Den gheheelen Bybel, Inhoudende het oude ende nieuwe Testament (Leuvense bijbel 1548)

Dat .vi. Capittel.

1

⁺MAer nae een luttel tijts heeft die coninck ghesonden eenen ouden man van Antiochien, die de Ioden dwinghen soude dat sij hen ouerstellen souden van hens lants ende Godts wetten,

+ A

2

ende dat hy ontsuyueren soude den tempel

[p. *747]

die te Ierusalem was, ende dien noemen des hemelschen Iupiters tempel, ende in Garizim nae dat sij waren die de plaetse bewoonden des herberchsamighen Iupiters tempel.

3

Maer dat inloopen der quader luyden was dalderquaetste, ende allen menschen swaer.

4

Want den tempel was vol ouerdaets ende brasserien der Heydenen, ende der gheender die oncuyscheyt bedreuen metten hoeren, ende die vrouwen ghinghen van selfs int gheheylicht huys daer binnen brenghende dat niet gheorloft en was.

5

Den outaer was oock vol van ombehoorlijcke dinghen, die doer die wetten verboden waren.

6

Noch die Sabbathen en werden niet bewaert noch des lants feestdaghen en werden niet onderhouden, ⁺ende niemant en beleedt met allen dat hy een Iode was.

+ B

7

Maer sij worden gheleyt met bitteren noot op den dach van des conincs gheboorte tot die sacrificien, ende als die Godstdiensten van den affgodt Bacchus feestelijck ghedaen werden, soo worden sij ghedwonghen dat sij met eertvelt ghecroont ter eeren van Bacchus souden omgaen.

8

Ende daer is een ghebodt wtghegaen in die naeste steden der Heydenen, doert ingheuen der Ptolomeen, dat sij des ghelijcs oock doen souden teghen die Ioden, om dat sij souden sacrificie doen,

9

ende dat sij die ghene die niet en wilden ouergaen tot die costuymen der Heydenen dootslaen souden. Aldus wasser allendicheyt te sien.

10

Want daer sijn twee vrouwen ouerghedraghen dat sij hen kinderen besneden hadden, ⁺die welcke sij metten ionghen kinderen aen die borsten hanghende van den mueren nederwaerts gheworpen hebben, als sij die openbaerlijck alle die stadt dore gheleyt hadden.

+ C

11

Maer die andere vergaderende tot die naeste speluncken, ende heymelijck den Sabboth vierende doen sij Philippo ghemelt waren, sijn metter vlammen verbrant gheweest, om dat sij hen ontsaghen om den Godtsdienst ende die onderhoudinghe hen seluen metter hant te helpen.

12

Maer ick bidde hen die desen boeck lesen sullen, dat sij hen niet en verscricken van dese teghenspoedighe ghesciedenissen, maer dat sij dencken dat die dinghen die ghesciet sijn niet en sijn tot gantsche verderffenisse, maer tot een castijnghe ons gheslachts.

13

Want voerwaer die sondaers niet langhe te laten doen nae haren sinne, maer ter stont daer wrake ouer doen, dats een teeken van grooter weldaet.

14

⁺Want ghelijck die Heere lijdtsamelijck verbeyt in die ander natien op dat hy die als den dach des ordeels aencoemt, in die volheyt der sonden pijnighe,

+ D

15

alsoo en ordineert hy in ons niet dat hy, als onse sonden ten eynde verloopen sijn, ons dan ten laetste soude pijnighen.

16

Daerom en keert hy nemmermeer sijn bermherticheyt van ons, maer in teghenspoeden sijn volck castijende, en verlaet hy dat niet.

17

Maer dese dinghen hebben wy gheseyt tot een vermaninghe der lesers met corte woerden, maer nu moeten wy comen tot die vertellinghe.

18

Aldus wert Eleazarus een vanden oppersten der Scriben een wel bedaecht man, ende schoon van aensichte met openen monde gapende bedwonghen vercken vleesch teten.

19

Maer hy lieuer aenveerdende een seer glorioose doot dan een versmadelijck leuen, ghinck voere willichlijck ter pijninghen.

20

⁺Ende hy aenmerckende hoemen behoorde daer toe te gaen, ende verduldichlijck verdraghende heeft voer hem ghenomen dat hi gheen ongheorloefde dinghen doen en soude om die liefde des leuens.

+ E

21

Maer die ghene die daer by stonden, met een boose bermherticheyt beweecht sijnde om des mans oude vrientscap, nemende hem heymelijck besijden baden datmen hem soude vleesch halen, dat hem gheorlooft was te eten, datmen veynsen soude dat hy gheten hadde alsoo die coninck beuolen hadde van dat vleesch der sacrificien,

22

op dat hi ouermidts die daet van de doot soude verlost werden, ende om des mans oude vrientscaps hebben sij dese beleeftheyt aen hem ghedaen.

23

Maer hy heeft begonst te dencken op die ouergroote weerdicheyt sijns ouderdoms, ende outheyts, ende die grijsheyt van die ingheboren edelheyt, ende die wercken van sijn goede wandelinghe van sijnder kintscheyt aen, ende nae die insettinghe van die heylighe, ⁺ende van gode ghemaecte wet, heeft hy haestelijck gheantwoert, seggende dat hy lieuer hadde voerghesonden te worden in die helle.

+ F

24

Want ten is onser ouderdom niet behoorlijck (seyde hy) te veynsen, alsoo datter veele ionghelinghen meynende dat Eleazarus van neghentich iaren ouerghegaen was tot dat leuen der vreemdelinghen,

25

ende dat sij om mijn gheveynstheyt, ende om den cleynen tyt des sterffelijcken leuens bedroghen souden werden, ende dat ick daer aff een smette ende vermalendijdinghe mijnder outheyt soude vercrijghen.

26

Want al werde ick in desen teghenwoerdighen tijt wt der menschen pijninghen verlost, maer des almachtighen Godts hant en sal ick noch leuende noch doot ontvlieden.

27

Daerom sal ick vromelijck wt dit leuen gaende der outheyt weerdich schijnen,

28

⁺maer den ionghelinghen sal ick een vroom exempel achterlaten, ist dat ick met eenen bereedden moet, ende sterckelijck voer die alder swaerste ende heylichste wetten een eerlijcke doot sterue. Dese dinghen gheseyt hebbende werde hy ter stont ter doot waerts ghetrocken.

+ G

29

Maer die ghene die hem leydden, ende een luttel te voren saechtmoedigher waren, sijn tot gramscap verkeert om die woerden van hem ghesproken, die welcke sij doer hoomoedicheyt meynden ghesproken te sijne.

30

Maer als hy met slaghen ghedoot werde, soo heeft hy versucht ende gheseyt, Heere die de heylighe wetenheyt hebt ghy weet openbaerlijck dat daer ic mocht vander doot verlost werden, harde smerten des lichaems lijde, maer nae die ziele om uwer vreesen wille verdraghe ict gheerne.

31

Ende dese is voerwaer in deser manieren wten leuen ghesceyden, niet alleen den ionghelinghen, maer oock alle den volcke die ghedenckenisse sijnder doot tot een exempel der duecht ende der stercheyt achterlatende.