De Gids. Jaargang 65

[p. 198]

Buitenlandsch overzicht.

28 December.

Moet dit het begin van een nieuwen tijd, van een nieuwe eeuw heeten?

Ik geloof dat men zelden een jaarkring met zoo verdeelde gevoelens is ingegaan, als wij het den volgenden zullen doen.

Het is een jaar van teleurstellingen geweest, en ook de afgeloopen maand is met een teleurstelling begonnen.

Kruger zou in Berlijn niet door den Keizer ontvangen worden.

Men had gehoopt - ik weet niet wat, ... men had gehoopt wel niet op een daad, maar toch op een woord.

Evenals er een opinie van het publiek is, die zich lang niet altoos in een handeling uit, - waarom zou er niet even goed een opinie van vorsten kunnen zijn over hun gelijken.

Och, ze hebben haar misschien wel voor iedere voorkomende gebeurtenis, maar zij kunnen haar niet uitspreken. En een van de goede redenen daarvoor is dat de vorsten en de regeeringen in een glazen huis wonen, waar ze van hun kant de steenen tegen aan moeten vreezen.

De volksopinie is iederen tijd nieuw, zij rekent niet veel met verleden en toekomst, zij heeft niet veel geweten. Wanneer ze lang geschreeuwd heeft: Dood aan Dreyfus! gaat ze plotseling, Leve Kruger! roepen, zooals in Frankrijk 't geval was; en als ze heftig is opgekomen tegen rechtsverdraaiing, gaat ze daarna zelf haar ooren voor de billijkheid sluiten, zooals we nu in Engeland zien gebeuren.

Maar de regeeringen hebben een geweten, en moeten er een op

[p. 199]

nahouden. Dikwijls is 't een boos geweten, en gewoonlijk is 't verhard.

Er spoken daarvoor Armenische bloedbaden en Finsche onrechtmatigheden .....

Toch bestaat er altoos een hoop in 't hart van de menschheid dat een nieuwe gebeurtenis een nieuwe wending aan den loop der gedachten en der handelingen zal geven. En het blijft bij het oude, ondanks congressen en vredesconferenties.

De handelingen spruiten in de historie niet voort uit de meeningen van de wereld, maar de meeningen moeten den invloed ondervinden van de actie.

Daarom richt zich het oog van de wereld thans weer uit Europa naar Afrika, omdat daar, op het eigen terrein van den strijd, de strijd toch wel zal en wel moet worden beslist.

De hoop is weer verlevendigd ten gunste van de strijders voor de onafhankelijkheid.

Want de ruwheid van de Engelschen heeft er het verzet niet kunnen onderdrukken, maar integendeel bestendigd en versterkt.

Zij heeft de menschen van 't land gedwongen militairen te zijn, sinds ze, door het verbranden der hoeven hun de gelegenheid heeft ontnomen om weer boeren te worden.

De krijg is thans het gewone bedrijf van het volk, en het is gebleken dat Engeland nog veel meer macht naar Afrika zal moeten zenden wil het binnen afzienbaren tijd zijn macht in een geheel veroverd land doen gelden.

Het heette dat de oorlog geeindigd was, of zoo goed als ge-eindigd, nu hij eenmaal in 't stadium van de guerrilla was gekomen. Maar de guerrilla blijkt juist voor de Boeren de rechte manier van oorlogen, en van voor hun vijanden gevaarlijk oorlogen te zijn. Het terrein van den strijd breidt zich uit, de verbindingen der Engelschen worden bedreigd, een opstand in gedeelten van de Kaapkolonie behoort tot de mogelijkheden ... zoo voegt zich voortdurend nog ring aan ring in de oorlogsgebeurtenissen, en de ketting reikt al verder en verder in de toekomst.

Maar wie verwacht er een klare, flinke oplossing van het Zuid-Afrikaansche vraagstuk?

[p. 200]

De kans op teleurstellingen blijft nog altoos zooveel grooter dan de kans op succes voor de vrijheid.

En moet dan het eenige uitzicht, ten voordeele van de Boeren, de mogelijkheid wezen van verwikkelingen tusschen de mogendheden van Europa.

Ja, het is met een ongerust hart dat men de toekomende eeuw te gemoet gaat.

De zaken in China slepen.

Eindelijk is men 't, van den kant der vreemde mogendheden, eens geworden over de voorwaarden aan China te stellen. Zij heeten onherroepelijk; en zij zijn heel streng, want zij bepalen niet alleen de straffen en vergoedingen voor het ondergane onrecht en nadeel, maar zij eischen voorziening tegen toekomstige handelingen van het Chineesche volk en de regeering, en passen daarvoor harde middelen toe.

Maar men behoeft er niet aan te twijfelen of China zal uitvluchten zoeken, en van de verborgen oneenigheid der tegenover het rijk vereenigde machten gebruik maken, om zoolang mogelijk aan den dans te ontspringen.

En er is overal materie voor oneenigheid.

De Senaat van de Vereenigde Staten heeft een uitdagende houding tegenover Engeland aangenomen in zake de regeling van de aangelegenheden met betrekking tot het Nicaragua-kanaal. Frankrijk heeft met spijt vernomen dat Engeland en Duitschland vooreerst hand aan hand zullen gaan. Om zijn eer op te houden, zal Frankrijk dus zijn hoogen bondgenoot en vriend, den Czar van Rusland, tegen de anderen willen uitspelen, en zoo 't in China gaat haperen aan eensgezindheid, zal het Rusland daar voortdrijven ...

Maar de Czar is ziek geweest, en zwak gebleven ....

Och, de eeuw die wij ingaan begint met krankheid.