De Gids. Jaargang 7

Tusschen Napels en Palermo.

Tien ure! Reeds dampte de stoomboot en ontrolde hare walmende rookvlag, die waarlijk in geen opzigt met den sierlijken, luchtig wapperenden wimpel van gewone vaartuigen mag vergeleken worden. Wie twijfelt er aan, of wij vertrekken dadelijk?

Er verliep een half uur! Maar dat kon toevallig plaats hebben. Ik wandelde het dek op en neder; eene bezige drukte omgonsde mij; de passagiers vergaderden zich allengskens. Nog een uur! Mijn uurwerk liep toch goed, en stoorde zich immers niet aan de Italiaansche wijze van tijdberekening.

Nog een uur! Ik was de eenige niet meer, die verwonderd en verdrietig keek; al mijne reisgenooten staken het hoofd bijelkander.

‘Waar is de Kapitein?’ Terstond begaven zich eenigen onzer naar de kajuit, en vroegen naar de reden van het oponthoud. Een gemelijk: ‘Ik vertrek nog niet!’ was het eenige troostwoord. ‘De passagiers verliezen slechts geduld, ik tijd en stoom!’

Dus bleek het oponthoud niet vrijwillig te zijn! ‘Welnu!’ fluisterde men elkander toe, ‘de regering steekt hierachter! Hij mag nog niet vertrekken!’

Alle aangezigten trokken op dit vermoeden zich in eene ernstige plooi! ‘Is er misschien een carbonaro onder ons verscholen? Huist er een moordenaar, een banneling onder ons vreedzaam gezelschap?’

[p. 650]

Het kan niet anders. Immers daarginds komt eene sloep aangeroeid; twee Officieren zitten daarin; zes forsche kerels hanteren met vlugheid de riemen. Zij naderen de boot; zij geven een sein; fluks zijn de krijgshelden aan boord; de Kapitein komt aangevlogen, maakt eene diepe buiging, steekt beide handen uit, en ontvangt met hoogstmogelijken eerbied een vierkant klein pakkatje, met een vervaarlijk zegel voorzien, en gaat met alle voorzigtigheid naar de kajuit, om het kostbare document in veiligheid te brengen.

Wat beteekent dit? Want daar de Officieren zonder verdere navraag weder wegroeiden, konden zij geene vijandige oogmerken tegen het reisgezelschap koesteren. Het moest toch iets gewigtigs zijn, dat het vertrek van een openbaar vaartuig zoo langen tijd vertraagde; dat zoo vele menschen gramstorig maakte, en zelfs eene voorname geestelijke personaadje aan boord tot gansch niet geloovige uitdrukkingen vervoerde!

De Koningin van Napels had eenen brief voor haren Doorluchtigen gemaal doen brengen, die den vorigen dag naar Palermo vertrokken was. Hare Majesteit kon onmogelijk den gewigtigen inhoud reeds zoo vroeg in den ochtend gereed maken.

Weinig tijds, en de golven der overheerlijke, alom bekende baai van Napels wiegelden ons op haren luchtigen dans. Grootsche schaduwgestalten rijzen, uit den nevel der oudheid, van alle kanten voor ons op, en omzweven elke rots, elke kaap, ieder eiland. Uit elken naam van plaatsen op de kust klinkt een welbekende toon van vroegere dagen.

Vrede zij der schimmen der Oudheid! Ik heb niets tegen de soort van eeredienst, die men haar bewijst; maar moeten zij alleen dit Rijk beheerschen? Waarom mogen personen uit lateren tijd, mannen zelfs uit onze dagen, niet evenzeer de aandacht des reizigers boeijen? De statige Romein, de luchtige Griek, woonden niet alleen op deze onbeschrijfbare kusten; bouwvallen en steden konden ook andere volkeren inhebben!

Misschien hebt gij weinig sympathie met dien koenen Noormanschen zeeroover, die eens in deze zelfde wateren de vroegere zeegevechten deed vergeten! De kloeke Ridder boezemt u mogelijk geen belang in, die van hier het Heilige Land te dikwerf onheilig bezocht. Gij geeuwt welligt, even als ik, van de eeuwige pandolfs en landolfs, die hier den zwakken staf voerden. Nog minder wil ik u met de tooneelen van roof en moord der zeeschuimers en Afrikanen later vervolgen, of den lang verbleekten zeeroem van Genua's en Spanje's vloten weder opkleuren; dat alles blijve voor anderen over.

[p. 651]

Zie echter naar dat kasteel, dat Napels beheerscht, het wèlversterkte St. Elmo! Welnu, in 1799 was daar een garnizoen. De Engelsche en Napelsche troepen dwongen het tot overgave. Het spreekt van zelf, op zeer vereerende voorwaarden: vergiffenis van het gebeurde, behoud van krijgseer. De namen van Kardinaal ruffo en van Sir edward foote, den Engelschen Bevelhebber, bekrachtigden het welbegrepene verdrag.

Daar verschijnt nelson te kwader ure voor Napels! Hij, als Opperbevelhebber der Engelsche strijdkrachten, weigert de onderteekening te erkennen, en neemt de verantwoordelijkheid van het Engelsche bewind op zich. De vergramde Napelsche Koning, door den Admiraal geruggesteund, schendt terstond het woord, in zijnen naam gegeven. Napels valt den wraakzieken ferdinand in handen, en teregtstelling bij teregtstelling verwt de straten met bloed, en doet het hart der ingezetenen van schrik ineenkrimpen. Geene geboorte, geen talent, verloste den aangeklaagde voor de vierschaar!

Nelson verlaagde zijn eigen schip tot eene strafplaats, en de vijfenzeventigjarige Admiraal carraccioli, door eenen krijgsraad, op het Engelsche vaartuig gehouden, veroordeeld, vond een smadelijk einde, als het eerste slagtoffer.

o Nelson! Lady hamilton neme veel voor hare verantwoordelijkheid van deze gruwelen! Haat tegen Frankrijk, en al wat uit Frankrijk stamde, vergoêlijke veel; de algemeene stemming der Engelsche natie mogt toen eenen zegevierenden zeeheld vergeven; thans, bij kalmer onderzoek, bij erkenning van regt, bij afkeuring van gepleegde woordbreuk, ontheft u zelfs southey, uw laatste levensbeschrijver, niet van de blaam, die uw verblijf en uw gedrag te Napels op uwen onbetwistbaren roem werpen. Engeland zelf herdenkt het met schaamte en droefheid!

Er zweeft nog eene groote, eerbiedwaardige schim over deze watervlakte. Zij matigt zich geenen voorrang aan, en toch wijken de geesten der helden van vroegeren en lateren tijd bij hare verschijning terug. Geene enkele vlek kleeft aan hare herinnering; al de zeeën, en ook dit gedeelte der Middellandsche kom, kenden haar! Het is de ruyter! Het omgekeerde van nelson's gedrag vereerde juist te Napels den grootste der Nederlanders. De Engelschman schond een gegeven woord, vergoot bloed, vierde zijnen lusten den vrijen teugel, speelde den dwingeland en was held; de Nederlander schonk aan gevangenen de vrijheid terug, wees alle verloksels van weelde verachtelijk van zich, matigde zich niets aan, en was Christen!

[p. 652]

Groot-Brittanje beheerscht de zeeën, en zijn grootste zeeheld, de eerste waardige tegenpartij van den grootsten veroveraar, zweeft dus op aller tongen, zoo verre de oceaan de kusten der aarde ombruist! Nederland is klein, en gebiedt thans op de baren niet meer; zijn grootste zeeheld zweeft niet meer op de tongen van het tegenwoordige geslacht. Maar wie van beide zal, na verloop van eeuwen, als misschien andere volken hier heerschen, als onze namen slechts in de Geschiedenis leven, den eersten rang onder die achtbare reeks van helden bekleeden?

Weg met deze geschiedkundige herinneringen! Hoe dartel danst de dolfijn om ons vaartuig, dat snellijk de golvende oppervlakte klieft, en verder en verder de kusten en eilanden in de vlugt achter zich laat! Het wordt nacht, maar een Italiaansche zomernacht, balsemend en bekoorlijk, al spreidt geene maan hare zachte glansen over de baren; al fonkelt zelfs geene ster door het bewolkte luchtruim. Naar de kajuit! Het is toch nachtelijk donker, en wij verliezen niets bij eenen frisschen slaap!

Naauwelijks werpt de morgenschemering eenen flaauwen gloed in onze vertrekjes, of wij dralen niet, de rustplaats te verlaten, en op het dek naar het lang verbeide Sicilië om te zien! Daar ligt zij voor ons, die wijdvermaarde kust, met hare toppen en bergen; die rots dáár is de Monte Pellegrino zelf; daar, achter gindsche reeks van kruinen, moogt gij den Etna zoeken! Wij werden in weinig meer dan eenen zomerdag van het eene schoone tafereel naar het andere, misschien niet minder heerlijke, tooneel overgeplaatst.

Gij meent in Italië te zijn! en de aardrijkskundige verhaalt u, dat Sicilië wel zekerlijk eene voortzetting van het schoone schiereiland is! En toch, welk een verschil! Vele, zeer vele volken betraden den overvruchtbaren grond van dat eiland, en lieten de sporen van hun verblijf te duidelijk achter. De meeste kwamen, om te verwoesten! Zij zijn, helaas! geslaagd. En de stilte des doods, de verlatenheid des grafs, getuigen zwijgend hunne daden! En toch vermogten zij niet de Natuur zelve te vernietigen, al roeiden zij het geboomte uit, al braken zij tempels af, al verwoestten zij akkers en beemden. De vorm der bergen, de ronding der landschapslijnen, hangen van menschelijken wil niet af, en de Etna, Sicilië's Vorst, moge al soms gebiedend dit of dat rotsbrok verschikken, of dalen veranderen, de schoonheid neemt hij niet weg.

En de tegenwoordige bevolking! o Vertrouw niet op die zachte toonen, die u uit meli's bekoorlijke verzen toefluisteren! Laat

[p. 653]

u niet door de balsemgeuren bedwelmen! Een vulkaan brandt hier niet alleen op het eiland; maar elks boezem gloeit, alsof eene andere vuurkolk de hartstogten deed zieden! Begeef u niet alleen in de puinen van gindsche tempels en graven! Of, ja, misschien is zelfs die raadselachtige holenstad, waar gij vol verwondering grotten voor huizen ontmoet, en de mensch als eene mol in den nacht schuilt, nog wel het veiligste verblijf! Zoude er voor Sicilië nog eene toekomst zijn, gelijk er een heerlijk verleden geweest is? Amari! eere zij u als Geschiedschrijver toegebragt; maar uwe Vaderlandsliefde zal uwe uitzigten niet verwezenlijken. Wat eens dood is, wordt niet weder levend, noch bij menschen, noch bij volkeren!

P.