Den gheheelen Bybel, Inhoudende het oude ende nieuwe Testament (Leuvense bijbel 1548)

Dat .ij. Capittel.

1

⁺INt tweede iaer van Nabugodonosors rijck, heeft Nabugodonosor eenen droom ghesien, ende sijnen gheest is verscrict gheweest, ende zijnen droom is hem ontgaen.

+ A

2

Ende die coninck heeft gheboden datmen tsamen roepen soude die waersegghers, ende die wijse, ende die tooueraers, ende die Chaldeen, dat sij den coninck souden zijn droomen te kennen gheuen, die welcke als sij ghecomen waren, soo hebben sij voer den coninck ghestaen.

3

Ende die coninck heeft tot henlieden gheseyt. Ick heb eenen droom ghesien, ende verbaest van herten en weet ick niet wat ic ghesien hebbe.

4

Ende die Chaldeen hebben den coninck gheantwoert in Syrierssche tale, Coninck leeft inder eewicheyt, segt den droom uwen dienaers, ende zijn beduydenisse sullen wy te kennen gheuen.

5

⁺Ende die coninck antwoerdende, heeft totten Chaldeen gheseyt, Het woert is van my ghegaen, ten sij dat ghy my den droom te kennen gheeft, ende zijn beduydenisse, soo sult ghy vergaen, ende v huysen sullen ghemeyn ghemaect worden.

+ B

6

Maer ist dat ghy den droom ende zijn beduytsel vertelt, soo suldi loonen ende ghiften, ende veel eeren van my ontfanghen. Aldus soo segt my den droom, ende zijn beduytsel.

7

Sy hebben ten tweeden gheantwoert, ende gheseyt. Die coninck segghe den droom zijnen dienaers, ende het beduytsel van dien sullen wy segghen.

8

Die coninck heeft gheantwoert, ende gheseyt, Voerwaer ic kenne dat ghy den tijt vertrect, wetende dat het woert my ontgaen is.

9

Daer om ist dat ghy my den droom niet te kennen en gheeft, soo isser een vonnisse van v lieden dat ghy oock bedrieghelijck beduytsel,

[p. *674]

ende vol bedrochs versiert hebt, dat ghy my soudt moghen aenspreken tot dat den tijt voer by gae. Daerom segt my den droom, op dat ic weten mach dat ghy ooc zijn warachtich beduytsel spreect.

10

Hier om hebben die Chaldeen voor den coninck antwoerdende gheseyt, Daer en is gheen mensch opder aerden die v woert (o coninck) soude moghen volbrenghen. Noch oock soe en isser gheen vanden coninghen groot ende machtich, die sulcke woort vraecht van allen waerseggere, ende vroede, ende Chaldeus.

11

Want het woert dat ghy coninck vraecht dat is swaer, noch daer en sal niemant gheuonden worden, die dat verclare in des conincs aensicht, wtghenomen die goden, der welcker wandelinghe met die menschen niet en is.

12

Als die coninck dit ghehoort hadde, soo heeft hy in een rasende gramscap, ende in een groote tornicheyt gheboden, dat alle die wijse van Babilonien steruen souden.

13

Ende als dat vonnis wt ghegaen was, soo worden die wijse ghedoodt, ende Daniel ende zijn ghesellen worden ghesocht dat sij steruen souden.

14

Doen heeft Daniel ghevraecht van die wet, ende van dat vonnisse van Arioch den prince van des conincs heyr, die wt ghegaen was dat hy die wijse van Babilonien dooden soude.

15

Ende hy heeft hem ghevraecht die vanden coninck macht ontfanghen hadde, ⁺om wat sake dat soo wreeden vonnisse van des conincs aensicht wt ghegaen was. Als dan Arioch die sake Danieli te kennen ghegheuen hadde,

+ C

16

soo heeft Daniel binnnen ghegaen zijnde den coninck ghebeden, dat hy hem tijt gheuen soude, om die verclaringhe den coninck te segghen.

17

Ende hy is in zijn huys ghegaen, ende hy heeft Ananie, ende Misael, ende Azarie sijnen ghesellen die sake te kennen ghegheuen,

18

dat sij bermherticheyt soecken souden van daensicht des Gods vanden hemel, op dese verholentheyt, ende dat Daniel ende zijn ghesellen niet en souden steruen, metten anderen wijsen van Babilonien.

19

Doen is Daniel die verholentheyt doer een visioen des nachts gheopenbaert, ende Daniel heeft Godt vanden hemel ghebenedijt,

20

ende sprekende heeft hy gheseyt. Den naem des Heeren sij ghebenedijt vander eewicheyt, ende tot inder eewicheyt, want die wijsheyt ende sterckheyt behooren hem toe.

21

Ende hy verandert die tijden ende eewen, hy verstelt die conincrijcken, ende hy steltse, hy gheeft den wijsen wijsheyt, ende wetenheyt den ghenen die de onderwijsinghe verstaen.

22

Hy openbaert die diepe ende verborghen dinghen, ende hy weet die dinghen die in duysterheden ghestelt zijn, ende dlicht is met hem.

23

Ick belijde v mijnder vaderen Godt, ende ick loue v, want ghy hebt my wijsheyt, ende stercheyt ghegheuen, ende nu hebdi my ghetoont dwelcke wy v ghebeden hebben, ⁺want ghy hebt ons des conincs woert gheopenbaert.

+ D

24

Hier nae Daniel inghegaen zijnde tot Arioch, den welcken die coninck ghestelt hadde, dat hy die wijse van Babilonen dooden soude, heeft hem aldus toeghesproken. En wilt die wijse van Babilonien niet dooden, leyt my binnen voer des conincs aensicht, ende ick sal den coninck dat bedietsel vertellen.

25

Doen heeft Arioch haestelijck Danielem totten coninck ingheleyt, ende hy heeft hem gheseyt, Ick heb eenen man gheuonden wt die kinderen der ouervoeringhe van Iuda, die den coninck dat bedietsel vercondighen sal.

26

Die coninck heeft gheantwoert, ende gheseyt tot Daniel, wiens naem was Baltassar. Meyndi oock dat ghy my warachtelijck moecht te kennen gheuen den droom die ic ghesien hebbe, ende zijn bedietsel?

27

Ende Daniel antwoerdende voer den coninck heeft gheseyt, Die verholentheyt die de coninck vraecht en connen die wijse, tooueraers, ende waerseggers, ende bedieders den coninck niet te kennen gheuen.

28

Maer daer is een Godt inden hemel die verholentheden openbarende, die welcke heeft v coninck Nabugodonosor te kennen ghegheuen tghene dat toecomen sal in die laetste tijden, ⁺uwen droom ende die visioenen ws hoofts in v bedde sijn alsulcke.

+ E

29

Ghi coninck hebt begonst te peynsen in v bedde, wat dat hier nae wesen soude, ende die de verholentheden openbaert heeft v ghetoont, wat dinghen datter toecomende zijn.

30

Oock soo is my dese verholentheyt gheopenbaert niet doer die wijsheyt die in my is meer dan in alle die leuende, maer om dat het bedietsel den coninck soude openbaer worden, ende dat ghy die ghedachten ws herten weten soudt.

31

Ghy coninck saghet, ende siet daer was als een zeer groote staende beelt, dat groot beelt, ende hooch van lengden stont teghen v, ende zijn aenscouwen was veruaerlijck.

32

Het hooft van desen beelde was vanden besten goude, ende die borst ende die armen waren van siluer, maer den buyck, ende die dgyen waren van metael,

33

ende die beenen waren van yser, maer van die voeten was het een deel van yser, ende dander deel van ghebacken eerde.

34

Ghy saghet aldus, tot datter eenen steen aff ghehouwen is van den berch sonder handen, ende die heeft dat beelt gheslaghen in zijn voeten die van ysere ende van ghebacken eerde waren, ende heeftse gheheel in stucken ghebrijselt.

35

Doen sijn te samen oock heel ghebroken het yser, dat ghebacken eerde werck, het metael, het siluer ende tgout, ende sij zijn verkeert als ghestubbe vanden somersschen dorschvloer, dat metten winde wechghevoert is, ende daer en is gheen plaetse van die gheuonden, maer den steen die dat staende beelt gheslaghen hadde is eenen grooten berch gheworden, ⁺ende hy heeft tgheheel eertrijck veruult,

+ F

36

dat is den droom. Ende sijn bedietsele sullen wy oock voer v segghen o coninck.

37

Ghy sijt die coninck der coninghen, ende die Godt des hemels heeft v ghegheuen het rijck, ende die stercheyt, ende die heerlijcheyt ende glorie,

38

ende alle die dinghen daer die kinderen der menschen in woonen, ende die beesten des velts, die voghelen des hemels heeft hy oock in v hant ghegheuen, ende onder v macht heeft hy alle dinghen ghestelt, daer om sijt ghi het gulden hooft.

39

Ende nae v sal een ander rijck opstaen minder dan ghy, ende een ander derde rijck van metael, dwelck ouer die gheheel eerde sal heerscappie hebben,

40

ende het vierde rijck sal wesen ghelijck dat yser, want ghelijck het yser alle dinghen breect ende tempt, alsoo sal dit rijck alle dese dinghen breken ende vernielen.

41

Maer voerts want ghy ghesien hebt het een deel der voeten, ende teenen van potbackers eerde ghebacken, ende een deel yseren, dat sal een ghedeylt rijck wesen, dwelck nochtans van dat spruytsel des ysers opstaen sal dat ghy ghesien hebt, het yser metten scheruen ghemengt wt den slijcke.

42

Ende die teenen der voeten, eens deels van ysere, ende eens deels van ghebacken eerde. Eens deels sal dat rijck vast wesen, ende eens deels verdoruen.

43

Ende dat ghy ghesien hebt het yser ghemengt metten ghebacken scheruen van slijcke, sij sullen voerwaer vermengt worden met menschelijcken sade, maer sij en sullen malcanderen

[p. *675]

niet aencleuen, ghelijck het yser niet en mach vermengt worden metten eerden scherf.

44

Maer in die daghen van dien conincrijcken sal Godt des hemels een rijck verwecken, dat inder eewicheyt niet en sal verdoruen worden, ende zijn rijck en sal gheenen anderen volcke ghegheuen worden. Ende het sal verderuen, ende te niete doen alle dese rijcken, ende dat selue sal inder eewicheyt staen.

45

Ghelijck ghy ghesien hebt dat vanden berghe eenen steen affghehouwen is sonder handen, ende dien heeft vernielt den ghebackenen scherf, ende het yser, ende het metael, ende tsiluer, ende tgout. Die groote Godt heeft den coninck ghetoont die dinghen die naemaels comen sullen, ende den droom is warachtich, ⁺ende sijn beduydinghe is ghetrouwe.

+ G

46

Doen is die coninck Nabugodonosor gheuallen op sijn aensicht, ende heeft Danielem aenbeden, ende hy heeft gheboden datmen hem slachofferanden ende rueckofferanden offeren soude.

47

Hier om heeft die coninck sprekende gheseyt tot Daniel, Waerlijck v lieder Godt es die Godt der Goden, ende die Heere der coninghen, ende openbarende die verholentheden, om dat ghy hebt connen ontsluyten dese verborgentheyt.

48

Doen heeft die coninck Danielem hooghe verheuen, ende hy heeft hen veel ende grote gauen ghegheuen, ende heeft hem ghestelt prince ouer alle die lantscappen van Babilonien, ende ouerste der wethouderen bouen alle die wijse van Babilonien.

49

Maer Daniel heeft vanden coninck begheert, ende hy heeft ouer die wercken des lantscaps van Babilonien ghestelt Sidrach, Misach, ende Abdenago. Maer Daniel selue was binnen des conincs poorten.

[afbeelding]