozeblos.

Ivoorwit bloeien rozen, - paerelrein,

Seringen, - akkolei en anemoon,

Weer têerder blank - en, blinkende als satijn,

Openen wijd papavers zilvrig-schoon-
Generfde kelken, voor alle aardepijn

Belovend heul en troostrijk droomenloon.

1) Indrukken van de Expositions des Primitifs et des Miniatures. (Parijs 1904.)

[p. 460]

2.

 

Wit wiegt een wolkje in 't blauwe hemelmeer.

 

Door 't venster klapwiekt binne' een blanke duif

 

En daalt met ruischend vleugelengeschuif

 

Op 't blond verwonderd maagdekopje neer.

 

 

 

't Wordt al zóo vreemd.... In bevend lichtgestuif,

 

Knielt aan haar voete' een heerlijke Eng'l in têer-

 

Azuren kleed en elke azuren vêer

 

Der vleuglen trilt in ritselend gewuif.

 

 

 

Een leliestruik bloeit tusschen haar en hem.

 

Melodisch klinkt: ‘Maria! wees gegroet!’

 

Uit hemeldroom herkent zij de engelstem;

 

Geen aardelelie aêmt aroom zóo zoet.

 

In zacht verlangen smelt de vreezeklem.

 

't Is hemelweelde, die haar weenen doet.

[p. 461]

3.

 

Doch tragisch-rood bestroomt dë avondzon

 

Haar blanken bloemtuin plots met purpergloed.

 

Zij rilt van schroom en wil niet zien - doch moet -

 

Het schriktooneel dat vult den horizon.

 

 

 

Zij ziet drie kruisen op een berg - de moed

 

Begeeft haar.... zoo haar blik zich wenden kon? -

 

Het middelkruis ontspruit een stralenbron,

 

Een roode springfontein van godebloed.

 

 

 

Zij ziet - het lijden van haar Godezoon.

 

Zij ziet - een bleeke neergezegen vrouw,

 

Die menschlijk weent om wonde' en menschenhoon.

 

 

 

Haar weelde wijkt voor moederlijken rouw.

 

Zij voelt de duivevleugle' als dorenkroon

 

En d' âem des doods in 't lauwe lenteblauw.

[p. 462]

II.
Christuskind.

De álwetende oogen zwart van wereldlijden,

In 't bleek gelaat omlokt van zonneblond,

Wacht stil, éen vinger op den godemond,

Het Christuskind zijn uur van ál-bevrijden.

Verheven-kalm, of zij 't geheim verstond

Van 't Heilig Kind, dat kwam de Jonkvrouw wijden

Tot Moeder Gods, omklemt, in vroom verbeiden,
Dë Aarde-Maagd den Zoon, dien God haar zond.

Zij weet - doch wil om eigen wee niet weenen,

Zij weet - doch kán niet juiche' om Werelds heil.

In reine sfeer, waar lach en traan verdwenen,

Wel steeg haar ziel, doch blikt naar de aarde een wijl.

- ‘O Zoon, dien God niet geven wou, maar leenen!
'k Heb moederheil voor heil der Wereld veil.’

[p. 463]

III.
Moeder en Kind.

Maria naait voor 't blonde Jezuskind,

Van 't lichte lijnwaad, dat ze al zingend spon,

Een blank koel hemdje. - En blij, in meiezon,
De kronkellokjes waaiende in den wind,
Lacht schalks de kleine om 't spel dat hij verzon:
De purpren muiltjes, moed'r ontkaapt gezwind,
Klipklappen aan zijn voetjes en hij vindt
In 't frisch geluid - die guit! - een vreugdebron.

Een zachten lach op 't moeder-aangezicht,

Zit ze op haar schemel bij het open raam.

De bergen blauwe' in 't gouën lentelicht.

Het spelend kindje kweelt haar moedernaam.

Warm zoent zij 't roode godemondje dicht

En rond zijn blondkop vouwt ze'r handen saam.

[p. 464]

IV.
Herder-visioen.

De grijze herder met zijn grijzen hond,

In groene weide weidend blonde schapen,

Zag plots den lieflijkste' aller engelknapen,

Die, zilverblank, in goud van bloemen stond

En wees omhoog. - De herder vroeg: - ‘Zou 'k slapen
En droomen?’ rond-verwonderd de open mond.

Waar 't groen olijfbosch vormde een zetel rond,

Zat Moeder-Gods, olijfgroen rond de slapen.

Bove' op de kruinen buigende onder 't wicht,

In 't breede kleed van kleur als rijpe olijven,

Zat zij verheve' en wiegde 't Hemelwicht.

De grijze herder voelde zalig drijven

Extase-tranen over 't aangezicht.
- ‘O Moeder Gods! laat nu mijn hart verstijven!’

[p. 465]

V.
Olijventuin.

De blonde lokken los om 't blond ovaal

Van 't jonkvrouwe-aanschijn, sluimert leliezacht,
In hemeldroom, die de englen tegenlacht,

Johannes. - Teeder kweelt een nachtegaal

In 't maanbezilverd loof zijn liefdeklacht,

Doch wekt d' apostel niet, na 't Liefdemaal,

Te strijden mee, voor de allerlaatste maal,
Den zielestrijd, dien Christus kampt vannacht.

De maan verlicht, door sombr olijvengroen,

De liefdekleur van 't rozeroode kleed

En Petrus' mantel, vlammende pioen,

Die van de athletisch-bronzen leden gleed,

Twee kleuren blij, die enkel denken doen

Aan zomerbloemen, niet aan godeleed.

[p. 466]

2.

 

Den malven mantel ope' in 't manelicht,

 

't Verheven aanschijn bleek doch edel-trotsch

 

In 't rosblond haar, knielt Christus op een rots

 

En heft ten hemel hande' en aangezicht.

 

 

 

Hij ziet - geen maan, de hand van d'Engel Gods,

 

Die stralend reikt, - genade en godsgericht -

 

Een zilvren kelk, waarin de hostie ligt

 

Te drijve' op bloed gevraagd door wraak des lots.

 

 

 

En Jezus beeft.... De teedre Zoon der Vrouw

 

Deinst bang terug voor 't lijden van zijn kleed

 

Van aadmend vleesch, doch, Godë-oorsprong trouw,

 

Verbant de God-Zoon laffen schroom voor leed.

 

 

 

- ‘O Kelk van Heil, die straalt in 't hemelblauw!

 

Ik wil u leedgen, daal, ik ben gereed.’

[p. 467]

3.

 

Als bloed'ge duiveloogen flonkren fel,

 

Geleid door Judas den Iscarioth,

 

Verrader van zijn Meester, Vriend en God,

 

De roode toortse' ontvlamd in 't vuur der hel.

 

 

 

In Judas' oogen loert al Christus' lot;

 

De zilverlingen rinklen bij 't getel;

 

Zijn haren kronkle' als purpren slange' om 't wel-

 

Beraamd verraad, dat in zijn glimlach spot.

 

 

 

Verrader, nader! - Onbewogen-kalm

 

Ziet Christus komen wie hem moorden moet.

 

Den bittren kelk, den troeblen toortsenwalm

 

Treedt, in triomf, de God-Zoon tegemoet.

 

Hij ziet den Engel wuive' een zegepalm

 

En wijdt de Zonde zondloos godebloed.

[p. 468]

VI.
Hemelvaart in Maannacht.

 

Ik zag in zilverlicht de Jonkvrouw staan,

 

Gedragen door extase, in teederblauw

 

Van maanbeschenen hemele-landouw,

 

De blanke voeten op de blanke maan.

 

 

 

Nachtblauw fluweel was 't kleed der Hemelvrouw.

 

Vroom boden haar, met zalig vleugelslaan,

 

De zilvren kroon, den maankleur-mantel, aan

 

Een blonde zwerm van tengere englen trouw.

 

 

 

Hun kleedre' en vleugle' als paerelmoer, opaal

 

En paerl en paers lijk malve en bloem van lisch,

 

Zijn 't aureool, dat wij, bij aardsch gedwaal,

 

Wel beven zien, wen lente een lichte nis

 

Laat teeder glanzen rond de maneschaal

 

En ál verheven, kalm en heilig is.

Hélène Lapidoth-Swarth.