Den gheheelen Bybel, Inhoudende het oude ende nieuwe Testament (Leuvense bijbel 1548)

Dat .v. Capittel.

1

⁺INden seluen tijt heeft Antiochus die tweede reyse bereydt nae Egypten.

+ A

2

Ende het is ghebuert dat ouer alle die stadt van Ierusalem

[p. *746]

[afbeelding] ghesien werden veertich daghen lanck doer die locht peerde volck al om lopende hebbende gulden cleederen, ende spiessen, als ghewapende heyren,

3

ende der peerden loop by ordine ghestelt, ende dat sij by nae deen teghen dander quamen, ende die beroerten der scilden, ende een menichte van ghehelmde mannen met wtghetrocken swaerden, ende het scieten der pijlen, ende het blincken der gulden wapenen, ende alderhande manieren van pansieren.

4

Waer om baden sij alle gader dat die voorteekenen mochten int goede verkeert werden.

5

Maer alsser een valsche tijdinghe wtghecomen was als oft Antiochus ghestoruen ware. Soe heeft Iason, met hem ghenomen hebbende niet min dan duysent mannen, haestelijck die stadt bestormt, ende als die borghers tot die vesten quamen gheloopen, ende dat ten laetsten die stadt verwonnen was, soo is Menelaus ghevloden, in die borcht.

6

Maer Iason en spaerde niet sijn borghers doot te slaen, noch hy en dachte niet dat die voerspoedicheyt teghen die maghen het meeste quaet is, meynende dat hy van die vianden ende niet van die borghers bannieren der victorien soude crijghen.

7

Ende hy en heeft voerwaer het opperste priesterscap niet vercreghen, ⁺maer hy heeft bescaemtheyt ontfanghen tot een eynde zijnder verraderijen, ende hy wederom vluchtich sijnde is wech ghereyst int lant der Amaniten.

+ B

8

Ten lesten is hi tot sijnder verderffenissen besloten gheweest van Areta den heere van Arabien, vliedende van deen stadt in dander, van allen menschen ghehaedt als een affsceyder van die wet, ende vervloect, als sijns lants ende sijnder borghers viant, is hy veriaecht gheweest in Egypten.

9

Ende hi die vele menschen wt haren lande verdreuen hadde, is ooc buytens lants ghestoruen, ghereyst sijnde tot Lacedemonien, recht oft hy daer om dat maechscap soude vrije toevlucht hebben,

10

ende die daer vele menschen ombegrauen wech gheworpen hadde, werde oock ombeweent ende ombegrauen verworpen, ende hy en ghebruycte noch vreemde begrauinghe, noch hi en hadde gheen deel in sijns lants begrauinghe.

11

Als dan dese dinghen ghesciedt waren, soo heeft die coninck vermoeden ghehadt dat die Ioden tgheselscap verlaten souden, ende als hy daer om wtghetrocken was wt Egypten met eenen fellen moede, soe heeft hi voerwaer die stadt met wapenen inghenomen.

12

Ende hy heeft den ruyters beuolen dat sij dootslaen souden, ende niet sparen die ghene die hen te ghemoete quamen, ende dat sij op die huysen climmende die lieden dootslaen souden.

13

Aldus ghesciedde daer een moort van ionghelinghen ende ouderen, ende vernielinghen van vrouwen ende kinderen, ende moorden van maechden ende der cleynder kinderen,

14

⁺ende binnen die gheheel drij daghen warender tachtentich duysent doot gheslaghen, veertich duysent gheuanghen, ende niet min vercocht.

+ C

15

Maer dese dinghen en sijn noch niet ghenoech. Hy heeft ooc dorren in den tempel gaen die den heylichsten is van gheheel eertrijck, daer Menelaus leytsmant aff was, die der wetten ende des lantsverradere gheweest is,

16

ende met die misdadighe handen nemende die heylighe vaten, die van dander coninghen ende steden daer ghestelt waren tot der plaetsen cieraet ende glorie, handelde hy die onweerdelijck ende ontsuyuerdese.

17

Antiochus aldus ontsinnich wesende en mercte niet dat Godt om die sonden der gheender die in die stadt woonden een luttel gram gheworden was, waer om dat die versmaetheyt ghesciet was aen die plaetse.

18

Want anders, en haddet niet gheweest dat sij met veel sonden omhanghen waren, soo souden dese oock ghelijck Heliodorus die ghesonden was van Seleucus die coninck om die scatcamer te beroouen, ter stont daer comende ghegheeselt, ende verdreuen hebben gheweest om die stouticheyt.

19

Maer Godt en heeft het volck niet vercoren om die plaetse, maer die plaetse om tvolck.

20

Ende daerom is die plaetse oock deelachtich gheworden van des volcs quaden, ende naemaels sal die oock deelachtich werden der goeden, ende die verlaten is in die gramscap des almachtighen Godts, die sal wederom in die versoeninghe vanden grooten Heere, met die hoochste glorie verhauen werden.

21

⁺Aldus is Antiochus haestelijck wederghekeert nae Antiochien hebbende wt den tempel ghenomen duysent ende achthondert talenten, meynende van houerdien dat hi dlant soude daer toe brenghen datmen daer ouer te sceep varen soude, ende die zee datmen daer ouer gaen soude, om die verhauenheyt sijns herten,

+ D

22

ende hy heeft er prouoosten ghelaten om het volck te quellen, te weten te Ierusalem Philippum wt Phrigien gheboren, die van manieren wreeder was dan die selue daer hy aff ghestelt was,

23

ende in Garizim Andronicum, ende Menelaum, die swaerlijcker dan die andere die borghers praemden.

24

Ende want hy teghen die Ioden ghestelt was, soo heeft hy ghesonden den ghehaetten prince Apollonium met een heyr, van tweentwintich duysent mannen, beuelende hem dat hy dooden soude alle die van volcomen ouderdom waren, die vrouwen ende kinderen vercoopen.

25

Die welcke als ghecomen was te Ierusalem vrede veynsende, heeft gherust tot den heylighen Sabboth dach, ende doen als die Ioden ledich waren, heeft hy den sijnen beuolen dat sij wapenen aennemen souden.

26

Ende alle die om te siene ghecomen waren heeft hy ghedoodt, ende die stadt met die wapenen al om doerlopende heeft hy een seer groote menichte ghedoodt.

27

Maer Iudas Machabeus die de thienste gheweest hadde, die was besijden ghegaen in een verlaten plaetse, ende daer leefde hy met den sijnen onder die wilde beesten, ende op die berghen hoy etende, woonden sij daer, op dat sij niet en souden deelachtich worden der besmettinghen.