De Gids. Jaargang 46

[p. 192]

Vier sonnetten van Sully Prudhomme.

Den 8^sten December 1881 heeft de Académie française den dichter Sully Prudhomme in haar midden opgenomen. Al wie poëzie weet te waardeeren heeft die keus toegejuicht. De, ook in jaren, jongste der onsterfelijken - Sully Prudhomme is nauwelijks 43 jaar oud - behoort toch met François Coppée tot de rijkst begaafden van de Fransche dichters onzer dagen. Beiden hebben den vorm tot den hoogsten trap van volmaaktheid gebracht; beiden hebben een geheel eigen toon weten aan te slaan, en kunnen in zekeren zin gerekend worden de twee hoofdgroepen der jongere Fransche dichtschool te vertegenwoordigen.

Is Coppée de dichter van de misdeelden, de verdrukten, de vergetenen, le poète de la vie moderne, zooals men hem genoemd heeft; Sully Prudhomme is le poète de l'âme moderne, die de ernstigste vraagstukken, waarmede de menschelijke geest zich vermag bezig te houden, de diepste wijsgeerige problemen, welke zich aan de kinderen dezer eeuw opdringen, in beeld heeft gebracht. Aan de wijze waarop hij die vragen, zoowel als de veroveringen van de wetenschap, in het licht der poëzie stelde, hebben wij een reeks gedichten, waaronder een groot aantal in den sonnetvorm, te danken, die, scherp en duidelijk van omtrekken, verrukkelijk fijn van toon en kleur, naar mijn oordeel, tot het schoonste behooren wat de moderne poëzie heeft voortgebracht.

In de hier volgende vertalingen heb ik getracht een weerklank te geven van enkele dier sonnetten, waarin de aard van 's dichters talent het sprekendst uitkomt.

J.N. van Hall.

[p. 193]

Op wacht.

 

't Is nacht. Maar de astronoom laat nog zijn blikken waren

 

Door 't luchtgewelf en zoekt, als 't laatst gerucht verdwijnt,

 

Naar gouden velden. Zóó, totdat het duister kwijnt,

 

Blijft hij steeds, peinzend, in de heldre diepten staren.

 

 

 

De werelden, alsof 't gewande korrels waren,

 

Verdwijnen. Heel de stoet van nevelsterren schijnt.

 

Oplettend volgt hij de Komeet, die langzaam deint,

 

En roept, als daagt hij haar: ‘Kom weêr na duizend jaren.’

 

 

 

En zij zal komen. Zij getrouw, onwankelbaar,

 

Kan de eeuw'ge wetenschap geen voetstap breed misleiden.

 

De menschen gaan voorbij; de menschheid wacht op haar,

 

 

 

En blijft met vasten blik het grootsch gestarnt verbeiden.

 

En gaat ook zij te niet voor 't uur der weêrkomst naakt,

 

Dan staat, op 't hoog vertrek, de Waarheid nog, en waakt.

Een zwarte drom heeft de ijzerhut gevuld.
De reuzenstamper trilt, de scherpe zagen,
De wreede scharen knarsen, zuchten, klagen,
Plethamers beuken, dreunen - alles brult.

In die spelonk, waar dag in nacht zich hult,
En waar de nachten gloeien als de dagen,
Spookt Dante's schim vaak rond en schijnt te vragen
Wat eeuw'ge wanhoop hier de lucht vervult.

Het is de hel der Kracht, der sombre, droeve:
‘Heb ik den chaos niet ontward?’ zoo kermt de groeve,
‘Wie toch weerstaat me of dringt me telkens weer?’

[p. 194]

 

De mensch is 't. Hij, die weet wat wondre krachten

 

Er in haar schuilen, doof voor al haar klachten,

 

Gunt haar in eeuwigheid geen ruste meer.

Zoo weinig afgedaan, trots moeite en trots verdriet!
De heele lange dag is vol onvruchtbre zorgen:
Zij jagen u ten dood. Zoo gaat het heden, morgen,
In dolle vaart, en 't gunstig uur verdwijnt in 't niet.

‘Zeg aan dien arme, dat ik morgen hulpe bied.
Het nauw geopend boek voor heden weggeborgen -
Ik lees het morgen wel. Waarheen 'k u leide? Morgen
Hoort gij't, mijn ziel!... En dàn zal 'k recht doen. Heden niet.’

Wat drukte heden nog, hoeveel nog te verrichten!
Wat eindelooze zwerm onnutte woekerplichten
Krielt, dwarrelt om ons heen met onweerstaanbren drang.

Zoo blijven dan ons hart, ons boek, onze gedachten,
Zoo blijft het leven zelf ten dood toe op ons wachten.
- De ware, stille plicht wacht op den wil. Hoelang?

Onwetend zijt ge als ik, in uwe hooge zalen,
Ontelbre zonnen! en nog meer dan ik. De reên
Van uw bestaan ontsnapt u, en gedwee, tevreên
Laat ge met kwist'ge hand uw goud in d' afgrond stralen.

Grij rozen, die uw knoppen pas ontsloot; gij dalen
En bergen, gij weet niets, o woud en stroomen! Neen,
De onzichtbre wereld en de wereld om mij heen,
Zij kennen plan noch doel van al hun rustloos dwalen.

[p. 195]

 

Onwetendheid alom. En noch 't geringst atoom,

 

Noch de arme menschheid wekt de godheid uit hun droom,

 

Of roept hun toe: ‘Ik ben, en wil me u openbaren!’

 

 

 

O wondre waarheid!... Wie, die U geheel doorziet!

 

Wat kunt ge hart en brein een bittre kwelling baren!...

 

Dut het Heelal Godzelf zou zijn - en weten 't niet!