De Gids. Jaargang 62

[p. 349]

Bibliographie.

Het land van Rembrand. Studiën over de Noord-Nederlandsche beschaving in de zeventiende eeuw, door Cd. Busken Huet. Derde druk, geïllustreerd onder toezicht van J.H.W. Unger. Haarlem, H.D. Tjeenk Willink. 1898.

In hoc signo vinces! Nooit luider dan in de laatste maanden werd het ons door landgenoot en vreemdeling toegeroepen, dat een Rembrandt voortgebracht te hebben, het land van Rembrandt te mogen heeten steeds onze grootste en onvergankelijke roem zal wezen.

In het rijke boek, dat in breed gepenseeld tafreel aan tafreel de Nederlandsche zeventiende-eeuwsche beschaving en hare voorbereiding schildert, komt Huet tot de slotsom, dat wij ‘tegenover Europa (geen) ander wapenheraut (hebben te verlangen) dan dien landgenoot, die met zign trouwhartig gezicht, zijn baret op één oor, de mantel over de schouders, er zoo gedistingeerd uitziet.’

In een derden druk ligt thans het meesterlijk werk voor ons, ditmaal in nog aantrekkelijker vorm dan vroeger, geïllustreerd met portretten, reproducties van prenten, photogravures, die door te aanschouwen te geven vrat in het bijzonder over de architectuur en de beeldende kunsten in deze landen gezegd wordt (o.a. in het gedeelte dat Lucas van Leiden tot opschrift draagt), voor hen die deze hoofdstukken uit de beschavingsgeschiedenis bestudeeren willen, van groot nut zijn.

En zoo komt dit boek, waarin de veelzijdigheid en de diepte van Huet's eruditie uitblinken, in deze nieuwe uitgaaf, onder het teeken van den grooten kunstenaar, die door de onvergelijkelijke tentoonstelling zijner werken zooveel nader tot ons gebracht is, op den rechten tijd ons herinneren waar wij de adelbrieven van ons geslacht hebben te zoeken, hoe - naar Huet verklaart te willen aantoonen - ‘ons volk meer dan eens met zijn geheele ziel aan iets goeds en edels zich overgegeven, voor een hooger doel geleefd, voor het veroveren van ware beschaving zich offers getroost heeft.’

Van Dichterleven. Verzen van Richard de Cneudt. Gent, Ad. Hoste. 1898.

Richard de Cneudt die, toen hij honderd gedichten geschreven had, het noodig vond ze te laten drukken, en nu zeer verlangend blijkt om het oordeel van de critiek over zijn werk te hooren, is den 24^sten September van dit jaar een-entwintig jaar geworden. Dat komen wij te weten, doordat hij, toen hij twintig jaar werd, dit oogenblik gewichtig genoeg heeft gevonden

[p. 350]

om er een vers op te maken, waarin hij ons meedeelt dat zijn leven ‘één lied van melodrj’ was, ‘met zonneschijn en duisternis doorweven’, dat hij geleden heeft als geen ander en dat hij tegenover het leven dat nog komen zal ‘slagvaardig’ is en (wat vrijwel op hetzelfde neerkomt) ‘ten kamp gereed.’

Alles wat door dezen dichterlijken jongeling geschreven is, is als die mededeeling van zijne twintig jaren erg jong en erg ‘gewichtig’; zelfs is er in die ‘gewichtigheid’ vaak iets, waarover men, naar keus, zich ergeren of vroolijk maken kan, bijvoorbeeld wanneer men hem zijn Smart (met een hoofdletter) hoort vergelijken bij het lijden van Jezus.

Bladen vol schrijft de jeugdige de Cneudt met Heiniaanties, met verzen vloeiend en goed klinkend, getuigend van een teer gevoel, een muzikaal gehoor en een vroeg ontwikkelde technische vaardigheid, zoowel als van bekendheid met de beste Nederlandsche dichters van zijn tijd, met Kloos, Hélène Lapidoth. Pol de Mont e.a., maar waarin men vergeefs zoekt naar een eigen toon, naar dat ik-weet-niet-wat, dat nit duizenden den dichter doet onderkennen, van wien men het recht heeft meer te verwachten.

Waar blijven de knapp e kinderen? vroeg Multatuli. Waar blijven de knappe verzenmakers? zou men ook kunnen vragen. Spreekt uit die vraag tegenover den auteur van Van Dichterleven eenig wantrouwen, - aan Richard de Cneudt om dat wantrouwen te schande te maken.