Den gheheelen Bybel, Inhoudende het oude ende nieuwe Testament (Leuvense bijbel 1548)

Dat .viij. Capittel.

1

⁺DOen sijn vergadert alle die outste gheboren van Israel, met die princen der gheslachten ende die ouerste der familien vanden kinderen van Israel by den coninck Salomon in Ierusalem, dat sij die arcke van des Heeren verbont draghen souden wt Dauids stadt, dat is van Sion,

+ A

2

Ende gheheel Israel is by den coninck Salomon comen in die maent Bethanim, op eenen feestdach, welck is die seuenste maent,

3

Ende alle die oude mannen van Israel sijn ghecomen, ende die priesters hebben die arcke ghehaelt,

4

ende sij hebben die arcke des Heeren ghedraghen, ende dat tabernakel des verbonts, ende alle die ghereetscap van die alderheylichste plaetse, die in dat tabernakel waren, ende dese dinghen droeghen die priesters ende Leuiten,

5

Maer die coninck Salomon ende alle die menichte van Israel die tot hem comen was, ghinck met hem voor die arcke, ende sij offerden scapen ende ossen sonder weerderinghe ende sonder ghetal,

6

Ende die priesters hebben die arcke van des Heeren verbont ghedraghen op haer plaetse int oratorie des tempels in dat heylich der heylighen onder die vloghelen van die Cherubims,

7

Want die Cherubims strecten haer vloghelen wt ouer die plaetse der arcken, ende sij bedecten die arcke, ende haer hantboomen van bouen,

8

Ende doen die hantboomen wtstaken alsoo datmen haer wterste eynden sach buyten die heylichste plaetse voor dat oratorie, soo en sachmen die niet voorder van buyten, die welcke aldaer oock gheweest sijn tot opden dach van heden toe

9

Maer in die arcke en was anders niet dan die twee steenen tafelen, die welcke Moyses in Horeb daer inne gheleyt hadde, doen die Heere het verbont met die kinderen van Israel maecte, doen sij wt dat lant van Egipten ghinghen,

10

⁺Ende het is ghesciet, doen die priesters wt die heylichste plaetse gheghaen waren, dat eenen neuel het huys des Heeren veruulde,

+ B

11

ende die priesters en mochten niet staen, ende den Heeren dienen om des neuels wille, want des Heeren glorie hadde des Heeren huys veruult,

12

Doen seyde Salomon. Die Heere heeft gheseyt dat hy inden neuel woonen soude,

13

Timmerende heb ick een huys ghetimmert tot uwer woonsteden, uwen seer vasten stoel inder eewicheyt,

14

Ende die coninck keerde sijn aensicht omme, ende ghebenedijde alle die vergaderinge van Israel, want die gheheel ghemeynte van Israel stont,

15

Ende Salomon seyde. Ghebenedijt moet wesen die Heere die Godt van Israhel, die met sijnen monde ghesproken heeft tot Dauid mijnen vader, ende in sijn handen volbracht heeft segghende.

16

Van dien dach dat ick mijn volck van Israel wt Egipten gheleyt hebbe, soo en heb ick gheen stadt vercoren, wt alle die gheslachten van Israel, dat daer een huys soude getimmert worden, ende dat mijnen naem daer sijn soude, maer ic heb Dauid vercoren dat hi ouer mijn volck van Israel sijn soude,

17

Ende Dauid mijn vader heeft een huys willen timmeren, voor den naem des Heeren des Gods van Israel,

18

ende die Heere heeft geseyt tot Dauid mijnen vader. Dat ghi ghedacht hebt in v herte mijnen name een huys te timmeren, daer hebdi wel aen ghedaen, dat selue in v ghedachte ouerleggende,

19

Maer nochtans ghi en sult my gheen huys timmeren, maer v sone die wt uwen lendenen comen sal, die sal mijnen naem een huys timmeren,

20

Die Heere heeft sijn woort vast ghemaect, dwelck hy ghesproken heeft, ende ick ben ghestaen voor mijnen vader Dauid, ende gheseten opden coninclijcken stoel van Israel ghelijck die Heere ghesproken heeft, Ende ick heb den naem des Heeren des Gods van Israel een huys ghetimmert,

21

Ende ick heb daer ghestelt die plaetse der arcken, daer des Heeren verbont inne is, het welc hy vast ghemaect heeft met onsen vaderen, doen sij wt Egipten ghegaen waren,

22

⁺Ende Salomon heeft ghestaen voor des Heeren outaer, int aenschijn der vergaderinghen van Israel, ende hy heeft sijn handen ten hemel wtghereyct

+ C

23

ende gheseyt. Heere Godt van Israel daer en is gheen Godt ws ghelijcke bouen inden hemel ende benden op die aerde die v verbont ende bermherticheyt uwen dienaren bewaert die voor v wandelen in allen haer herte,

24

Die uwen dienaer Dauid mijnen vader ghehouden hebt tghene dat ghy

[p. *273]

hem gheseyt hadt, metten monde hebt ghy ghesproken, ende metten handen hebdi dat volbracht, ghelijck desen dach toont,

25

Hierom o Heere Godt van Israel bewaert uwen dienaer Dauid mijnen vader, tghene dat ghy hem ghesproken hebt seggende. Daer en sal van v gheen man wech ghenomen worden voor my die sitten sal opden throon van Israel, alsoo nochtans eest dat v sonen haer weghen bewaren dat sij wandelen voor my ghelijc ghi voor aensicht ghewandelt hebt,

26

Ende nv o Heere Godt van Israel laet v woorden gheuesticht worden die ghy ghesproken hebt tot uwen dienaer Dauid mijnen vader,

27

Salmen hierom oock meynen dat Godt oock warachtelijck op aertrijck woont? Want eest dat den hemel ende die hemelen der hemelen v niet begrijpen en connen, hoe veel te meer en sal dit huys dwelck ick ghetimmert hebbe dat niet vermoghen?

28

Maer siet op dat ghebedt van uwen dienaer ende op sijn begheerten o Heere mijn Godt, Hoort aen dien lof, ende dat ghebedt dwelck v dienaer heden voor v bidt,

29

Dat v ooghen moghen open sijn op dit huys, nacht ende dach, op dit huys daer ghy af gheseyt hebt, Mijnen naem sal daer sijn, op dat ghy verhoort dat ghebedt het welck v dienaer op dese plaetse tot v bidt,

30

Dat ghy verhooren wilt dat ootmoedich bidden ws dienaers ende ws volcs Israel, alle dat sij v bidden sullen in dese plaetse, ende ghy sult dat verhooren in die plaetse van uwer woonsteden inden hemel ende als ghy die sult verhoort hebben soo suldi ghenadich wesen.

31

⁺Eest datter een mensch ghesondicht heeft tseghen sijnen naesten, ende dat hy eenighen eedt heeft daer hi mede verbonden is, ende dat die om dien eedt coemt voor uwen outaer in v huys,

+ D

32

ghy sult dat verhooren inden hemel, ende doen, ende ghi sult uwen dienaers recht doen, verdoemende den ongoddelijcken, ende sijnen wech wederom gheuende op sijn hooft, ende ghi sult den rechtuaerdighen rechtuaerdich maken, ende hem weder gheuen nae sijn rechtuaerdicheyt.

33

Eest sake dat v volck van Israhel gheuloden is voor haer vianden (want sij sullen teghen v sondighen) ende dat sij dan penitencie doen, ende uwen naem belijdende comen ende bidden ende v ootmoedelijc smeeken in dit huys,

34

soo verhoortse inden hemel, ende vergheeft die sonde ws volcks van Israel, ende ghi sultse wederom brenghen int lant dat ghy haren vaderen ghegheuen hebt.

35

Eest dat den hemel ghesloten wort, ende dat niet en reghent om haerlieder sonden wille, ende dat si op dese plaetse biddende penitencie doen uwen naem, ende dat sij hen afkeeren van haren sonden om des verdriets wille,

36

soo verhoort hen inden hemel, ende vergheeft die sonden uwer dienaers, ende ws volcs Israel, ende thoont henlieden eenen goeden wech daer sij door wandelen moghen, ende gheeft reghen op v lant dwelck ghy uwen volcke tot een erfbesittinghe ghegheuen hebt.

37

Eest datter int lant hongher opghestaen is, oft een pestilencie oft een quade locht, oft droochte des lants, oft sprinchanen, oft des corens gantsche verderffenisse, ende dat hem sijn viant lijden aendoet, sijn poorten belegghende, alderhande plaghen, alle cranckheyt,

38

eenigherande verbanninghe, ende veruloeckinghe, die eenighen mensche ghesciet is van uwen volc Israel, eest datter yemant die wonde sijns herten bekent, ende dat hy sijn handen wtreyckt in dit huys,

39

dat suldy verhooren inden hemel in die plaetse van uwer woonsteden, ende ghy sult ghenadich wesen, ende doen dat ghy eenen yeghelijcken gheuen sult nae alle sijn weghen, ghelijck ghy sijn herte sien sult (want ghy kent alleene het herte van alle der menschen kinderen)

40

dat sij v vreesen, alle die daghen die si leuen op dat aenschijn des lants welck ghy onsen vaderen ghegheuen hebt,

41

⁺Daer toe oock een vreemdelinck die van uwen volck Israel niet en is, als die sal ghecomen sijn van verre lande om uwen naem

+ E

42

(want uwen grooten naem, ende v stercke hant, ende uwen wtghestrecten arm sal ouer al ghehoort worden) Als hy dan hierom comen sal sijn, ende sal bidden in dese plaetse,

43

soo sult ghi dat verhooren inden hemel int firmament van uwer woonsteden, ende ghy sullet al doen daerom dat die vreemdelinck v aenroept, op dat alle volcken der aerden uwen naem moghen leeren vreesen, ghelijck v volck Israel, ende dat sij beuinden moghen dat uwen naem ouer dit huys aengheroepen is, het welcke ick ghetimmert hebbe.

44

Eest dat v volck wtghetrocken sal sijn ten strijde teghen sijn vianden, door den wech werwaerts dat ghi die senden sult, dan sullen sij v bidden teghen den wech van der stadt die ghy vercoren hebt ende teghen dit huys dat ic uwen naem ghetimmert hebbe,

45

ende ghi sult wt den hemel hen ghebeden ende hen ootmoedich smeeken verhooren, ende ghi sult hen recht doen.

46

Ende eest dat sij teghen v sondighen (want daer en is gheen mensch die niet en sondicht) ende dat ghi gram sijnde hen leuert haren vianden, ende dat si gheuanghen wech gheleydt worden in der vianden lant verre oft by,

47

ende dat sij penitencie doen in haer herten, in die plaetse van haerder gheuanghenissen ende dat sij hen bekeerende v bidden in haer gheuangenisse, segghende. Wij hebben ghesondicht, wij hebben boosselijck ghedaen, wij hebben ongoddelijcken gheleeft,

48

⁺ende dat sij wederom tot v keeren met haren gheheelen herte, ende met hen gheheel ziele in dat lant van haren vianden daer sij gheuanghen gheleyt sullen sijn, ende dat si v bidden teghen den wech van haren lande, dwelck ghy haren vaderen ghegheuen hebt, ende der stadt die ghy vercoren hebt, ende des tempels dien ick uwen naem ghetimmert hebbe

+ F

49

soo suldi haer ghebeden ende haer ootmoedich aenroepen verhooren inden hemel, int firmament van uwen stoel, ende ghy sult hen recht doen,

50

ende uwen volcke ghenadich sijn dat teghen v ghesondicht heeft ende allen haerlieder boosheden, door die welcke sij teghen v ouertreden hebben, ende ghy sult hen barmherticheyt verleenen voor die ghene die hen gheuanghen hebben sullen, dat sij haerder ontfermen moghen

51

Want het is v volck ende v erfdom, die welcke ghy wt dat lant van Egipten gheleydt hebt wt dat midden vanden yseren ouen,

52

Op dat v ooghen moghen open sijn tot ws dienaers ghebedt ende ws volcs Israel, ende dat ghi die verhoort in alle die dinghen daer om dat sij v aenroepen sullen,

53

Want ghi hebt die voor v tot een erfdom wtghescheyden van alle volcken des aertrijcks, ghelijck ghy door Moysen uwen dienaer ghesproken hebt, doen ghy ons vaders wt Egipten leyddet Heere Godt.

54

Ende het is ghesciet doen Salomon den Heere biddende alle dese bedinghe ende ootmoedighe aenroepinghe voldaen hadde, dat hy opghestaen is van dat aenschijn des outaers des Heeren, want hy hadde beyde sijn knien op die eerde gheboocht, ende sijn handen ten hemel wtghereyckt,

55

Hierom is hy opghestaen

[p. *274]

ende heeft met grooter stemmen alle die vergaderinghe van Israel ghebenedijt seggende.

56

Ghebenedijt sij die Heere die sijnen volcke van Israhel ruste ghegheuen heeft, nae alle dat hy ghesproken heeft, daer en is niet een woort ontuallen, van alle tgoet dwelc hi ghsproken heeft door Moyses sijnen dienaer,

57

Die Heere ons Godt sij met ons, ghelijck hy met onsen vaderen gheweest heeft, ons niet verlatende noch verworpende,

58

⁺Maer hy neyghe onse herten tot hem, dat wi in alle sijn weghen moghen wandelen ende dat wij moghen onderhouden sijn gheboden, ende sijn ceremonien, ende sijn rechten, alle die hy onsen vaderen gheboden heeft,

+ G

59

ende laet dese mijne woorden met die welcke ick voor den Heere ghebeden hebbe by den Heere onsen Godt comen nacht ende dach, dat hy sijnen dienaer recht doe ende sijnen volcke van Israel tot allen daghen,

60

ende dat alle die volcken der aerden weten moghen, dat die Heere seluer Godt is, ende dat daer voorts gheen ander Godt en is dan hy,

61

Ende laet ons herte oock volmaect sijn met den Heere onsen Godt, op dat wij in sijn insettinghen moghen wandelen, ende sijn gheboden bewaren ghelijck dat huyden is.

62

Hierom heeft die coninck ende gheheel Israel met hem slachofferanden gheoffert voor den Heere,

63

Ende Salomon heeft vreedsamighe offeranden ghedoodt, die welcke hy den Heere gheoffert heeft, tweentwintich duysent ossen, ende hondert duysent ende twintich duysent scapen, ende sij hebben des Heeren tempel ghewijdt, te weten die coninck ende die kinderen van Israel,

64

Op dien dach heeft die coninck gheheylicht het midden van dat voorhof, dat voor des Heeren huys was, want hy dede daer heelbrantofferande, ende sacrificie, ende dat vet des inghewandts van die vreedsamighe offerande, want den metalen outaer die voor den Heere was die was te cleyn, ende hy en conste te samen niet houden die heelbrantofferande ende die sacrificie ende dat vet des inghewandts der vreedsamigher offeranden.

65

Aldus heeft Salomon op dien tijt een feestelijck hoochtijt ghehouden ende gheheel Israel met hem, een groote menichte van daermen gaet in Emach, tot aen die riviere van Egipten voor den Heere onsen Godt, seuen daghen ende seuen daghen dat is veerthien daghen,

66

Ende op den achtsten dach heeft hy tvolck laten ghaen, die welcke hebbende den coninck ghebenedijt sijn in hen tabernakelen ghegaen vrolijck, ende met blijder herten van alle die goede dinghen, welck die Heere ghedaen hadde Dauid sijnen dienaer ende Israel sijnen volcke.