Den gheheelen Bybel, Inhoudende het oude ende nieuwe Testament (Leuvense bijbel 1548)

Dat .ij. Capittel.

1

⁺IN die daghen is opghestaen Mathathias Ioannes sone die Simeons sone was, een priester wt die kinderen van Ioarim van Ierusalem, ende hy is gheseten opden berch Modin,

+ A

2

ende hy hadde vijf sonen, Iohannes diemen toenaemde Gaddis.

3

Ende Simonem diemen toenaemde Thasi,

4

ende Iudam diemen noemde Machabeus,

5

ende Eleazarum diemen toenaemde Abaron, ende Ionatham diemen noemde Apphus.

6

Dese hebben ghesien die quaetheden, die ghesciedden int volck van Iuda ende Ierusalem.

7

Ende Mathathias heeft gheseyt, Wee my. Waer om ben ick gheboren dat ick sien soude die verderffenisse mijns volcs, ende die verderffenisse der heyligher stadt, ende daer te sitten als die ghegheuen wort in die hant der vianden?

8

Die heylighe dinghen zijn gheworden in die hant der vreemde, sijnen tempel is als een onedel mensche.

9

Die vaten van haerder glorien sijn gheuanghen wech ghevoert, haer ouders sijn doot gheslaghen in die straten, ende haer ionghelinghen sijn ghestoruen doer der vianden sweert,

10

Welck volck en heeft zijn rijck niet beerft, ende sijn roouen niet vercreghen?

11

Alle haer vercieringhe is wech ghenomen. Die ghene die vrij was, is een dienstwijf gheworden.

12

Ende siet onse heylighe dinghen, ende onse schoonheyt, ende onse claerheyt is verwoest, ende die Heydenen hebben die besmedt.

13

Waer toe dient ons dan noch te leuen?

14

⁺Ende Mathathias heeft sijn cleederen ghescoert ende sijn sonen, ende sij hebben hen met haren cleederen ouerdect, ende sij hebben seer iammerlijck ghescreyt.

+ B

15

Ende sij sijn daer ghecomen die ghesonden waren vanden coninck Antiochus, dat sijse dwinghen souden die ghevloden waren in die stadt Modin, slachofferanden te doen, ende wieroock te ontsteken, ende van Gods wet te sceyden.

16

Ende veele van den volcke van Israel consent gheuende, sijn tot hen ghegaen. Maer Mathathias, ende sijn sonen hebben volherdelijck ghestaen.

17

Ende die ghesonden waren van Antiocho antwoerdende hebben gheseyt tot Mathathias. Ghy sijt een prince ende een die aldervernaemste, ende groot in dese stadt, ende verciert met sonen ende broederen.

18

Daerom gaet ghy ierst daer toe, ende doet des conincs ghebodt, ghelijck alle die volcken ghedaen hebben, ende die mannen van Iuda ende die ghebleuen sijn in Ierusalem, ende ghy ende v sonen sult wesen onder des conincs vrienden, ende ghy sult rijck ghemaect werden met gout, ende siluer, ende veel ghiften.

19

Ende Mathathias heeft gheantwoert, ende gheseyt met een groote stemme. Al ist dat alle die Heydenen den coninck Antiocho onderdanich sijn, ⁺alsoo dat een ieghelijck sceyde vanden dienst van haerder vaderen wet, ende consent gheuen tot sijnen gheboden,

+ C

20

ick ende mijn sonen, ende mijn broeders sullen onderdanich sijn onser vaderen wet,

21

Godt sij onser ghenadich, ten is ons niet orbaerlijck die wet te verlaten, ende Godts rechtuerdicheden,

22

wy en sullen des conincs Antiochus woerden niet hooren, noch wy en sullen gheen sacrificie doen, ouertredende die gheboden onser wet, dat wy eenen anderen wech gaen souden.

23

Ende als hy ophielt van dese woerden te spreken, soo isser een Iode aenghecomen voer die ooghen van allen om sacrificie te doen den affgoden opden outaer in die stadt Modin, nae des conincs ghebodt,

24

ende Mathathias heuet ghesien,

[p. *721]

ende het dede hem wee, ende sijn nieren beefden, ende sijn rasende gramscap werde ontsteken, nae des wets ordeel, ende op hem springhende heeft hy hem doot gheslaghen, opden outaer.

25

Ende oock soo heeft hy den man den welcken die coninck Antiochus ghesonden hadde, diese dwanck om sacrificie te doen, dootgheslaghen in dien tijt, ende den outaer heeft hy affghebroken,

26

ende hy heeft Ialours gheweest voer die wet, ghelijck Phinees ghedaen heeft Zamri den sone van Salomi.

27

Ende Mathathias heeft gheroepen met luyder stemmen in die stadt segghende, Alle die vierighe liefde heeft tot die wet, het verbont vast makende, die gae wt nae my.

28

Ende hy is ghevloden ende sijn sonen op die berghen, ende sij hebben verlaten alle datsij hadden in die stadt.

29

Doen sijnder vele nederwaerts ghegaen recht ende rechtuaerdicheyt soeckende in die wildernisse,

30

ende daer sijn sij nedergheseten ende hen kinderen, ende hen huysvrouwen, ende hen vee, want die quaden waren ouervloedelijck ouer hen ghestort.

31

Ende het is des conincs mannen ghebootscapt, ende den heyre dat in Ierusalem was Dauids stadt, datter sommighe mannen wech ghegaen waren, die des conincs ghebodt ghebroken hadden in verborghen plaetsen in die woestijne, ⁺ende datter vele nae hen wech ghegaen waren.

+ D

32

Ende sij sijn ter stont tot hen ghegaen, ende sij hebben teghen hen eenen strijdt op ghestelt op den dach der Sabbathen,

33

ende sij hebben tot hen gheseyt, Wederstaedi nu ooc noch? coemt wt ende doet nae des conincs Antiochus woert, ende ghi sult leuen.

34

Ende sij hebben gheseyt. Wy en sullen niet wtcomen, noch wy en sullen des conincs woert niet doen dat wy den dach der Sabbathen souden ontsuyueren.

35

Ende sij hebben teghen hen eenen strijdt verwect.

36

Ende sij en hebben hen niet gheantwoert, noch sij en hebben niet eenen steen op hen gheworpen, noch sij en hebben die verborghen plaetsen niet ghestopt,

37

segghende, laet ons alle steruen in onse simpelheyt, ende hemel ende eerde sullen ouer ons ghetuyghen sijn, dat ghy ons onrechtuerdelijck doodt,

38

ende sij hebben hen eenen strijdt ghemaect op die Sabboth daghen, ende sijsijn ghestoruen, ende hen huysvrouwen, ende hen kinderen, ende hen vee, tot duysent menschen zielen toe.

39

Ende Mathathias ende sijn vrienden hebbent vernomen, ende sij hebben ouer hen een seer groot ghescrey ghehadt,

40

ende elck man seyde tot sijnen naesten, ist dat wy allegader doen ghelijck onse broeders ghedaen hebben, ende dat wy niet en strijden teghen die Heydenen voer onse zielen, ⁺ende onse rechtuerdicheden, soo sullen sij ons nu haestelijcker vander eerden vernielen,

+ E

41

ende sij hebben op dien dach ghedacht segghende, alle mensche die tot ons coemt ten strijde op den dach der Sabbathen, laet ons teghen hem strijden, ende wy en sullen allegader niet steruen, ghelijck ons broeders ghestoruen zijn int heymelijck.

42

Doen is tot hen vergadert, een vergaderinghe der Ioden, sterck van machte wt Israel, alle die willich was in die wet,

43

ende alle die vloeden van die quaden die zijn tot henlieden versaemt, ende sij sijn hen gheworden tot een vasticheyt,

44

ende sij hebben een heyr vergadert, ende sij hebben die sondaers gheslaghen in hen gramscap, ende die boose mannen in hen verbolghentheyt. Ende die andere sijn ghevloden tot die natien dat sijt ontgaen souden.

45

Ende Mathathias ende sijn vrienden sijn ommeghegaen, ende sij hebben die outaren verdoruen,

46

ende sij hebben die ombesneden kinderen besneden, alle die sij gheuonden hebben in hen palen, ende met stercheyt.

47

Ende sij hebben die houerdighe kinderen veruolcht, ende het werck is voerspoedich gheworden in hen handen.

48

Ende sij hebben die wet behouden wt der Heydenen hant, ende van die hant der coninghen, ende sij en hebben den sondaer den horn niet ghegheuen.

49

Ende Mathathias sterfdaghen sijn ghenaect, ⁺ende hy heeft sijnen sonen gheseyt, Nu is die hoouerdicheyt versterct, ende die castijnghe, ende den tijt der omworpinghe, ende die gramscap der verbolghentheyt,

+ F

50

Daerom nu o kinderen weest vierighe liefhebbers der wet, ende gheeft v zielen voer uwer vaderen verbont,

51

ende weest ghedachtich der wercken van die vaderen, die sij ghedaen hebben in hen gheslachten, ende ghy sult groote glorie ontfanghen ende eenen eewighen naem.

52

En is Abraham in die becoringhe niet ghetrouwe gheuonden, ende tis hem gherekent ter rechtuerdicheyt?

53

Ioseph heeft in den tijt van zijnder benautheyt dat ghebodt bewaert, ende hy is gheworden een Heere van Egypten,

54

Phinees onse vader wt grammer liefden Gods wrake doende, heeft ontfanghen het verbont des eewighen priesterscaps.

55

Iesus doen hy dwoert volbracht, is gheworden een prince in Israel.

56

Als Caleb gheneycht heeft in die vergaderinghe, soo heeft hy die erffenisse ontfanghen.

57

Dauid heeft in zijn bermherticheyt vercreghen den stoel des rijcs inder eewicheyt.

58

Als Elias wt grammer liefden der wet wrake dede, is hy ontfanghen gheweest inden hemel.

59

Ananias ende Azarias, ende Mizael sijn gheloouende verlost van die vlamme.

60

⁺Daniel in sij simpelheyt is verlost gheweest wt den muyl der leuwen.

+ G

61

Ende alsoo denct van gheslachte tot gheslachte, want alle die in hem hopen en worden niet cranck.

62

Ende van des sondichs mans woorden en vreest niet, want sijn glorie is dreck ende wormen.

63

Heden wort hy verhauen, ende morghen en sal hy niet gheuonden werden. Want hy is wederom ghekeert in zijn eerde, ende sijn ghedachte is vergaen.

64

Daer om ghy sonen wert versterct, ende doet manlijck in die wet, want daer in suldi glorioos sijn.

65

Ende siet Simon v lieder broeder ick weet dat hy een man van rade is. Hem hoort altijt, ende hy sal v lieden een vader wesen.

66

Ende Iudas Machabeus sterck van machte van sijn ioncheyt sij v lieden een prince der orloghen, ende hy sal des volcs orloghe voeren,

67

ende ghy sult tot v lieden brenghen alle die doenders der wet, ende wreect die wrake ws vols.

68

Verghelt den Heydenen haren loon, ende merct aen dat ghebodt der wet,

69

ende hy heeftse ghebenedijt ende hy is versaemt tot sijnen vaderen,

70

ende hy is ghestoruen int honderste ende sessenveertichste iaer, ende hy is begrauen van sijnen sonen in zijnder vaderen begrauinghe in Modin. Ende gheheel Israel heeeft hem bescreyt met een groote bescreyinghe.