Den gheheelen Bybel, Inhoudende het oude ende nieuwe Testament (Leuvense bijbel 1548)

Dat .ix. Capittel.

1

⁺HIer en binnen als Demetrius ghehoort heeft dat Nicanor gheuallen is ende sijn heyr inden strijdt, soe heeft hy daer toe noch Bacchidem ende Alcimum weder ghesonden in Iudeen, ende den rechten horn met hen.

+ A

2

Ende sij sijn wech ghegaen doer den wech die nae Galgala leydt, ende sij hebben die tenten gheslaghen in Mazaloth, die in Arbellis is, ende sij hebben die inghenomen, ende sij hebben veel zielen der menschen gedoodt.

3

In dierste maent van dat hondertste ende tweenvijftichste iaer hebben sij hen heyr aenghebrocht tot Ierusalem.

4

Ende daer sijn opghestaen, ende wechghegaen in Beroan twintich duysent mannen, ende twee duysent rosvolcs.

5

Ende Iudas hadde sijnen legher ghestelt in Laisa, ende drij duysent wtghecoren mannen met hem,

6

ende sij hebben die menichte des heyrs ghesien datter veel waren, ende sij hebben seer ghevreest, ende vele sijnder heymelijck affghetrocken vanden heyrlegher, ende daer en isser van hen lieden niet meer ghebleuen dan acht hondert mannen.

7

Ende Iudas heeft ghesien dat sijn heyr affghedropen was, ende dat hem den strijdt benaude, ende hy is mismoetich van herten gheworden, om dat hy gheenen tijt en hadde hen te vergaderen, ende hy is onmachtich gheworden.

8

Ende hy heeft gheseyt tot die ghene die daer ouerghebleuen waren. Laet ons opstaen ende gaen tot onse vianden, oft wy mochten teghen hen vechten.

9

⁺Ende sij keerden hem daer aff segghende, Wy en sullen niet vermoghen, maer laet ons onse zielen nu verlossen, ende laet ons wederkeeren tot onse broeders, ende dan sullen wy teghen hen strijden, maer wy sijn luttel.

+ B

10

Ende Iudas heeft gheseyt, Dat sij verre, dat wy dit dinck doen souden, dat wy van hen vlieden souden, ende ist dat onsen tijt aenghecomen is, soo laet ons steruen met vromicheden voer onse broeders, ende en laet ons gheen scande brenghen in onse glorie.

11

Ende het heyr is wtghetrocken wten legher, ende sij hebben teghen hen ghestaen, ende die ruyters te peerde sijn ghedeelt in twee deelen, ende die slingherworpers ende die scutters ghinghen voer theyr, ende dierste vanden strijde waren alle machtich.

12

Maer Bacchides was in den rechten horn, ende dat legioen is aenghecomen in twee deelen ende sij maecten gheluyt met trompetten,

13

ende die van Iudas partie waren hebben ooc luyde gheroepen, ende die eerde is beroert gheweest van die stemmen der heyren, ende den strijdt werde ghestreden van des smorghens totten auont toe.

14

Ende Iudas heeft ghesien dat het deel van Bacchidis heyr stercker was aen die rechte sijde, ende met hem sijn versaemt alle die volstandich van herten waren,

15

⁺ende die rechte sijde werde van hen ghebroken, ende hy heeftse veruolcht totten bergh van Azoten.

+ C

16

Ende die in den slincken horn waren hebben ghesien, dat den rechten horn ghebroken was, ende sij sijn ghevolcht nae Iudam ende nae die ghene die met hem waren achter rugge,

17

ende den strijdt is verswaert ghewerden, ende daer isser vele ghewont gheuallen van dese ende van die.

18

Ende Iudas is gheuallen, ende die andere sijn ghevloden.

19

Ende Ionathas ende Simon hebben Iudam haren broeder ghenomen, ende hebben hem begrauen in sijnder vaderen graff in die stadt Modin.

20

Ende alle tvolck van Israel heeft hem beweent met een groot gheclach, ende sij weenden veel daghen,

21

ende hebben gheseyt, Hoe is die machtighe gheuallen die tvolck van Israel verloste?

22

Ende die ander woerden van Iudas orloghen, ende der machtigher wercken die hy ghedaen heeft, ende van sijn grootheyt, en sijn niet bescreuen, want sij waren seer vele.

23

Ende tis ghesciet nae Iudas doot datter boose menschen opstonden in alle die palen van Israel. Ende sij sijn alle opghestaen die boosheyt deden.

24

In die daghen isser eenen seer grooten hongher opghestaen, ende alle hen lantscap gaff hem op Bacchidi ende ooc hen seluen.

25

Ende Bacchides heeft ongoddelijcke mannen ghecoren, ende hy heeftse ghestelt heeren des lantscaps,

26

ende sij versochten, ende doersochten Iudas vrienden, ende sij brachten die tot Bacchidem, ende hy dede wrake aen die, ende bespottese.

27

⁺Ende daer is een groote tribulatie ghesciedt in Israel, soo danighe alser niet gheweest en is vanden dach datter gheen propheet in Israel ghesien en is.

+ D

28

Ende alle Iudas vrienden sijn vergadert, ende sij hebben Ionathe gheseyt,

29

Aenghesien dat Iudas v broeder ghestoruen is, soo en isser gheen man sijns ghelijck, die wt trecke teghen die vianden Bacchidem, ende die ghene die vianden sijn ons volcs.

30

Hier om hebben wy nu heden v voer hem ghecoren dat ghy ons sult wesen tot eenen prince, ende tot eenen capiteyn, om onsen strijdt te strijden.

31

Ende Ionathas heeft in dien tijt die heerscappie aenghenomen, ende hy is opghestaen in Iudas sijns broeders plaetse.

32

Ende Bacchides heuet vernomen, ende socht hem te dooden.

33

Ende Ionathas heuet vernomen, ende Simon sijn broedere, ende alle die met hem waren, ende sij sijn ghevloden in die woestijne Techne, ende sijn nedergheseten aen den poel des waters van Asphar.

34

Ende Bacchides heuet vernomen, ende opden Sabboth dach is hy ghecomen ende alle sijn heyr ouer die Iordane,

35

ende Ionathas heeft sijnen broeder gesonden tot eenen capeteyn des volcs, ende

[p. *731]

heeft die Nabutheen sijn vrienden ghebeden, dat sij hem hen ghereedtscap souden leenen die seer groot was.

36

Ende die kinderen van Iambri ende Madaba sijn wtghecomen ende sij hebben Iohannem gheuanghen, ende alle dat hy hadde, ende sij sijn wech ghetrocken als sij die hadden.

37

Nae dese woerden ist Ionathe ende Simoni sijnen broeder wederom ghebootscapt, dat die kinderen Iambri een groote bruloft hielden, ende dat sij die bruyt leyden wt Madaba eens grooten princes dochter van Chanaan met grooter pomperien.

38

Ende sij zijn ghedachtich gheweest des bloets van Iohannes haren broeder, ende sij zijn opghetrocken, ende hebben hen gheborghen onder tdecsel des berchs.

39

Ende sij hebben hen ooghen opghehauen ende ghesien, ende siet daer was een gherucht ende een groote ghereedtscappe, ende die bruyt is voerts ghecomen ende haervrienden, ende haer broeders hen te ghemoete met bommen, ende muysijck spelen, ende vele wapenen.

40

Ende sij sijn teghen hen opghestaen wt die laghen, ende sij hebbense dootgheslaghen, ende daer isser vele ghewont gheuallen, ⁺ende die ouerghebleuene sijn tot die berghen ghevloden ende sij hebben allen hen roouen ghenomen,

+ E

41

ende die bruyloft is verkeert in een screijnghe, ende tgheluyt van haren muysijck spelen in een beclaghinghe.

42

Ende sij hebben die wrake van hens broeders bloet gheworden, ende sijn wederghekeert totten oeuer der Iordanen.

43

Ende Bacchides heuet ghehoort, ende hy is opden Sabboth dach ghecomen tot den oeuer der Iordanen, met een groote macht.

44

Ende Ionathas heeft tot die sijne gheseyt, Laet ons opstaen ende strijden teghen onse vianden, want ten is heden niet ghelijck ghisteren ende eerghisteren,

45

want siet den strijdt is tegen ons, ende dwater der Iordanen is aen beyde sijden, ende die oeueren, ende die broecken, ende bosscagien, ende daer en is gheen plaetse om besijden aff te wijken.

46

Daer om roept nu inden hemel dat ghy moecht verlost werden van uwer vianden handen. Ende den strijdt is toe ghegaen.

47

Ende Ionathas heeft sijn handt wtghesteken om Bacchiden te slaen, ende hy is achterwaerts van hem affgheweken.

48

Ende Ionathas ende die met hem waren sijn in die Iordane ghespronghen, ende sij zijn tot hen ouergheswommen doer die Iordane,

49

ende daer isser van Bacchides partie gheuallen op dien dach duysent mannen, ende sij sijn wederom ghekeert in Ierusalem,

50

ende hebben besloten vaste steden ghetimmert in Iudeen, die stercte die in Iericho was, ende in Ammaum, ende in Bethhoron, ende in Bethel, ende Thamnata, ende Phara, ende Thopo met hooghe mueren, poorten ende sloten.

51

Ende hi heeft daer hoede inghestelt, dat sij viantscappen houden souden in Israel,

52

ende hy heeft die stadt Bethsura Besedt ende Gazara, ende die borcht, ende hi heeft daer hulpe in ghestelt, ende ghereetscap van lijftocht,

53

ende hy heeft die sonen vanden princen des lants tot borghen ghenomen, ende heeftse in die borcht binnen Ierusalem gheleyt in bewaringhen.

54

⁺Ende int hondertste ende drijenvijftichste iaer in die tweede maent heeft Alcimus gheboden datmen affbreken soude die mueren van dat binnenste heylich huys, ende datmen der propheten wercken verderuen soude, ende hy heuet begonst te verderuen.

+ F

55

In dien tijt is Alcimus gheslaghen gheweest, ende sijn wercken sijn beledt, ende sijnen mont wert ghesloten, ende hy werde onmachtich van die ghichticheyt, ende hy en mocht voerts niet een woert spreken, ende beuelen van sijnen huyse.

56

Ende Alcimus is ghestoruen in dien tijt, met grooter tormenten.

57

Ende Bacchides heeft ghesien dat Alcimus ghestoruen was, ende hy is weder omghekeert totten coninck, ende dlant van Iuda heeft stil gheweest twee iaren.

58

Ende alle die boose hebben ghedacht segghende, Siet Ionathas ende die met hem sijn woonen in stillicheyt betrouwelijck. Aldus laet ons nu Bacchiden halen, ende hy salse alle vanghen op eenen nacht,

59

ende sij sijn wechghereyst, ende hebben hem den raet ghegheuen.

60

Ende hij is opghestaen dat hy comen soude met een groot heyr, ende hy heeft heymelijck brieuen ghesonden tot sijnen ghesellen die in Iudeen waren, dat sij Ionathan souden vanghen ende die ghene die met hem waren, maer sij en hebben niet gheconnen om dat haerlieder raet hen was bekent ghewerden.

61

Ende hy heeft van die mannen des lantscaps gheuanghen die princen waren der orloghen vijftich mannen, ende hy heeftse ghedoodt.

62

Ende Ionathas is wten weghe affghetrocken, ende Simon, ende die met hem waren in Beth-bessen, welck is in die woestijne, ende hy heeft haer veruallinghen opghetimmert, ende sij hebbense vast ghemaect.

63

Ende Bacchides heuet vernomen, ende hy heeft alle sijn menichte vergadert, ende den ghenen die in Iudeen waren heeft hijt vercondicht.

64

⁺Ende hy is ghecomen ende heeft den heyrlegher ghestelt bouen Beth-bessen, ende hy heeft die bestreden vele daghen, ende hy heeft storm wapenen ghemaect.

+ G

65

Ende Ionathas heeft Simonem sijnen broeder in die stadt ghelaten, ende hy is wtghetrocken int lantscap, ende hy is met een ghetal ghecomen,

66

ende heeft gheslaghen Daren ende sijn broeders, ende Phaserons kinderen in hen tabernaculen, ende hy heeft begonnen te slaen, ende te wassen in vromicheden.

67

Maer Simon ende die met hem waren sijn wtghegaen vander stadt, ende sij hebben die stormschransen verbrant,

68

ende sij hebben teghen Bacchidem ghestreden, ende hy is van hen vernielt, ende sij hebben hem seere veel lijdens ghedaen, want sijnen raet, ende sijnen oploop was ydel.

69

Ende hy gram sijnde teghen die boose mannen, die hem hadden raet ghegheuen, dat hy in hen lantscap comen soude, heefter vele van hen ghedoodt, maer hy dachte metten ouerghebleuene wech te reysen in sijn lantscap.

70

Ende Ionathas heuet vernomen, ende heeft tot hem boden ghesonden om met hem vrede te maken, ende dat hy hem wederom gheuen soude die gheuanghenen.

71

Ende hy heuet gheerne ontfanghen, ende heeft nae sijn woerden ghedaen, ende heeft ghesworen dat hy hem gheen quaet doen en soude alle die daghen sijns leuens.

72

Ende hy heeft hem die gheuanghenen gheleuert die hy te voren hadde gherooft van dlant van Iuda, ende wederghekeert sijnde is hy wechghereyst in sijn lant, ende hy en is voertaen niet meer ghecomen in sijn palen.

73

Ende tsweert heeft opghehouden van Israel, ende Ionathas heeft ghewoont in Machmas, ende Ionathas heeft daer begonst het volck te ordelen, ende hy heeft die boose wt Israel te verdreuen.