Den gheheelen Bybel, Inhoudende het oude ende nieuwe Testament (Leuvense bijbel 1548)

Dat .viij. Capittel.

1

⁺MAer Iudas Machabeus ende die met hem waren, ghinghen heymelijck in die casteelen, ende te samen roepende hen maghen, ende die ghene die int Ioetscap ghebleuen hadden met hen nemende, hebben tot hen wtghebracht ses duysent mannen.

+ A

2

Ende sij aenriepen den Heere, dat hy op tvolck sien soude, dat van alle luyden vertreden werde, ende dat hy ontfermen soude des tempels die van den ongoddelijcken ontsuyuert werde,

3

ende dat hy oock soude ontfermen der verderffenissen van der stadt, die ter stont soude effen ghelijck der aerden ghemaect werden, ende dat hy hooren soude die stemme des bloets tot hem roepende,

4

ende dat hi oock ghedencken soude op die alder ongherechtichste moorden der cleynder onnooselder kinderen, ende die blasphemien die sijnen name aenghedaen waren, ende dat hy hem verbelghen wilde ouer dese dinghen.

5

Maer Machabeus hebbende een menichte vergadert, werde den Heydenen onuerdraghelijck, want des Heeren gramscap was in bermherticheyt verkeert.

6

Ende comende op die casteelen ende steden ouerhoets, verbrande hy die, ende die bequame steden innemende en dede hy gheen cleyn scade den vianden,

7

ende alder meest worde hy gheporret tot sulken wtloopen by nachten, ende die fame van sijnder cracht werde al om verbreyt.

8

⁺Maer Philippus siende dat die man allinxkens tot voertganck quam, ende dat hem die dinghen dicmael gheluckichlijck verghinghen, heeft ghescreuen tot Ptolomeum den capeteyn van Celesirien, ende Phenicen dat hy soude hulpe doen den conincs saken.

+ B

9

Ende hi heeft haestelijck ghesonden Nicanoren den sone Patrocli van die edelste sijnen vrient, gheuende hem van vermengde Heydenen niet min dan twintich duysent ghewapender mannen, dat hi het gheheel gheslachte der Ioden te niet brenghen soude, versamende met hem Gorgiam eenen orloochschen man, die oock in orloochsche dinghen seer expert was.

10

Ende Nicanor heeft gheordineert dat hy den coninck den tribuyt diemen den Romeynen gheuen moeste twee duysent talenten, soude van der Ioden ghevanghenisse voldoen,

11

ende ter stont heeft hy ghesonden tot die steden omtrent die zee, roepende die te samen tot den coop van die Ioetsche slauen, ghelouende dat hy neghentich slauen om een talent vercoopen soude, niet siende nae die wrake die hem vanden allerhoochsten naevolghen soude.

12

Ende doen Iudas dit vernam soo heeft hy Nicanors aencoemst te kennen ghegheuen den Ioden die met hem waren.

13

Van die welcke die sommighe vreesende ende niet gheloouende Godts rechtuerdicheyt werden ter vlucht ghekeert,

14

⁺maer die andere hebben vercocht tghene dat hen noch ouerbleuen was, ende sij baden den Heere te samen dat hy hen verlossen wilde vanden ongoddelijcken Nicanor, diese (eer hy aen quam) vercocht hadde,

+ C

15

ende al en dede hijs niet om haerlieden wille, dat hijt doen soude nochtans om dat verbont datter was tot haren vaderen, ende om die aenroepinghe van sijnen heylighen ende heerlijcken naem ouer henlieden.

16

Ende als Machabeus tot hem gheroepen hadde die seuen duysent die met hem waren, soo badt hy dat sij met den vianden gheenen pays maken en souden, ende dat sij niet vreesen en souden die menichte der vianden die booselijck teghen hen quam, maer dat sij vromelijck strijden souden,

17

voer ooghen hebbende die versmaetheyt die der heyligher plaetsen van desen luyden aenghedaen was, ende oock dat onrecht der stadt die voer spot ghehouden werde, ende daer bouen oock dat die insettinghen der ouderen ghebroken waren.

18

Want die betrouwen hen voerwaer op die wapenen (seyt hy) ende ooc op hen stouticheyt, maer wy hebben betrouwen in den almachtighen Heere, die machtich is oock die ghene die teghen ons comen, ende die gheheel werelt met eenen wencke te vernielen.

19

⁺Ende hy heeft hen oock vermaent van Godts hulpen, die ghedaen sijn gheweest aen hen voer vaders, ende datter onder Sennacherib hondert ende vijuentachtentich duysent verslaghen is gheweest,

+ D

20

ende vanden strijde die sij ghehadt hadden teghen die Galatianen in dlant van Babilonien hoe dat sij alle, doent te doen quam, ende die Macedonianen hen ghesellen veruaert waren, alleen ses duysent, verslaghen hebben hondert ende twintich duysent mannen, om die helpe die hen ghegheuen werde van den hemel, ende veel wel daden daer voer vercreghen hebben.

21

Met desen woerden sijn sij volstandich gheworden, ende bereedt om voer hen wetten ende het lant te steruen.

22

Hierom heeft hy sijn broeders capiteynen ghestelt beyde den slachordenen, Symonem ende Iosephum, ende Ionathan, stellende onder elcken duysent ende vijf hondert mannen.

23

Hier toe als hen oock van Esdra ghelesen was den heylighen boeck, ende een teeken ghegheuen was van Godts hulpe, soo heeft die capeteyn selue in dierste slachordene met Nicanor ghestreden.

24

Ende als hen die almachtighe een helper gheworden was, soo hebben sij verslaghen meer dan neghen duysent menschen, ⁺ende het meeste deel van Nicanors heyr dat van wonden cranck gheworden was, hebben sij doen vlieden.

+ E

25

Ende wechghenomen hebbende het ghelt van die ghene, die om hen te coopen ghecomen waren, hebben sij die veruolcht tot allen sijden,

26

maer sij sijn wederom ghekeert, besloten sijnde vander vren, want het was voer den Sabboth, om welcke sake sij niet en bleuen ghestadelijck veruolghende.

27

Maer hen wapenen ende bueten vergaderende hielden sij den Sabboth, ghebenedijdende den Heere diese verlost hadde in dien dach, druppende op hen een beghinsel der bermherticheyt.

28

Maer na den Sabboth hebben sij den crancken ende weesen ende weduwen die roouen wtghedeylt, ende datter ouerde hebben sij met haren ghesellen ghehadt.

29

Als dan dese dinghen aldus ghesciet waren, ende datter van hen allen ghemeynsaemlijck een biddinghe ghedaen werde, soo baden sij den ontfermhertighen Godt, dat hy totten eynde sijnen dienaers wilde versoent werden.

30

Ende van die ghene die met Thimotheo ende Bacchide waren teghen hen strijdende hebben sij dier meer dan twintich duysent verslaghen, ende sij hebben die hooghe stercten inghenomen, ende veel roouen ghedeylt, ⁺ghelijck deel den crancken, weesen, ende weduwen, ende oock den ouderen makende.

+ F

31

Ende doen sij hen wapenen naerstelijc vergadert hadden, soo hebben sij die alle tsamen ghestelt in bequaem plaetsen, maer die ander bueten hebben sij te Ierusalem ghedraghen,

32

ende Philarchen die met Timotheo was hebben sij ghedoodt, eenen

[p. *750]

boosen man, die in veel dinghen den Ioden verdriet ghedaen hadde.

33

⁺Ende doen sij die feestdaghen van die victorien hielden in Ierusalem, soo hebben sij den ghenen die de heylighe dooren verbrant hadde, dat is Calisthenen, doen hy in een huys gheuloden was, verbrant, waer doer hem behoorlijcken loon voer sijn boosheden betaelt is gheweest.

+ G

34

Maer die alder booste Nicanor, die duysentich coopluyden totter vercoopinghe der Ioden mede gebracht hadde,

35

vernedert doer Godts helpe van die ghene die hij voer niet gheacht hadde, affgheleyt hebbende het cleedt der glorien, ende vliedende doer die midlantsche zee, is alleen te Antiochien ghecomen, hebbende die hoochste onsalicheyt van sijns heyrs verderffenisse ghecreghen.

36

Ende die beloeft hadde dat hy den Romeynen het tribuyt soude betalen van die gheuanghenisse van Ierusalem, die preecte nu dat die Ioden Godt tot eenen bescermer hadden, ende dat sij daer om onquetselijck waren, om dat sij die wetten die van hem ghestelt waren volchden.