Den gheheelen Bybel, Inhoudende het oude ende nieuwe Testament (Leuvense bijbel 1548)

Dat .xvij. Capittel.

1

⁺MAer die Philistinen vergaderende haer heyren ten strijde, sijn te samen comen te Socho Iude, ende sij hebben haren legher ghemaect tusschen Socho ende Azeca, aen die wterste palen van Dominim.

+ A

2

Maer Saul ende die kinderen van Israel tsamen vergadert sijnde, quamen in die valleye der Therebinthen, ende sij hebben hen heyr ghescict, om te strijden teghen die Philistinen.

3

Ende die Philistinen stonden opden berch op dese sijde, ende Israel stont opden berch op dander sijde, ende daer was een valleye tusschen hen beyden.

4

Ende daer is een bastaert man wt der Philistinen legher comen, ghenaemt Goliath, van Geth, ses cubitus ende een palm hooghe,

5

ende eenen metalen helm was op sijn hooft, ende hy was ghecleedt met een pansier met haken ghemaect, ende sijn pansier weechde vijf duysent siclen metaels,

6

ende hy hadde metalen been harnasch aen sijn beenen, ende eenen metalen schilt bedecte sijn scouderen,

7

maer den stock van sijnder lancien was ghelijck eenen weuers boom, ende dat yser van sijnder lancien hadde ses hondert siclen ysers. Ende sijn wapendragher ghinck voor hem.

8

Ende staende riep hy teghen die heyrscaren van Israel ende seyde tot hen, Waerom sijdi comen bereedt om te strijden, En ben ic niet een Philisteus man, ende ghy Sauls knechten? ⁺Kiest wt v lieden eenen man, ende laet dien tot eenen besonderen camp nederwaerts comen,

+ B

9

eest sake dat hy teghen my mach campen ende dat hy my verslaet, soo sullen wij v dienaers sijn, maer eest sake dat ic hem verwinne ende verslae, soo suldi ghy slauen worden, ende ons dienen.

10

Ende die Philisteus man seyde, Ick heb die heyrscaren van Israel heden bescimt, Gheeft my eenen man, ende laet dien alleen teghen my eenen camp aenueerden.

11

Doen Saul ende alle die van Israel hoorden aldusdanighe woorden van dien Philisteus, so waren sij verbaest, ende seer veruaert.

12

Maer Dauid was een sone van eenen Ephrateus man (daer te voren af gheseyt is) van Beth-lehem Iuda, die Isai ghenaemt was, die welcke hadde acht sonen, ende ten tijde van Saul, was dit een out man, die langhe gheleeft hadde onder die mannen.

13

Ende sijn drij outste sonen waren nae Saul ter orloghen ghegaen, ende die namen van sijnen drij sonen die ter orloghen ghetrocken waren sijn dese, sijnen ierst gheboren sone hiet Eliab, ende die tweede Abinadab, ende die derde Samma,

14

Maer Dauid was die alder ioncste. Alsdan die drij outste nae Saul gheghaen waren

15

soo is Dauid wech gegaen, ende is wederom comen van Saul, dat hy sijns vaders cudden hoeden soude in Bethlehem.

16

Maer desen Philisteus man, quam voorts alle daghe des smorghens ende des auonts, ende stont tot veertich daghen toe.

17

Ende Isai seyde tot Dauid sijnen sone, Neemt voor v broeders een Ephi brijpappe ende dese thien brooden, ende loopt in den heyrlegher tot uwe broeders,

18

⁺ende dese thien formkens casen suldi draghen tot den hooftman, ende ghy sult v broeders besoecken oft sij oock in goeden doene sijn, ende verneemt met welcke sij ghescict sijn.

+ C

19

Maer Saul ende sij, ende alle die kinderen van Israel in der Terebinthen valleye streden teghen die Philistinen.

20

Aldus soo is Dauid des morghens vroech opghestaen, ende heeft dat cudde den scaepherder beuolen, ende hy is gheladen wech gheghaen, ghelijck hem Isai beuolen hadde, Ende hy is ghecomen ter plaetsen van Magala, ende tot dat heyr, het welck wtghetrocken was ten strijde ende hadde gheroepen inden slach,

21

Want Israel hadde sijn slachorden ghestelt, ende die Philistinen waren daer teghen oock bereydt.

22

Hier om Dauid achterlatende die packen die hy ghebracht hadde, onder die hant des bewaerders by de packen is gheloopen ter plaetsen des strijdts, ende hy vraechde oft al wel ghinc met sijnen broeders.

23

Ende die wijle dat hy noch sprack tot hen, so vertoonde hem daer die bastaert man opwaerts comende, Goliath ghenoemt, een Philistijn van Geth, wter Philistinen heyr, ende als hy dese selue woorden sprack, soo heeft Dauid dat ghehoort,

24

Maer alle die van Israel, als sij den man ghesien hadde, vloden van sijnen aensicht vreesende hem seere.

25

Ende daer seyde iemant van Israel, En hebdi desen man niet ghesien, die opcomen is? want hy is opghecomen om Israel te bescimpen, Daer om den man die desen verslaet, sal die coninck rijck maken met grooter rijcdommen, ⁺ende hy sal hem sijn dochter gheuen, ende sijns vaders huys sal hy vrij van tribuyt maken in Israel.

+ D

26

Ende Dauid sprack tot die mans die by hem stonden segghende, Wat salmen den man gheuen die desen Philistijn verslaet ende tverwijt van Israel afneemt? wie is doch dese ombesneden Philistijn die daer het heyr vanden leuenden Godt bescimpt heeft?

27

Ende het volck vertelde hem die selue redene segghende, Dese dinghen sullen den man ghegeuen worden die dien verslaen sal.

28

Dwelc als Eliab Dauids outste broeder ghehoort hadde doen hy metten anderen sprack, soo werde hy gram teghen Dauid, ende seyde, Waer toe sijdi comen, ende waerom hebdi die luttel scapen in die woestijne ghelaten? Ick kenne v houerdicheyt, ende ws herten archeyt, ghy sijt nederwaerts comen om dat ghy den strijdt sien soudt.

29

Ende Dauid seyde, Wat heb ic ghedaen? Eest anders dan een woordt?

30

Ende hy is een luttel besijden van hem

[p. *234]

ghegaen, tot eenen anderen, ende hy seyde die selue woorden. Ende het volck antwoorde hem tselue woordt als vore.

31

Aldus sijn Dauids woorden die hi ghesproken heeft ghehoort ende vertelt voor Sauls aensicht,

32

Totten welcken als hy ghebracht was, so heeft hy tot hem gheseyt, Niemants herte en ontsincke in hem, Ick v dienaer sal gaen ende strijden teghen desen Philistijn.

33

Ende Saul seyde tot Dauid, Ghi en moecht desen Philistijn niet wederstaen, ende teghen hem strijden, want ghy sijt een ioncsken, maer dese man is een chrijschman van sijnder ioncheyt.

34

⁺Ende Dauid heeft tot Saul gheseyt, V dienaer voedde sijns vaders cudden, ende daer quam eenen leuw oft eenen beyr, ende droech eenen ram wech wt dat midden van den cudde,

+ E

35

ende ic veruolchde die, ende sloechse ende tract wt haren muyl, ende sij stonden teghen my op, ende ic greep haren muyl ende versmachtese, ende doodese,

36

Want ick v dienaer heb eenen leuw ende eenen beyr doot gheslaghen, aldus sal desen onbesneden Philistijn wesen ghelijck een van dien, Nv sal ick gaen, ende dat volck van deser scanden verlossen, want wie is dese onbesneden Philistijn, die heeft derren vermalendijden dat heyr des leuenden Godts.

37

Ende Dauid seyde, Die Heere die my verlost heeft wt die hant vanden leuwe ende wt die hant vanden beyr, die sal my oock verlossen wt die hant van desen Philistijn.

Ende Saul heeft tot Dauid gheseyt, Gaet henen ende die Heere sij met v.

38

Ende Saul heeft Dauid met sijnen cleederen ghecleedt, ende stelde eenen metalen helm op sijn hooft, ende hy heeft hem met een pansier ghecleedt.

39

Ende als Dauid aldus met sijnen swaerde omgordt was op sijn cleedt, so begonst hy te proeuen oft hy ooc wel soude ghewapent connen voorts gaen, want hy en hadde die ghewoonte niet. Ende Dauid seyde tot Saul, Ick en can alsoo niet ghaen, want ick en bens niet ghewoone. Ende hy heeft die wapenen afgheleyt,

40

ende hy nam sijnen stock den welcken hy altoos in sijn handen hadde, ende hy coos voor hem vijf seer glatte steenen wter beken, ende hy leyde die in sijn scapers male die hy met hem hadde, ende hy droech een slingher in sijn hant, ende hy is voorts ghegaen teghen den Philistijn.

41

Ende die Philistijn ghinck al voortgaende, ende aencomende teghen Dauid, ende sijn wapendragher ghinck voor hem.

42

⁺Ende als die Philisteus opsach, ende sach Dauid, soo heeft hy hem versmaedt, want het was een rosachtich ionghelinck, ende schoon van opsien.

+ F

43

Ende de Philistijn seyde tot Dauid, Wat dunct v dat ick een hont ben dat ghy tot my met eenen stock coemt? Ende die Philistijn vermalendijde Dauid door sijn goden,

44

ende hy seyde tot Dauid, Coemt tot my, ende ick sal v vleesch den voghelen der locht ende den beesten der aerden gheuen.

45

Maer Dauid heeft totten Philisteus gheseyt, Ghy coemt tot my met een swaerdt ende lancie ende met eenen schilt, maer ick coem tot v inden naem van den Heere der heyrscharen die een Godt is van dat heyr van Israel, die welcke ghy heden bescimt hebt,

46

ende die Heere sal v in mijn hant gheuen, ende ick sal v slaen, ende v hooft van v nemen, ende ic sal die doode lichamen vanden heyren der Philistinen heden gheuen den voghelen der locht ende den beesten der eerden, op dat alle aertrijck weten mach datter een Godt in Israel is,

47

Ende dat alle dese verghaderinghe mach weten dat die Heere niet en verlost met dat swaert oft met die lancie, Want sine is den strijt, ende hy sal v lieden in ons handen leueren.

48

Als dan die Philisteus opghestaen was, ende voorts nader quam teghen Dauid, soo heeft hem Dauid ghehaest ende is ten strijde gheloopen teghen den Philistijn

49

ende stack sijn hant in die male, ⁺ende nam eenen steen ende hy wierp dien metter slingher, ende ommedrayende raecte by den Philistijn in sijn voorhooft, ende dien steen is diep in sijn voorhooft vast blijuen stekende, ende hy viel met sijn aensicht op die aerde.

+ G

50

Ende Dauid heeft teghen den Philistijn die ouerhant ghecreghen, met die slingher ende met eenen steen ende hy heeft den Philistijn gheslaghen ende ghedoot. Ende als Dauid gheen sweert in sijn hant en hadde,

51

soo liep hy, ende stont op den Philistijn, ende nam sijn swaert, ende track dat wt sijnder sceyden, ende sloech hem doot, ende hy hieu hem dat hooft af.

Maer doen die Philistijnen nv saghen dat die alder stercste van hemlieden doot was, so vluchten sij.

52

Ende die mannen van Israel ende Iuda opstaende hebben een ghecrijsch ghemaect, ende hebben die Philistijnen veruolcht, tot dat sij comen waren in die valleye, ende tot die poorten van Accaron, ende som vanden Philistijnen vielen ghequetst opden wech van Saraim, tot Geth, ende tot Accaron toe.

53

Ende die kinderen van Israel weder comende nae dat sij die Philistijnen veruolcht hadden, hebben hen leghers beloopen.

54

Ende Dauid nemende het hooft vanden Philistijn, bracht dat in Iherusalem, maer sijn wapenen stelde hy in sijn tabernakel.

55

Op dien tijt als Saul Dauid sach wtgaende teghen den Philisteus man, soo seyde hi tot Abner den opperveltheere, Van wat gheslachte is dese ionghelinck comen? Ende Abner seyde, Also warachtelijck als v ziele leeft coninck ick en weets niet.

56

Ende die coninck seyde, Ondervraghet ghy, wiens sone dat dit kint is.

57

Ende als Dauid wederom comen was, nae dat hy den Philistijn verslaghen hadde, so nam hem Abner, ende bracht hem voor Saul, houdende dat Philistijns hooft in sijn hant.

58

Ende Saul seyde tot hem, Van wat gheslachte sijt ghy o ionghelinc? Ende Dauid seyde, Ic ben een sone ws dienaers Isai des Beth-lehemiters.