Den gheheelen Bybel, Inhoudende het oude ende nieuwe Testament (Leuvense bijbel 1548)

Dat .x. Capittel.

1

⁺MAer Machabeus ende die met hem waren, den Heere hen bescermende, heeft den tempel ende die stadt wederom ghecreghen,

+ A

2

maer die outaren die de vreemdelinghen van straten te straten opghericht hadden, ende oock die affgodts tempelen heeft hy affghebroken,

3

ende als sij den tempel ghesuyuert hadden, soo hebben sij eenen anderen outaer ghemaect, ende als sij van die vierighe steenen vier ontfanghen hadden soo hebben sij sacrificien gheoffert nae twee iaren, ende die ruecofferande, ende die lampen, ende die brooden der voerlegghinghe hebben sij ghestelt.

4

Welcke dinghen ghedaen sijnde baden sij den Heere, nederghestrect ter eerden, dat sij niet meer in sulcke quaden vallen en souden. Maer al waert dat sij tot eenighen tijde ghesondicht hadden dat sij van hem sachtelijcker ghecastijdt souden werden, ende dat sij den barbaren ende blasphemeerende menschen niet en souden gheleuert werden.

5

Ende opden dach dat den tempel van die vreemdelinghen ontsuyuert is gheweest, opden seluen dach ist ghesciedt dat die suyueringhe ghedaen werde, opden vijuentwintichsten dach der maent die Casleu was,

6

ende sij hebben die suyueringhe ghehouden met blijscap acht daghen, op die maniere van die feest der loouertenten, ⁺ghedachtich wesende dat sij binnen eenen corten tijt daer vore den feestelijcken dach der loouertenten op die berghen ende in die speluncken nae der beesten maniere ghehouden hadden.

+ B

7

Waerom dat sij ooc stocken met groene looueren omwonden, ende groene tacken, ende palmtacken ghedraghen hebben ter eeren van hem die tgheluck verleent hadde om sijn plaetse te suyueren.

8

Ende sij hebben inghestelt met een ghemeyn ghebodt ende ordinancie, alle den Ioetschen volcke alle iare te houden dese daghen.

9

Ende dat versceyden wten leuen van Antiochus die edele ghenoemt is gheweest in deser manieren.

10

Maer nu sullen wy vertellen watter gesciedt is van Eupator des ongoddelijcken Antiochus sone, vercortende die quaden die in die orloghen gesciedt sijn.

11

Want dese doen hy het conincrijck ontfanghen hadde, heeft ouer die saken des rijcs ghestelt eenen Lysias ghenoemt, den capeteyn der orloochscher mannen van Phenicen ende Syrien.

12

Want Ptolomeus die ghenoemt werde Macer, hadde voer hem ghenomen vast te houden dat rechtuerdich was met die Ioden, ende besonder om die onrechtuerdicheyt die teghen hen ghedaen was, ende dat hy vredelijck met hen leuen soude.

13

⁺Maer om dese sake besculdicht wesende vanden vrienden by Eupatorem als hem dicmael verweten werde dat hy een verradere was, om dat hy dlant van Cypers dat hem van Philometor beuolen was verlaten hadde, ende tot den edelen Antiochus ouerghecomen sijnde, ooc van hem aff ghesceyden was, heeft hy doer venijn sijn leuen voleynt.

+ C

14

Ende Gorgias doen hy die prince der plaetsen was, met hem nemende die aencomelinghen bestreedt dicmael die Ioden.

15

Maer die Ioden die de bequame stercten besaten ontfinghen die ghene die van Ierusalem veriaecht waren, ende sy pijnden hen te orloghen.

16

Maer die ghene die met Machabeo waren doer bedinghe God biddende dat hi hen helper sijn wilde, ⁺hebben eenen oploop ghemaect teghen die stercke steden van die Idumeen,

+ D

17

ende met grooten ghewelde daer teghen strijdende hebben sij die plaetsen inghenomen, die hen teghen quamen hebben sij dootgheslaghen, ende sij hebbender al te samen niet min dan twintich duysent ghedoodt.

18

Maer als de sommighe in twee seer stercke torrens ghevloden waren die alle ghereedtscap hadden om te wederstaen,

19

soo heeft Machabeus tot het bestormen van die ghelaten Simonem ende Iosephum ende ooc Zacheum, ende die ghene die met hen waren vele ghenoech, ende hy is tot die strijden ghetrocken die meest praemden.

20

Maer die ghene die met Simon waren doer ghiericheyt ghetrocken sijnde, sijn van die sommighe die in die torren waren met ghelde om gheset, ende ontfanghen hebbende tseuentich duysent dobbel drachmen, hebben sij die sommighe van die laten ontvlieden.

21

Maer alst Machabeo gebootscapt was datter gesciedt was, soe heeft hi (als hi die princen des volcs vergadert hadde) dese besculdicht, ⁺dat sij met ghelde hen broeders vercocht hadden, mits dat sij hen vianden hadden laten wech gaen.

+ E

22

Hier om heeft hy dese die verraders waren gheworden, ghedoot, ende ter stont heeft hy die twee torren inghenomen.

23

Ende met wapenen ende met handen alle dinghen voerspoedelijck doende heefter hy in twee stercke casteelen meer dan twintich duysent ghedoodt.

24

Ende Timotheus die te voren van die Ioden verwonnen was gheweest, hebbende tsamen gheroepen een heyr van een vreemde menichte, ende vergadert hebbende rosvolck van Asien, is aenghecomen, recht oft hi Iudeen met wapenen innemen soude.

25

Maer Machabeus ende die met hem waren, doen hy nakende was, baden den Heere, hen hooft met eerden bespraeyende, ende om die lendenen met haren cleederen omgort,

26

neder ghestrect aen den vloer vanden outaer, dat hy hen ghenadich, maer haren vianden, viant wesen wilde, ende dat hy haren teghenpartijders teghen sijn wilde ghelijck die wet seyt.

27

Ende doen sij alsoe nae die bedinghe hen wapenen ghenomen hadden seer verre vander stadt voertgaende, ⁺ende seer by den vianden ghecomen waren hebben sij neder gheseten.

+ F

28

Ende ten iersten opganc vander sonnen hebben sij beyde malcanderen bestreden. Dese voerwaer hebbende den Heere tot eenen belouer der victorien ende des voerspoets met crachte, maer die ander hadden den moet tot eenen leydtsman der orloghen.

29

Maer als den strijdt crachtich was, soo sijn den vianden gheopenbaert vijf mannen op peerden, met gulden toomen verciert, den Ioden gheleye doende,

30

van die welcke die twee Machabeum tusschen hen int midden hebbende bewaerden hem onghesceynt omringhelt met haren wapenen, ende teghen die vianden scoten sij scichten ende blixemen, waer wt dat sij van bleutheyt bescaemt, ende met verbaestheyt veruult sijnde vielen.

31

Ende daer sijn der ghedoodt twintich duysent ende

[p. *752]

vijfhondert mannen ende ses hondert rosvolcs.

32

Ende Timotheus is ghevloden in Gazaram een stercke bewaernisse. Waer ouer dat Chereas was.

33

Maer Machabeus ende die met hem waren blijde sijnde hebben die stercte beleghen vier daghen.

34

Maer die ghene die daer binnen waren betrouwen hebbende op die stercheyt der plaetsen vermalendijden wtermaten seere, ende sij spraken beroemelijcke onbehoorlijcke redenen.

35

Maer doen den vijfsten dach licht worde, soe sijn der twintich ionghelinghen van die met Machabeo waren ontsteken sijnde van moede om die blasphemie manlijck ghegaen tot aen die mueren, ⁺ende met eenen fellen moede gaende sijn sij op gheclommen.

+ G

36

Maer die andere oock desghelijcs opclimmende hebben begonst die torren ende die poorten te ontsteken, ende die blasphemeerders al leuende te verbranden.

37

Ende doen die vaste bewaringhe twee gheheel daghen lanck verdoruen was, soo hebben sij Timotheum hem seluen in een plaetse berghende gheuonden ende ghedoot, ende sijnen broeder Cheream, ende Apollophanem hebben sij ghedoodt.

38

Welcke dinghen ghedaen sijnde, ghebenedijden sij met loff sanghen ende belijdinghen den Heere, die groote dinghen ghedaen heeft in Israel, ende die hen victorie ghegheuen heeft.