De Gids. Jaargang 5

[p. 369]

Aanstaande verandering van Amsterdam's wapen.

De stad spreekt:

Vraagt iemand, waarom ik drie kruisen voere in 't schild?

'k Rep niet van 't koggeschip, dat ze eertijds plagt te dragen,

Noch breng de charters bij, die van Persyn gewagen,

De aloudheid schuilt in mist, - 't waar' moeite en tijd verspild.

'k Geef reden van die leus: in mijn hervormde dagen

Drie teekens van geduld, van smachten als ge wilt:

Of bleef drie eeuwen lang mijn dorst niet ongestild,

Al hoorde dag aan dag mij luide om water vragen?

[p. 370]

 

Om water, dat mij faalt, trots al mijn' overvloed,

 

Al storten Noord en Zuid en Oost en West hun weelde,

 

Gebogen op de kniên, om strijd weêr aan mijn' voet!

 

 

 

Om water, als weleer mijn Stroomgod mij bedeelde,

 

Toen menig zwanendrift op 't onverzilte zoet

 

De hengelroede ontweek, die uit het rietbosch speelde.

Vergeefs smeekte ik het af, - beklaaglijk tijdverlies! -

Van Vijfden Karel's komst tot Tweeden Willem's hulde!
't Was of mijn rijkdom nooit zoo nut eene uitgaaf duldde,

't Was of een booze geest in al de ontwerpen blies!

't Bleef uit, schoon 't Voorgeslacht in d'ouden Doelen smulde,

't Bleef uit, schoon 't honderdmaal gediend werd van advies,

Ofschoon de geest des tijds van koen verkeerde in kiesch,

Ofschoon Napoleon mijn' wensch bijna vervulde.

[p. 371]

 

'k Hoop in mijn wanhoop nóg: de Raad beraadslaagt weêr!

 

Een wedstrijd van vernuft stemt in met mijn verlangen;

 

'k Belove aan wie 't mij brengt eene onverganklijke eer:

 

 

 

Drie waterleidingen, - drie onderaardsche gangen, -

 

Drie putten, wat men kieze, - ach! wist ik al wanneer!

 

Zij zullen in mijn schild de kruisentrits vervangen!

 

 

 

W.D - s.

Toelichtingen voor den niet-Amsterdamschen lezer.

1ste Couplet

2de regel.

‘Amsterdam had,’ zegt Wagenaar, ‘van ouds, en nog heden ten dage, tweederlei slag van wapens, vooreerst een vaartuig, bekend onder den naam van een Koggeschip, op verscheidenerhande wijze, gemaakt en versierd, - - - - -; en ten anderen, drie staande palen, twee rooden ter wederzijde, en een zwarte, in 't midden; welke laatste belaaden is met drie witte, of liever zilveren St. Andries-kruissen.’ Amsterdam in zijne Opkomst, Aanwas, enz., 1767, IIIde Stuk, I Boek, bl. 11. a.

3de regel.

‘Wij gaan nu over tot het tweede Wapen - - Men is 't niet eens op welk eene wijze, en wanneer, de Stad gekomen zij aan dit Wapen, welk, vooral aan gebouwen en Stads werken, en ook op sommige zegels, van algemeener gebruik geworden is, dan het voorgaande. - -’ T.a. pl. bl. 11 b. en 12 a. Verder geeft

[p. 372]

Wagenaar, als de aannemelijkste meening over den oorsprong van dit Wapen, het gevoelen van N.S. van Winter op, dat: ‘Jan van Persyn, Heer van Waterland, en, voor 't jaar 1282, ook Heer van Amsterdam, - - - 't aan zijne nieuwe Heerlijkheid Amsterdam geschonken heeft.’

Laatste regels.

Het feit is overbekend aan elk, die Amsterdam heeft bezocht.

2de Couplet

2de regel.

Uit de Notulen der dagvaart, op den 22sten Julij 1540, te 's Gravenhage gehouden, blijkt, dat de Keizer eene dagvaart tegen den 12den Augustus van dat jaar te Amsterdam had verordend, welke dagvaart naderhand tegen den 11den dier maand naar Haarlem is verlegd, ‘omdat’ (zoo staat er in die notulen, volgens de Aanteekeningen van den Lands-Advocaat van der Goes,) ‘omdat 't Amsterdam die vier elementen gecorrumpeert zyn, ende om te behouden die gezondheyt van Syne Majesteyt ende dengenen die hem volgen ende water drincken willen, 't welk t' Amsterdam nyet en doecht,’ enz., schoon de Keizer echter later, voor één' dag, te dier stede kwam. - Voorberigt van Mr. W.J.C. van Hasselt, in den Derden Druk van Elias Sandra's Ontwerpen om de stad Amsterdam van zoet water te voorzien, in de XVII eeuw - 1841.

8ste regel.

Zie in hetzelfde Voorberigt de verwijzing naar het Decreet van Napoleon 21 Oct. 1811, en de benoeming der Commissie bij Ministeriëel Besluit van 24 Dec. deszelfden jaars.

Laatste regels.

Het plan van den Heer H.A. Bake, - dat van den Ingenieur W.C. Brade, - de Historie der Putboring van het Kon. Ned. Instituut, - zijn in den laatsten tijd zóó op de spraak geweest, en op zoo velerlei manieren in het Handelsblad toegelicht, dat ik aan de vervulling mijner profetie begin te gelooven.