De Gids. Jaargang 66

[p. 188]

Buitenlandsch overzicht.

26 Maart.
Voorbereiding.

Laat ons, voordat wij het vergeten - want hoe licht, eenmaal te midden der wereldgebeurtenissen van de afgeloopen maand, zouden we het lot van een enkelen nederigen aardbewoner over 't hoofd zien, - laat ons noteeren dat er ten minste één zelfvoldaan gelukkig mensch in deze laatste tijden het plaveisel der aarde met zijn ijzerbeslagen schoenzolen betreedt.

Een politieagent, een bobby.

Is 't zijn volbrachte plicht die hem een rustig geweten, en daarmede geluk, geeft? - Heeft hij een natuurgenoot uit het water of de vlammen gered, heeft hij een voortvluchtigen kassier, met de kas, gered? - En is zijn bekwaamheid, zijn deugd, zijn moed beloond geworden? -

't Mocht wat.

Het geluk dat wij hebben moeten verdienen, is niet het ware. Het echte is de fortuin die onverwacht komt, en die ons de illusie schenkt alsof we tot een andere wereld dan deze, van moeite en nood en verdienste, behooren. Er moet iets tooverachtigs in het geluk zijn, wil 't heusch wezen.

Dat komt bij Bobby zoo uit.

Want wien anders zou ik kunnen bedoelen dan den policeman die de kans heeft gehad, bij de repetities van de Kroningsceremonie in de Westminster abdij, voor den Koning te moeten figureeren, en de kroon (in blik) op 't hoofd te moeten ontvangen uit handen van den aartsbisschop van Canterbury (in namaak)?

Het Koningschap, in onze dagen, is een illusie, als zoovéél dingen die macht en eer willen beteekenen. Hoe zwaar moeten de arme kroondragers niet voor den schijn boeten! Of denkt ge soms dat Eduard VII plezier heeft van zijn majesteit zijn? Maar de illusie van een illusie, - dat is iets heerlijks.

Wanneer gij en ik, - wanneer wij ons voorstellen Koning te zijn, den diadeem op onze slapen gedrukt, den purperen mantel in breede plooien vallend om onze ledematen, den troon tot zetel (let op hoe mijn woorden van zelf bij het denken aan het Koning-

[p. 189]

schap een voorname uitdrukking krijgen), een eerbiedig volk ademloos, met zijn blikken gericht op den fonkelenden scepter in onze handen, - wanneer we ons dien luister verbeelden, wat 'n tinteling van macht en vreugd gaat er dan niet tot door onze fijnste adertjes heen!

En die droom - voor ons altijd op een verren afstand - is grijpbaar geworden voor den eerzamen politieagent die den Koning moest verbeelden in den proloog van het kroningsfeest. Hij heeft het natuurlijke begin van de ceremonie gehad; voor hem heeft het orgel zijn frissche tonen doen ruischen, voor hem de ongeschoolde klanken van het inwijdingskoor, voor hem het louter instinctieve gebaar van den geestelijke die kroont, voor hem ongerept en gaaf de plaats der Kathedraal in het midden van de geheele plechtigheid! Wat er volgen moet, de kroning in Juni van den naamkoning Eduard VII, kan niet meer zijn dan een namaak en een naproef. Hoe groot de daad ook moge wezen,

plus grand en est le rève,

zegt een versregel waarvan maar de helft in mijn geheugen is gebleven.

Bobby die bij de eerste repetitie van het feest in de Westminster abdij den troon heeft mogen bekleeden, is de grootsche eigenaar van dien droom geweest. Welk 'n zaligheid voor hem!

Ik moet dien gelukkigen ‘klabbak’ (met allen eerbied voor de Londensche policie zij 't gezegd) hier voorop, goed in 't gezicht plaatsen, dat hij als wachter dienst kan doen voor mijn verhaal der gebeurtenissen van de maand.

Wat is er gebeurd?

We zijn in een ceremonieele stemming geweest gedurende de maand Maart. Allerlei lappen uit den behangers- en stoffeerderswinkel hebben door de lucht gezwierd, een geruisch uit de kleermakerijen is over de aarde gekomen, en een reuk van festijnen doordrong de lucht. Daartusschen door sloeg de tijd zijn passen op het veld der historie, heel hard en krachtig, luid verneembaar als de gang van den policieagent die door de nachteenzame straten stapt.

't Is niet alleen Eduard VII die over zijn kroning peinst, en modistes en tailleurs met andere hofdignitarissen in de weer brengt, maar president Loubet denkt aan zijn tocht naar Petersburg en hoe de 500,000 franken te verteren, hem door de Kamer als reis-

[p. 190]

geld toegestaan. En de Paus heeft zijn jubeljaar van 25-jarige regeering met een indrukwekkende plechtigheid in de St. Pieterskerk geopend. (Wie had kunnen denken, toen de tengere prelaat, al diep in de zestig, zijn hooge, eenige waardigheid aanvaardde, dat hij zijn blozenden voorganger op zijde zou streven in het aantal jaren van zijn bisschopsambt!) En Prins Heinrich van Pruisen is in Amerika gefêteerd door al wat haverijk is in de Nieuwe Wereld. Een reeks van gastmalen en speeches, een schittering van toiletten en van gezichten, een wuiven van doeken en linten, een koksheerlijkheid en een meubelmakersvisioen - als prachtstuk volgend op de zeeziekte van de moeilijke reis over den onstuimig opgezwiepten Atlantischen Oceaan.

Een spelbederver, die zee! Niets hoofsch, zooals Xerxes in zijn tijd al heeft moeten bemerken.

Onderwijl lag Cecil Rhodes ziek in zijn woning nabij Kaapstad. Hij was niet erg wel, het werd ernstig, hij lag op den dood, toen ging het een beetje beter, - zoo luidden achtereenvolgens de onheilspellende, den naderenden dood aankondigende bulletins. Dit leven is uit, flikkert het ook misschien nog voor enkele oogenblikken op. Wanneer de vorsten naar de gezondheid gaan informeeren, staat de eenige Vorst aan den voet van het ledikant. Het is een zeker teeken.

Predikaties en oordeelen passen niet bij een sterfbed. Alleen zwijgen.

Deze man heeft éen groote misdaad en een fout begaan, toen hij tegen alle recht zijn wil probeerde door te zetten en den vijand en tegenstander wilde extermineeren. Zijn éene misslag sleept misschien het beste van zijn groote werk mee ten verderve. Met welk wee gevoel moet hij zijn eerzuchtsplannen tegen den achtergrond van het aankomend eindelooze zien, dáar op zijn sterfbed waar kunst haar uiterste inspant om zijn leven enkele uren, minuten te rekken.

Hij moet nog hooren en merken dat het volk van botterikken door den krijg, door de beweging en beroering, zijn verstand wet en scherpt, en dat de aaneensluiting van het Afrikanerdom, midden in den oorlog, geschiedt tegen het volk van Engeland. Dat is de vrucht van den onbeduidenden oorlog, waarover hij lachte als de menschen er tegen op zagen.

Aan welken kant onder de beide krijgvoerende partijen van Afrika

[p. 191]

vindt men in het tegenwoordig oogenblik de generaals en de staatslieden?

Engelands reputatie gaat te loor; de gematigdheid, de wijsheid en het geluk zijn bij de tegenstanders. De Boerenaanvoerders gedragen zich als de mannen die voor de toekomst van Zuid-Afrika te zorgen hebben, omdat zij de verbittering uit den strijd wegnemen, de Engelschen daarentegen toonen hun liefde voor het land door te vernietigen.

Het moet worden toegegeven: er is iets van inkeer te bespeuren. Daar is, hoewel nog niet uitgesproken, een behoefte in Engeland om een einde te maken. Wat voor positie zou Engeland ook hebben als 't trotsche rijk met die open wond, en met de gedachte aan zijn wegterend leger, tot den kroningsdag van zijn Koning kwam! En men is al druk aan 't werk om de beteekenis van het land te stutten, terwijl men onder vertoon van koelheid tot toegeven de hand leent. Maar ook daar staat het ongeluk gereed om elken stap tot een vernedering te maken.

Hoe vroolijk woei de wimpel van het verdrag met Japan van 30 Januari, hoezeer ook inderdaad het Japansche rijk de voordeelen er van had. En nu antwoorden Rusland en Frankrijk daarop met hun gezamenlijke nota van 19 Maart, heel vriendelijk in den vorm, maar des te steiler in werkelijkheid; en Engeland kan weten dat, daar Frankrijk met Rusland samengaat in Azië, het ook wel de belofte zal hebben verkregen van de medewerking voortaan van Rusland met Frankrijk in Afrika, waar er een quaestie van Marocco en van Egypte open is.

Hoe voornaam vriendelijk was het antwoord van Engeland aan de Nederlandsche Regeering toen zij haar bemiddeling aanbood om de onderhandelaars te zamen te brengen! Engeland verkoos in Afrika, met de Regeeringen aldaar, te onderhandelen, en wilde de naar Europa gedelegeerden op Nederlandsch grondgebied zooveel maar eenigszins mogelijk buitensluiten. En nu laat het de besprekingen op Afrikaansch territoor toe om tot een vrede te geraken, maar het is na Klerksdorp, het is na Tweebosch, het is nadat ook de laatste pogingen van Lord Kitchener mislukt zijn om de vijanden waar 't op aankomt tusschen zijn blokhuizennet te vangen. Zoo laat de onverbiddelijke voortgang van den tijd zich gevoelen.

Een mooie voorbereiding voor het kroningsfeest. De voorsmaak is er al af, - en de nasmaak van feesten is bijna altoos bitter.