Den gheheelen Bybel, Inhoudende het oude ende nieuwe Testament (Leuvense bijbel 1548)

Dat .iij. Capittel.

1

⁺ALdus doen die heylighe stadt in alder vrede bewoont werde, ende die wetten noch seer wel bewaert worden om Onias des ouerste priesters godsdiensticheyt, ende die herten der gheender die tquaet hatende waren,

+ A

2

ghesciedet dat oock die coninghen ende die princen die plaetse in zeer grooter eerweerdicheyt hielden, ende dat sy den tempel met zeer groote ghiften eerlijck maecten

3

alsoo dat Seleucus die coninck van Asien van sijnen renten alle die costen gaf, die totten dienst der sacrificien behoorden.

4

Maer Simon van Beniamins gheslachte, die ouerste des tempels ghestelt was, arbeydde wat onrechts te doen in die stadt, waer in die prince der priesteren hem wederstont.

5

Maer doen hy Oniam niet verwinnen en mochte, soo is ghecomen tot Apollonium Tharseas sone, die tot dier tijt prince was van Celesyrien ende Phenicen,

6

ende hy bootscapte hem dat die scatcamer te Ierusalem vol ontellijcs ghelts was, ende dat die ghemeyn somme des ghelts wter maten vele was, die welcke tot die reckeninghe der sacrificien niet en behoirden, maer dat het moghelijck ware dat die altemael soude onder des conincs macht moghen comen.

7

Ende doen Appollonius den coninck ouerghedraghen hadde vanden ghelde datter aenghebracht was, ⁺soo heeft hy tot hem gheroepen Heliodorum die ouer sijn saken was, ende heeft hem met beuelinghe ghesonden, dat hy het voorseyde gheltsoude ouerbrenghen.

+ B

8

Ende Heliodorus heeft terstont die reyse aenghenomen, op een maniere voorwaer recht oft hy door Celesyriam ende Phenicen die steden soude doorreysen, maer inder waerheyt soude hy des conincs voornemen volbrenghen.

9

Maer doen hy te Ierusalem ghecomen was, ende goedertierenlijck van den oppersten priester in die stadt onfanghen was, heeft hy vertelt van die ouerghedraghen kennisse des ghelts, ende om wat sake dat hy daer was heeft hy gheopent, ende hy vraechde oft dese dinghen oock alsoo warachtich waren.

10

Doen heeft die ouerste priester ghetoont dat dese dinghen daer ghestelt waren te bewaren, ende waren den nootdurft van weduwen ende weesen,

11

maer sommighe dinghen behoorden toe Hircano Tobie eenen seer wtnemenden man, in tghene dat die boose Simon ouerghedraghen hadde, ende dattet altemaele was vierhondert talenten siluers, ende tweehondert gouts,

12

maer dat sy bedroghen soude werden, ⁺die betroudt hadden der heyligher plaetsen ende den tempel die door alle die werelt gheeert wort om sijnder eerweerdicheyt ende heylicheyt wille, dat waer ommoghelijck.

+ C

13

Maer hy (om die dinghen die hem beuolen waren vanden coninck) seyde datmen die in alle manieren den coninck soude draghen.

14

Ende op eenen ghesetten dach quam Heliodorus binnen om van desen dinghen te bescicken, Ende daer en was gheen cleyn veruaertheyt door alle die stadt.

15

Ende die priesters hebben hen seluen met die priesterlijcke cleederen voor den outaer gheworpen, ende sy aenriepen vanden hemel hem die van die goeden diemen op trouwe te bewaren gheeft een wet ghestelt heeft, datmen die den ghenen diese te bewaren ghegheuen hadden onghescent soude bewaren.

16

Maer wie nv des ouerste priesters aensicht sach, die worde int herte ghewont, Want het aensicht ende die veranderde verwe thoonde den inwendighe rouwe sijns herten,

17

Want eenderhande droefheyt hadde den man al om beuanghen, ende een verscrictheyt des lichaems, waer door den rouwe sijns herten den ghenen die hem aensaghen openbaer werde.

18

⁺Die andere quamen ooc by hoopen van die huysen te samen, met een ghemeyn openbaer biddinghe, biddende om dat die plaetse soude tot versmaethede comen.

+ D

19

Ende vrouwen aen die borsten omgort met hairen cleederen, liepen te hoope van straten te straten, waer oock mede die maechden die besloten waren liepen wt tot Oniam, ende die andere tot die mueren, ende die sommighe saghen wtwaerts door die vensteren,

20

ende sy allegader die handen ten hemelwaerts wtstekende, baden.

21

Want daer was een allendich verwachten der vermengder menichten ende des ouerste priesters, die als inden strijdt des doots ghestelt was.

22

Ende dese aenriepen voorwaer den almachtigen Godt, dat die dinghen die hen betrout waren, den ghenen diet op trouwe ghegheuen hadden met alder geheelheyt bewaert soude werden.

[p. *744]

23

Maer Heliodorus voldede dat hy voerghenomen hadde, ter seluer plaetsen hy met sijnen knechten teghenwoerdich sijnde omtrent die scatcamere.

24

Maer den gheest des almachtighen Godts, heeft een groot bewijs van sijnder vertoonighen ghedaen, alsoo dat sij alle die stout hadden gheweest om hem onderdanich te wesen vallende doer Godts cracht in onmachticheyt, ende verscrictheyt verkeert werden.

25

Want hen openbaerde een peert dat eenen veruaerlijcken opsitter hadde, met den alderbeste ghewade verciert, ende dat heeft met ghewelt die vorste voeten op Heliodorum gheslaghen, ende die daer op sadt scheen gulden wapenen te hebben.

26

Oock openbaerden hen noch twee ander ionghelinghen welghedaen van crachte, ⁺seer goet van glorie, ende schoon van habijte, die welcke hebben om hem ghestaen, ende gheesselden hem van beyde die sijden, sonder ophouden hem met veel slaghen smijtende.

+ E

27

Ende Heliodorus is haestelijck neder ter aerden gheuallen, ende sij hebben hem met veel duysterheyt beuanghen sijnde ghenomen, ende in eenen draechstoel ghestelt wtghedraghen.

28

Ende die ghene die met vele loopers, ende sargianten in die voerseyde scatcamere ghegaen was, die worde ghedraghen niemant hem helpende, als die openbaer cracht Godts bekent werde,

29

ende hy lach voerwaer doer die goddelijcke cracht stom, ende berooft van alder hope ende salicheyt.

30

Maer dese ghebenedijden den Heere, om dat hy sijn plaetse grootmaecte, ende den tempel die een luttel te voren vol vreesen ende gheruchts was, als die almachtighe Heere openbaerde, ⁺is met blijscap ende vrolijcheyt veruult gheweest.

+ F

31

Doen baden die sommighe van Heliodorus vrienden ter stont Oniam, dat hy den alderhoochsten aenroepen soude op dat hy hem dleuen gaue die in den laetsten adem ghestelt was.

32

Ende die ouerste priester dit aenmerckende, dat die coninck by auontuere soude vermoeden datter eenighe quaetheyt van die Ioden aen Heliodorum volbracht ware, soe heeft hy voer des mans salicheyt een salighe offerande gheoffert.

33

Ende doen die opperste priester verbadt, soe hebben die selue ionghelinghen met die selue cleederen ghecleedt by Heliodorum staende gheseyt, Danct Oniam den priester, want om sijnen wille heeft v die Heere dleuen ghegheuen,

34

ende ghy van Godt gheslaghen, vercondicht allen menschen Gods grootdadighe wercken ende machticheyt. Ende dese dinghen gheseyt hebbende, en sijn si niet meer ghesien gheweest.

35

⁺Maer doen Heliodorus Gode een offerande gheoffert hadde, ende groote beloften beloeft den ghenen die hem verleent hadde te leuen, ende Onie danckende, hebbende wederom ontfanghen sijn heyr, track wederom totten coninck.

+ G

36

Ende hy betuychde allen menschen die wercken vanden grooten Godt die hy onder sijn ooghen ghesien hadde.

37

Maer als die coninck Heliodorum ghevraecht hadde wie dat bequaem was noch eens te Ierusalem ghesonden te werden, soe seyde hy.

38

Hebdi eenighen viant oft verradere ws rijcs, seyndt dien derwaerts, ende ghy sult hem ghegheeselt wederom ontfanghen, ist nochtans alsoo dat hijt ontgaet, om dat in die plaetse warachtelijck eenderhande Godts cracht is.

39

Want hy die in die hemelen sijn wooninghe heeft die is een besoecker ende helper van dier plaetsen, ende hy slaetse ende dootse die daer comen om quaet te doen.

40

Aldus is die sake van Heliodorus, ende van die bewaringhe der scatcameren ghesciet.