De Gids. Jaargang 66

[p. 203]

Bibliographie.

Gedichten door Hélène Lapidoth-Swarth. Amsterdam, P.N. van Kampen & Zoon.

Achttien jaar is het geleden sedert Hélène Swarth haren eersten bundel Nederlandsche verzen (‘Eenzame bloemen’) uitgaf. Sedert zijn er heel wat dichters en dichteressen gekomen en gegaan; nieuwe geluiden hebben geklonken en zijn weer verstorven; de kritiek heeft onbarmhartig gericht gehouden over wat in dat tijdsverloop door jongen en ouden werd voortgebracht.

En te midden van dat alles is de dichteres rustig voortgegaan haar lied te zingen, uit te storten in kleine gedichten het groote gevoel, de groote gedachte die haar bezielden, telkens met meer meesterschap over den versvorm, die geen moeielijkheden meer voor haar blijkt te hebben, telkens verrassend door nieuwheid en rijkdom van opvatting en beeldenkeus. De bron, waaruit Hélène Lapidoth hare poëzie schept, schijnt wel onuitputtelijk. Dank zij hare buitengewone gaven en den ernst van haren kunstarbeid, heeft zij zich dan ook een positie veroverd die haar, ook door de meest eischende kritiek, niet betwist wordt.

Wanneer de dichteres hare verspreide verzen in bundels verzamelt en vroegere bundels in nieuwe uitgaaf het licht doet zien - hier vindt men de bundels ‘Blanke duiven’ en ‘Diepe wateren’ herdrukt en latere verzen onder den titel ‘Schaduwtuinen’ bijeengebracht - dan behoeft zij te schiften noch te schrappen. Wat zij eens schreef is door de nobele gedachte en den feilloozen dichterlijken vorm bestemd om te blijven. Wanneer zij dan ook op de laatste bladzijde van dezen bundel, hare verzen toesprekend als kinderen die zich rond moeders schoot scharen, vraagt: ‘En van u allen wie zal eeuwig zijn?’ dan mogen deze ‘van Gods Geest ontvangen’ kinderen de bleeke, moede moeder met rechtmatigen trots antwoorden: ‘Wij verdienen het allen.’

Verzen van Willem Kloos. I. 2e druk. Amsterdam, W. Versluys. 1902.

Voor Willem Kloos zou er bij de bezorging van de nieuwe uitgaaf van zijn eersten bundel verzen eerder reden geweest zijn om te schrappen en te schiften. De woedende uitvallen tegen zijn vroegere vrienden en geestverwanten, die in het tweede gedeelte van den bundel voorkomen en waarvan slechts enkele als staaltjes van scheld- en

[p. 204]

rijmvirtuositeit een oogenblik de aandacht mogen trekken, maar die overigens zoo onverkwikkelijk zijn, zou men in deze nieuwe uitgaaf gaarne gemist hebben.

Nu de dichter, om redenen die wij hebben te eerbiedigen al kennen wij ze niet, die rubriek niet in haar geheel geschrapt heeft, treft het te meer dat er toch twee sonnetten uit den eersten druk in dezen tweeden zijn weggelaten, en wel die aanvangende: ‘O! Heerde, heerlijk Heerde’ en ‘o, Laat 'k die krengen vloeken.’ Van andere wijzigingen zijn de voornaamste: het toevoegen van 16 regels aan het slot van Okeanos; het weglaten van een der Fransche verzen: ‘O ma trop courte et délicate vie;’ het veranderen van ‘o Aletrinootje’ in ‘o zwaar eentoon'ge;’ het verbeteren van den regel:

Want der ziele muziek behoeft

geen woorden

in:

Der ziele diepst muziek snakt

staêg naar woorden

en eenige vrij belangrijke veranderingen in het gedicht met den aanvang: ‘Gelooven doe ik niets.’

‘Hooge Trots, een glorie om (zijn) eigen bleeke slapen’ noemt Kloos zijn bundel en een ‘welks faam zal groeien met den Tijd.’ Maar diezelfde Tijd zal doen wat de dichter verzuimd heeft: hij zal schiften en heeft reeds geschift. De ruim tachtig verzen uit het eerste gedeelte van Kloos' eersten bundel zijn blijven leven als onverwelkelijke getuigen van zijn groot dichterschap.