De Gids. Jaargang 59

[p. 189]

Bibliographie.

Virginie Loveling. De Bruid des Heeren. Amsterdam, Uitgevers-maatschappij ‘Elsevier’. 1895.

Een echte ‘Virginie Loveling,’ voortreffelijk van plaatselijke kleur, met tal van belangrijke bijzonderheden uit het leven van den kleinen, streng katholieken burgerstand op het Vlaamsche platteland. Tegelijkertijd een bijdrage tot de folklore, doordat de schrijfster zoowel omtrent kerkelijke gebruiken als omtrent kinderspelen in Vlaanderen, ongezocht, veel wetenswaardigs weet mee te deelen.

De eenvoudige geschiedenis, die in en om den kruidenierswinkel van de ‘dochters’ Kneuvels en in het onbedorven gemoed van de hoofdpersoon, Pia, afspeelt, wordt, zonder noodeloozen omhaal, met treffende soberheid verteld. Mej. Loveling ziet er niet tegen op, zeer gewaagde punten, als die van de biecht in het 25e hoofdstuk en in het daaropvolgende van het ontwaken der ‘levensnieuwsgierigheden’ bij Pia, te behandelen, maar zij doet het zoo volkomen oprecht, zoo ernstig en zoo rein, dat geen oprecht ernstig en rein lezer er aanstoot aan kan nemen.

Dat de ontknooping door een woordspeling bespoedigd wordt, kan grond tot bedenking geven. Men zou wat meer hebben willen vernemen van dien Johannes, die in het passiespel de Christusrol zoo treffelijk vervult, om te weten of hij waard is, in Pia's hart de plaats in te nemen van Hem, aan wien het vrome kind, als aan haar geestelijken bruidegom, zich reeds in stilte had overgegeven.

Henri Becque. Souvenirs d'un auteur dramatique. Paris. Bibliothèque artistique et littéraire. 1895.

Men late door den verleidelijken titel zijn verwachtingen niet te hoog spannen. Souvenirs d'un auteur dramatique, dat wil hier zeggen: eene collectie van met toorn en wrok gevulde fiolen, naar het hoofd gegooid van al de critici en tooneel-directeurs - ‘die twee geesels van de dramatische kunst’ - van al de confrères, over wie de heer Becque, in zijn qualiteit als schrijver van Les Corbeaux, La Parisienne en andere tooneelstukken, zich heeft te beklagen.

Sarcey, wiens hooggekleurd gelaat op Becque een indruk schijnt te maken als de roode lap op een stier, is, volgens den schrijver dezer Souvεnirs, ‘traître’, ‘canaille’, ‘scélérat’, en ‘perfide’. Claretie is een ‘polisson’, en te samen zijn zij ‘deux coquins: (un) fourbe et (un) cynique’. Verschillende van Becque's vrienden, Henri Lavoix, Abraham Dreyfus, hebben hem bedrogen, verraden, bestolen. Heel consequent is de schrijver in zijn beschuldigingen niet; want terwijl hij op blz. 158 beweert dat de ‘vieille critique’, geïncarneerd in Sarcey, niets heeft uitgericht en dat alles wat Sarcey heeft aangevallen over-

[p. 190]

eind is blijven staan, vertelt hij op blz. 159, dat wanneer le mouvement dramatique op het oogenblik stil staat, dit enkel en alleen de schuld is van de ‘vieille critique’.

Grappig is het, hoe het lidmaatschap van de Fransche Academie ook dezen schijnbaar onafhankelijke, dezen ‘wilde’, niet met rust laat. Hij wil er niets van weten - hooren wij -; hij heeft er vroeger wel eens aan gedacht, doch dat is lang voorbij. Hij acht zich gelukkig ‘d'avoir fait quelque chose et de ne pas tenir à grand' chose’. Maar dat belet hem niet drie hoofdstukken: ‘Sous la coupole’, ‘Sarcey à l'Académie’, ‘Candidats Académiques’, vol te schrijven over die Akademie waar hij niet om geeft.

Alleen in één hoofdstuk is zijn wraak geestig en vol talent. Het is in dat, waarin Becque Sarcey's manier van tooneelcritiek-schrijven persifleert door, op diezelfde manier, met dezelfde argumenten over een denkbeeldige ‘première’ van Molière's Tartuffe een denkbeeldig feuilleton van het dagblad Le Temps van 8 Augustus 1667 te schrijven. Het pikante van de persiflage, die meesterlijk volgehouden is, zit hierin dat Becque Sarcey den Tartuffe laat toetsen aan zijne bekende tooneel-theorieën en hem, op grond daarvan, Molière's meesterstuk als niet veel zaaks laat signaleeren.

Intusschen maakt het fijn-geestige van deze wijze van wraakneming het grof-beleedigende van de andere manier te onvergeeflijker.