Den gheheelen Bybel, Inhoudende het oude ende nieuwe Testament (Leuvense bijbel 1548)

Dat .v. Capittel.

1

⁺ENde tis ghesciet, doen die Heydenen rontsom ghehoort hadden, dat den outaer, ende die heylighe plaetse opghetimmert waren als te voren, soo sijn sij seer gram gheworden.

+ A

2

Ende sij dachten het gheslachte van Iacob wech te doen dat onder henlieden was, ende sij hebben begonst te dooden vanden volcke, ende te veruolghen.

3

Ende Iudas bestreedt die kinderen van Esau in Idumeen, ende die ghene die in Arabathane waren. Want sij beleyden die Israeliten, ende hy heeftse met een groote plaghe gheslaghen.

4

Ende hy is ghedachtich gheweest der Boosheyt der kinderen van Bean, die den volcke waren tot eenen stricke, ende tot een struycsele. Hen laghen legghende opden wech,

5

ende sij sijn van hem besloten in die torren, ende hy is hen aenghecomen, ende hy heeftse verbannen, ende hy heeft hen torren metten viere verbrant met alle die ghene die daer in waren.

6

Ende hi is voerts ghetrocken tot die kinderen van Ammon, ende hy heeft een stercke macht gheuonden, ende een seer groot volck, ende Timotheum haerlieder Capiteyn,

7

ende hy heeft teghen hen veel strijden ghestreden, ende sij sijn viernielt gheweest in haerlieder aenschijn, ende hy heeftse gheslaghen,

8

ende heeft inghenomen die stadt van Gazer ende haer dochteren. Ende hy is wedercomen tot in Iudeen.

9

Ende die Heydenen sijn vergadert gheweest die in Galaad sijn, teghen die Israeliten die in hen palen waren, dat sij die verdoen souden, ende sij sijn

[p. *725]

ghevloden in die stercte Datheman,

10

ende sij hebben brieuen ghesonden tot Iudam ende sijn broeders, segghende, Die Heydenen sijn teghen ons vergadert rontsomme, dat sij ons verdoen souden,

11

ende sij bereyden om te comen, ende in te nemen die stercte daer toe dat wy ghevloden sijn, ende Timotheus is die capeteyn van hen heyr.

12

Daer om coemt nu, ende verlost ons van hen handen, want daer is een menichte van ons lieden gheuallen,

13

ende allen onse broeders die in die plaetsen van Tubin waren sijn dootgheslaghen, ende sij hebben hen huysvrouwen gheuanghen gheleyt, ende hen kinderen ende roouen, ende si hebben daer ghedoot omtrent duysent mannen.

14

Te wijle datmen noch die brieuen las, siet soo sijn daer ander boden ghecomen van Galileen met ghescoerden cleederen bootscappende nae dese woerden,

15

segghende, dat teghen hen versaemt waren die van Ptolemaida ende van Tyrien ende Sydonien, ende gheheel Galileen is veruult met vreemdelinghen, dat sij ons te niet brenghen souden.

16

Als dan Iudas ende tvolck ghehoort hadden dese woerden, soo isser een groote vergaderinghe versaemt om te dencken, ⁺wat sij haren broederen doen souden die in tribulatien waren, ende van hen bestreden werden.

+ B

17

Ende Iudas heeft gheseyt Simoni sijnen broeder. Kiest voer v mannen wt, ende gaet henen, ende verlost v broeders in Galileen, maer ic ende Ionathas mijn broeder sullen gaen in Galaditim.

18

Ende hy heeft Iosephum Zacharias sone ghelaten, ende Azariam capeteynen des volcs, metten heyre datter ouerde in Iudeen tot der bewaringhe,

19

ende hy heeft hen gheboden segghende, Weest ouer dit volck, ende en wilt gheenen strijt leueren teghen die Heydenen, tot dat wy wederkeeren.

20

Ende Simoni sijn ten deele ghegheuen drij duysent mannen, dat hy in Galileen gaen soude, ende Iude acht duysent in Galaditim.

21

Ende Simon is wech ghereyst in Galileen, ende hy heeft veel strijden ghestreden teghen die Heydenen, ende die Heydenen sijn vernielt gheweest voer sijn aensicht, ende hy heeftse veruolcht tot die poorte van Ptolemaiden,

22

ende daer isser vanden Heydenen gheuallen by nae drij duysent mannen, ende hy heeft hen roouen ghenomen,

23

ende hy heeftse medeghenomen die in Galileen waren, ende in Arbatis metten huysvrouwen ende kinderen, ende alle dat hen toebehoorde, ⁺ende hy heeftse in Iudeen ghebracht met groote blijscap.

+ C

24

Ende Iudas Machabeus ende Ionathas sijn broeder sijn ghepasseert ouer die Iordane, ende sij sijn wech ghetrocken eenen wech van drij daghen doer die woestijne.

25

Ende die Nabutheen sijn hen te ghemoete ghecomen, ende sij hebbense vredelijck ontfanghen, ende sij hebben hen vertelt alle dat haren broeders ghesciedt was in Galaaditide,

26

ende datter vele van hen lieden gheuanghen waren in Barasa, ende Bosor, ende in Alimis, ende in Caspher, ende Mageth, ende Carnain. Dese waren alle besloten ende groote steden.

27

Maer oock in die ander steden van Galaaditim werdender gheuanghen ghehouden, ende teghen morghen soo hebben sij opghestelt tot dese steden theyr naerder te legghen, ende dat sij die winnen ende verderuen souden op eenen dach.

28

Ende Iudas ende sijn heyr hebben haren wech omghekeert in die woestijne Bosor onuersienlijck, ende hy heeft die stadt inghenomen, ende hy heeft alle die mannen dootgheslaghen met dat scerp vanden sweerde, ende hy heeft allen hen roouen ghenomen, ende hy heeftse metten viere ontsteken.

29

Ende sij sijn van daer opghestaen des nachts, ende sij ghinghen tot die stercte.

30

Ende het is ghesciedt des morghens vroech doen sij hen ooghen opghehauen hadden, ende siet daer was een groot volck der welcker gheen ghetal en was, draghende leeren ende stormghereetscappen, dat sij die stercte innemen souden, ende sij bestredense.

31

⁺Ende Iudas heeft ghesien dat die orloghe beghonst is, ende den roep der orloghen is opgheclommen ten hemel, als een trompet, ende eenen grooten roep vander stadt,

+ D

32

ende hy heeft sijnen heyre gheseyt, Strijdt heden voer uwe broederen.

33

Ende hy is ghecomen met drij slachordenen achter hen, ende sij hebben int ghebedt gheroepen.

34

Ende Timotheus heyren hebben vernomen dat Machabeus was, ende sij sijn wech ghevloden van sijn aensicht, ende sij hebbense gheslaghen met een groote plaghe, ende daer isser van hen lieden gheuallen op dien dach ontrent acht duysent mannen.

35

Ende Iudas is affgheweken tot Maspha, ende hy heeftse bestreden ende inghenomen, ende hy heeft allen haer mannen doot gheslaghen, ende hy heeft haer roouen met hem ghenomen, ende hy heeftse metten viere ontsteken.

36

Van daer is hi voerts ghereyst, ende heeft ghewonnen Casbon, ende Mageth, ende Bosor, ende die ander steden van Galaaditen.

37

Maer nae dese ghesciedenissen heeft Timotheus een ander heyr vergadert, ende hy heeft sijnen legher ghestelt teghen Raphon ouer die beke.

38

Ende Iudas heefter ghesonden om dat heyr te bespieden, ende sij hebben hem wederom ghebootscapt segghende, Dat tot hem alle die Heydenen vergadert sijn, die rontsom ons sijn, ende een heyr wter maten groot.

39

Ende sij hebben die Arabers ghehuert tot hen hulpe, ende sij hebben haren legher ghestelt ouer die beke, bereydt tot v te comen ten strijde. Ende Iudas is hen te ghemoete ghegaen.

40

⁺Ende Timotheus heeft den princen sijns heyrs gheseyt, Als Iudas ende sijn heyr sal aenghecomen sijn tot by die water beke, ist dat hi ierst tot ons ouertrect, soo en sullen wy hem niet moghen wederstaen, want hy sal vermoghende teghen ons machtich sijn,

+ E

41

maer ist dat hy vreest ouer te trecken, ende dat hy sijnen legher stelt buyten den vloet, soe laet ons teghen hen ouertrecken, ende wy sullen vermoghen teghen hem.

42

Maer als Iudas naecte tot by die waterbeke, soo heeft hy die scrijuers des volcs neffens die beke ghestelt, ende hy heeft hen beuolen segghende, En laet gheenen mensch achter, maer laetse alle ten strijde comen.

43

Ende hy is ierst tot hen ouerghetrocken, ende alle tvolck nae hem, ende alle die Heydenen sijn vernielt van hen aensicht, ende sij hebben hen wapenen wech gheworpen, ende sijn gheuloden totten affgods tempel die in Carnaim was.

44

Ende hy heeft die selue stadt inghenomen, ende den tempel heeft hy metten viere verbrant met alle die ghene die daer binnen waren, ende Carnaim is ouerweldicht, ende sij en heeft niet connen wederstaen teghen Iudas aensicht.

45

Ende Iudas heeft vergadert alle die Israeliten die in Galaaditide waren, vanden minsten totten meesten, ende hen huysvrouwen, ende kinderen, ende een seer groot heyr, om dat sij comen souden in dlant van Iuda.

46

Ende sij sijn ghecomen tot Ephron, ende dese groote stadt was inden inganck gheleghen seer sterck besloten, ende men mocht van haer niet wijcken ter

[p. *726]

rechter oft ter slincker sijden, maer doer haer midden was den wech.

47

Ende die in die stadt waren hebben hen seluen daer in besloten, ende sij hebben die poorten met steenen ghestopt, ende Iudas heeft tot hen ghesonden met vredelijcke woerden

48

segghende, Laet ons doertrecken doer v lant, dat wy moghen in ons lant gaen, ende niemant en sal v lieden hinder doen, alleenlijck sullen wy metten voeten doergaen. Ende sij en wilden hen niet open doen.

49

Ende Iudas heeft beuolen in die heyrlegheren wt te roepen dat een ieghelijck aencomen soude ter plaetsen daer hy was,

50

ende die machtighe mannen sijn aenghetrocken, ende hy heeft die stadt bestreden den gheheelen nacht, ende den gheheelen dach, ende die stadt is in sijn hant gheleuert,

51

ende sij hebben alle dat manlijck was ghedoodt met die scerpte des sweerts, ende hy heeft die stadt wtgheroeyt, ende hy heeft haer roouen ghenomen, ende is doerghegaen ouer alle die stadt, op die verslaghene.

52

Ende sij sijn ouer die Iordane ghetrocken int groot velt, teghen daensicht van Bethsan.

53

Ende Iudas was vergaderende die achterste, ende hy vermaende het volck ouer alle den wech, ⁺tot dat sij quamen in dlant van Iuda,

+ F

54

ende sij sijn opghetrocken op den berch Sion met blijscap ende vrolijcheyt, ende sij hebben brantofferanden gheoffert, om datter niemant van hen allen dootghebleuen en was, tot sij wederkeerden met vrede.

55

Ende in die daghen in die welcke Iudas ende Ionathas waren in dlant van Galaad, ende Simon sijn broeder in Galileen teghen daensicht van Ptolomaiden,

56

soo heeft Iosephus Zacharias sone ghehoort, ende Azarias die princen der macht die wel ghedaen dinghen, ende die strijden die daer ghesciet zijn gheweest,

57

ende hy heeft gheseyt, Laet ons voer oock eenen naem maken, ende laet ons gaen strijden teghen die Heydenen die rontsomme ons sijn.

58

Ende hy heuet beuolen den ghenen die in sijn heyr waren, ende sij sijn wech ghereyst tot Iammam.

59

Ende Gorgias is wtghetrocken wter stadt, ende sijn mannen hen te ghemoete ten strijde.

60

Ende Iosephus ende Azarias sijn veriaecht tot die palen van Doietsche lant, ende daer isser gheuallen vanden volcke van Israel tot twee duysent mannen, ende daer is een groote plaghe ghesciet int volck,

61

⁺om dat sij Iudam ende sijn broeders niet en hoorden, meynende dat sij ooc vromelijck doen souden,

+ G

62

maer sij en waren van dier mannen sade niet, doer die welcke die salicheyt in Israel gheschiet is.

63

Ende die mannen van Iuda sijn seer groot gheworden voer daensicht van gheheel Israel, ende alle der Heydenen daer haren naem ghehoort worde.

64

Ende daer isser tot hen ghecomen hen gheluck toeroepende.

65

Ende Iudas ende sijn broederen sijn wtghegaen, ende sij bestreden die kinderen van Esau int lant dat ten suyden is, ende hy heeft gheslaghen Chebron ende haer dochteren, ende haer mueren, ende de torren heeft hy metten viere verbrant int ronde.

66

Ende hy heeft die heyrlegheren doen vertrecken, dat hy gaen soude int lant der vreemdelinghen, ende hy doerwandelde Samarien.

67

In dien dach zijnder priesters gheuallen in den strijdt doen sij vromelijck doen wilden, doen sij sonder raet wt ghinghen ten strijde.

68

Ende Iudas is affgheweken tot Azoten inder vreemdelinghen lant, ende hy heeft hen outaren omgheworpen, ende die ghesneden beelden van haren affgoden heeft hy metten viere verbrant, ende heeft die roouen der steden ghenomen, ende is weder ghekeert int lant van Iuda.