De Gids. Jaargang 64

[p. 367]

Buitenlandsch overzicht.

28 Januari.
Parlementszitting.

‘De Gids’ die steeds getoond heeft ‘bijzondere’ bronnen van informatie in het buitenland te bezitten, ziet zich, door een indiscretie, in staat gesteld nu al een verslag uit te brengen van de Parlementszitting, op een der eerste dagen van Februari a.s. te houden, naar aanleiding van de Troonrede.

Zitting van 2 Februari.

Onder de algemeene onoplettendheid van het Huis vestigt een der leden de aandacht van het Parlement op de paragraaf der troonrede waarin de vriendschappelijke betrekkingen tot de verschillende mogendheden worden vermeld. Hij geeft zijn bevreemding te kennen over het feit dat wel van het bezoek van keizer Wilhelm gewag wordt gemaakt, maar ook geen enkel woord wordt gesproken over de troonsverandering in China. ‘Waardoor onze gedachte ook voor 't oogenblik in beslag mogen worden genomen,’ zoo besluit het achtbare lid zijn rede, ‘in China ligt de toekomst.’

[p. 368]

‘Van onze ontbijttafel,’ vult een der ‘achtbaren’ de rede van zijn collega aan.

Niemand heeft geluisterd omdat een officieel telegram onder de leden de ronde doet waarin, volgens een depèche van Lord Roberts, wordt meegedeeld dat geen verandering in den toestand is gekomen.

Met een gevoel van verlichting maakt men rich gereed om naar den leider der oppositie, Sir Campbell Bannerman, te hooren die van zijn bank opgestaan, het woord tot den Speaker gaat voeren.

Campbell Bannerman, een gewichtig en een fatsoenlijk personaadje, die zijn partij leidt zonder dat iemand (hij zelf ingesloten) weet waarheen, begint met de confessie dat nooit een oppositie voor moeilijker taak gesteld was geworden dan zij, de tegenwoordige, in dit moment voor zich zag. Hij gevoelde zijn volle verantwoordelijkheid, en men moest geen aanval van zijn kant op de regeering verwachten, die strekken kon om de moeilijkheden waarin zij zich bevond nog moeilijker te maken. Had Haar Majesteit in Haar boodschap aan het Parlement melding gemaakt van de nieuwe offers, die zij zich genoopt zag aan haar volk te vragen, hij voor zich was gereed om die offers, zonder tegenstribbelen en zonder kleingeestig voorbehoud, toe te staan. Niet, dat hij geen bedenkingen had in te brengen tegen de wijs waaropeerst de onderhandelingen met de Zuid-Afrikaansche Republiek waren gevoerd, en daarna de oorlogzaken waren behandeld. Maar dit waren dingen van later zorg. Hij wilde thans noch de regeering machteloos maken, nu zij al haar hulpmiddelen van energie noodig had, noch het werk verzuren voor de mannen die in verre gewesten de eer van Engeland moesten ophouden en ook ophielden. Het uur zou aanbreken - hij hoopte dat het spoedig was, - waarop hij rekenschap kon vragen van veel dat nu door de vingers moest worden gezien. Dan zou men hem ferm op zijn post vinden, evenals hij nu ferm op zijn post stond voor het vaderland. -

- Daarop neemt Labouchère het woord voor een paar opmerkingen die hij reeds nu wenscht te maken, voordat de geheele omvang van de gevraagde ‘offers’ officieel bekend is. ‘We weten allen’, zegt hij, zoo dikwijls hebben wij 't in den laatsten tijd moeten hooren, welk een omkoopbaar, spilziek en dom volk de Boeren zijn, bijna even verkwistend en onhandig als ons Departement van Oorlog. Maar de Boeren hebben, met hun derde fout

[p. 369]

er bij, waarvan wij vrij zijn, toch uitstekend geschut weten te krijgen. Is dit geen voorbeeld voor het War Department om eindelijk ook zich goede waar voor ons geld aan te schaffen? Zij hebben de onafscheidelijke gebreken der bureaucratie daarvoor niet op te geven alleen wat te matigen. ‘Hoezeer alle corruptie bij ons gehaat wordt, heeft men uit het geval kunnen opmaken van het achtbare lid voor Rossdale dat zijn lidmaatschap van het Parlement heeft neergelegd omdat hij niet langer aan de aanvallen op zijn beurs van zijn kiezers wou blootstaan, want het had den schijn alsof hij zijn zetel in onze vergadering voortdurend moest koopen. Daar hij blijkbaar de eenige was die zulke ervaringen in zijn district heeft opgedaan, want niemand heeft hem nagevolgd, kan ons Huis, in 't bewustzijn van zijn onschuld.....’

Geschreeuw van Order, Order! En hij wordt door den Speaker in de rede gevallen, die Labouchère verzoekt bij de zaak te blijven of van het woord af te zien.

John Morley is onderwijl opgestaan en begint te zeggen dat hij niet kan instemmen met de gedragslijn van zijn achtbaren vriend, den leider der oppositie, ofschoon ook hij (J. Morley) niets zou willen bijbrengen wat de regeering verzwakken kon. Maar wie de waarheid hoorde, verloor daarom niet zijn kracht. Integendeel. Men had in de laatste maanden genoeg naar versieringen van de waarheid moeten luisteren; het werd eindelijk tijd dat de waarheid zelf in haar naaktheid en onverbiddelijkheid werd gezegd. Hij had de zaken bestudeerd, en moest zijn achtbaren vriend, den Minister van Koloniën vertellen dat de regeering als een blind paard op den weg van vrede of oorlog gestruikeld was en in het gat van den oorlog was terechtgekomen. Ook van den president der Zuid-Afrikaansche Republiek kon hij, na ernstig onderzoek, verklaren dat er geen sprake van was alsof deze den oorlog had gewenscht. Hij had, verblind, met zijn ultimatum de deur van den oorlog opengestooten. Daarom kon alleen de waarheid heil aanbrengen. Het eenige offer dat de regeering niet van het volk mocht vragen was: de waarheid. Wie daartegenover niet kon bestaan, moest wijken. -

De spreker treedt daarop in de détails van de vredesonderhandelingen, en zijn rede richt zich, onder het voortgaan, al meer en meer tegen zijn ‘achtbaren vriend’, den Minister van Koloniën, wiens handelingen en woorden aan de waarheid worden getoetst.

[p. 370]

Maar het slot van zijn redevoering herinnert aan de politiek van Gladstone. Voor hem was de naam van Majuba-Hill geen heugenis van een vernedering, maar van een edelmoedige daad een groot volk waardig. Mocht de regeering de kracht in zich vinden om zich te laten bezielen door de groote open politiek van edele beginsels. Hij, de spreker, kon aan de regeering niet het uitgewerkte plan aangeven, dat zij te volvoeren had: maar hij kon wel er op aandringen dat zij met een duidelijk programma voor den dag kwam, anders bestond de vrees dat zij ondanks alle offers aan geld en menschen van het eene onheil zou struikelen in het andere, en van de eene onwaarheid zou vervallen in de andere.

Chamberlain, bleek, toch rustig, verheft zich om het woord te nemen.

Hij hield niet minder dan zijn achtbare vriend, de vorige spreker, van de waarheid, zoo verklaart hij. Over zaken die zijn persoon betreffen wenschte hij echter niet lang te spreken. Een man die handelt voor de publieke zaak was altoos een voorwerp van laster; dat hijzelf den invloed van den laster moest ondervinden, verwonderde hem waarlijk niet. Men had brieven van anderen gepubliceerd (en de Hemel mocht weten of ze echt waren of vervalscht) waarin zijn naam genoemd werd; welnu, hij had het recht die zijdelingsche aantijgingen te verachten. Een man antwoordde alleen op een directe beschuldiging, en hij kon die lasterlijke geruchten laten voor wat ze waren.

Wat belangrijker was, hij had altoos getoond de waarheid van de dingen en van de ervaring onder de oogen te durven zien. Hij kon in Gladstone's handelwijs niet dien moed, noch die edelmoedigheid vinden. Het was een toegeven geweest en een ontwijken der moeilijkheid. En de edele gevers waren bedrogen uitgekomen. Hij, de Minister van Koloniën, had dat verzuim goed te maken gehad. Wanneer men nu, na de uitzending van een groote troepenmacht nog altijd het hoofd stiet, was dat wel een bewijs welk groot gevaar de Engelsche oppermacht gedurende de laatste twee of drie jaar had geloopen. Deze oorlog had die zwakheid van Engelands positie aan het licht gebracht. Dat de gebeurtenissen die waarheid hadden ontdekt, was het groote lichtpunt in deze sombere tijden. Nu moest men van die waarheid leeren, om Engeland sterk te gaan maken. Of zou soms iemand er aan denken

[p. 371]

om die zwakheid te gaan vergrooten door ons gejammer en onze toegeeflijkheid.

Hoe misdadig dat zou wezen, bleek uit een andere waarheid, die deze tijd aan de menschen had geopenbaard, en ze was: het aldoor toenemende gevoel van samenhang tusschen Engeland en zijn Kolonies.

Die solidariteit bewees hoe de band met het moederland ten zegen was geweest voor de volkplantingen, en ze bewees ook de lengen in het gedrag van de Transvaalsche Republiek waar men Engeland achteraf wou zetten.

Hij voor zich, zoolang hij aan 't bestuur was, zou niet aarzelen de kracht te gebruiken opdat de verwarde toestand van heden in 't reine, opene, ware zou worden gebracht. Hij was tegen halve maatregels; nu of nooit moest de Engelsche macht in Afrika geheel worden hersteld.

Sir William Harcourt neemt na Chamberlain het woord. Hij plaagt den minister eerst, dat hij lichtpunten in de duisternis kan vinden en spreekt zijn verrassing en blijdschap uit over Chamberlain's plotselinge liefde voor de waarheid. Daarna toont hij met een reeks van voorbeelden hoe de politiek van Chamberlain niet anders is geweest dan een linksch struikelen, en hoe iedere daad van den minister precies het tegenovergestelde heeft veroorzaakt van wat er meê bedoeld was. ‘Zie, roept hij ten slotte uit, hoe de regeering de Duitschers bang heeft willen maken, en wij een les van hen terug hebben ontvangen; maar dat niet alleen, - hoe wij het den Duitschers ook gemakkelijk gemaakt hebben zich een vloot te verschaffen. 't Is mogelijk dat de minister een hartstochtelijk liefhebber van de waarheid is; maar zijn daden jokken.’

Balfour, de leider van het Parlement, laat daarna zich hooren, en geeft aan Harcourt zijn plagerijen terug. Hij vertelt hem hoc Engeland zeker met des te grooter bereidwilligheid het geld voor den oorlog zal geven, nu het bemerkt dat een staat, die in vrede leeft met de wereld, zooals Duitschland, midden in vredestijd voor een hersenschimmige vlootversterking zijn millioenen gaat wegwerpen. ‘Wij hebben het geld over voor een practisch doel, zij voor een idee in de toekomst.’

Na Balfours rede is de aandacht van het Huis uitgeput en men verlangt er naar nieuwe telegrammen. Een ambtenaar treedt met

[p. 372]

een depèche op Chamberlain en Balfour toe, en reikt haar den eersten over. Na ze even te hebben ingezien leest Chamberlain de tijding voor, en kondigt een overwinning aan van Buller en van Methuen.

Bij dat bericht verbleeken de gezichten in de zaal, tranen komen in de oogen en het eene bedrukte gezicht kijkt het andere aan. ‘Een overwinning!’ wordt er gezucht. ‘Dat kost ons weer 50,000 man meer!’