Den gheheelen Bybel, Inhoudende het oude ende nieuwe Testament (Leuvense bijbel 1548)

Dat .xiiij. Capittel.

1

⁺ENde het gheuiel op eenen dach dat Ionathas Sauls sone seyde tot den ionghelinck sijnen wapendragher, Coemt laet ons ouertrecken totter Philistijnen legher, die ouer ghene

+ A

[p. *230]

plaetse is, Maer hy en heeft dat sijnen vader niet te kennen ghegheuen.

2

Ende Saul lach stille in dat wterste van Gabaa, onder den granaet appelboom die daer was inden acker te Gabaa, ende daer was volck met hem tot omtrent ses hondert mannen.

3

Ende Achias die sone van Achitob Ichabods broeder die Phinees sone was die welcke comen was van Heli des Heeren priester te Silo droech den Ephod, Maer het volck en wist ooc niet werwaerts dat Ionathas ghegaen was,

4

Ende tusschen die opganghen daer Ionathas ouer gaen wilde tot der Philistijnen heyrlegher, waren hooch wtstekende steenrootsen van beyde die sijden, op een maniere van tanden groote clippen, herwaerts ende derwaerts steych opgaende, den eenen hiet Boses ende den anderen Sene,

5

Die een rootse stack hooch wt noortwaerts, teghen ouer Machmas, ende den anderen suytwaerts teghen ouer Gabaa.

6

Maer Ionathas seyde tot den ionghelinck sijnen wapendragher, ⁺Coemt laet ons ouertrecken tot den heirleger van dese onbesnedene, oft die Heere by auontueren voor ons dede, Want ten is den Heere niet swaer te behouden tsij door vele oft door luttel.

+ B

7

Ende sijn wapendragher heeft hem gheseyt, Doet al dat uwer herten belieft, ghaet henen werwaerts dat ghy begheert, ende ic sal met v sijn waer dat ghy wilt.

8

Ende Ionathas seyde, Siet wij trecken ouer tot dese mannen, Ende als wij van hen sullen ghesien worden,

9

eest sake dat sij aldus tot ons segghen, Blijft daer, tot dat wij by v comen, so laet ons staen in onse plaetse, noch en laet ons tot hen niet opwaerts gaen,

10

maer eest tsake dat si segghen, coemt opwaerts tot by ons, so laet ons opwaerts gaen, want die Heere heeftse in onsehanden gheleuert, dat sal ons een teeken wesen.

11

Aldus soo sijn sij beyde ghesien van die heyrleger der Philistinen, ende die Philistinen seyden, Siet die Hebreussche comen wt die holen daer sij in verborghen waren.

12

Ende die mannen vanden heyrlegher spraken tot Ionathas ende tot sijnen sciltknecht, ende sij seyden, Coemt opwaerts tot by ons, ende wij sullen v dit dinck toonen. Ende Ionathas seyde tot sijnen wapendragher, Laet ons opwaerts ghaen, volcht my, Want die Heere heeftse gheleuert in Israels handen

13

Aldus soo is Ionathas opghegaen, clauerende met handen ende voeten, ende sijn wapendragher naer hem. Aldus so vielen die sommighe voor Ionathan, ende die ander versloech sijn wapendragher die hem volchde

14

⁺Ende dit is gheweest den iersten slach, waer in dat Ionathasende sijn wapendragher versloeghen omtrent twintich mannen, op een half boender lants, dwelck een paer ossen op eenen dach pleghen te ackeren.

+ C

15

Ende daer is een wonderlijck werck ghesciet in die leghers, ende ouer die velden, ende alle dat volck van haren heyrlegher, die wtghegaen waren om te roouen is verbaest gheweest, ende die leghers sijn verstoort gheworden, ende het is ghesciet als een mirakel van Godt.

16

Ende die wachters van Saul, die te Gabaa Beniamin waren, hebben wtghesien, ende siet een menichte des volcs was daer nedergheslaghen herwaerts ende derwaertsvliedende.

17

Ende Saul heeft gheseyt totten volcke dat met hem was, Ondersoect ende besiet, wie datter van ons lieden wech gheghaen is. Ende als sij dat ondersocht hadden, soo eest beuonden dat Ionathas ende sijn wapendragher daer niet en waren.

18

Ende Saul seyde tot Achias, Brengt hier by des Heeren arcke, want die arcke Gods was op dien dach daer, met die kinderen van Israel.

19

Ende doen Saul met den priester sprack so is daer een gherucht opghestaen inder Philistijnen legher, ende dat werde allinxkens grooter, ende tgaf lancx soo claerder gheluyt. Ende Saul seyde tot den priester, trect v hant nae v.

20

Aldus soo heeft Saul gheroepen ende alle het volck dat met hem was, ende sij sijn comen tot die plaetse des strijts, ende siet een ieghelijcs sweert was ghekeert teghen sijnen naesten, ende daer was een moort groot bouen maten.

21

Ende die Hebreusschen die metten Philistinen gheweest hadden ghisteren ende eerghisteren, ende waren met hemlieden opghetrocken in haren legher, die sijn wederom ghekeert, om dat sij met Israel sijn souden die daer waren met Saul ende Ionathas,

22

⁺Oock alle die van Israel die hem seluen verborghen hadden opt gheberchte van Ephraim (hoorende dat die Philistinen gheuloden waren) hebben hem met haren volck versaemt inden strijdt. Ende daer waren met Saul omtrent thien duysent mannen,

+ D

23

Ende die Heere heeft Israel op dien dach verlost, Maer den strijt is comen tot Beth-auen.

24

Ende die mannen van Israel sijn met malcanderen versaemt op dien dach, maer Saul heeft dat volck besworen, segghende, Vermalendijt moet die man sijn die broot eedt voor den auont, tot dat ic my ghewroken sal hebben van mijnen vianden. Ende alle dat volck en adt gheen broot,

25

ende alle dat ghemeyn volck des lants is ghecomen int wout daer hoenich was op daenscijn des ackers.

26

Ende dat volck is inden bosch ghegaen, ende men sach daer vloedende hoenich, maer niemant en stack sijn hant aen sijnen mont, Want het volck ontsach den eedt.

27

Maer Ionathas en haddet niet gehoort doen sijn vader het volck beswoer, ende hy heeft wtghesteken dat wterste vander roeden die hy in sijn hant hadde, ende hy dopte die in die honichraten, ende hy keerde sijn hant wederom aen sijnen mont, ende sijn ooghen worden verlicht,

28

Doen antwoorde een vanden volcke ende seyde, V vader heeft met eenen eedt dat volck besworen segghende, Vermalendijt moet die man sijn die heden broodt eedt, ⁺ende het volc was onmachtich gheworden.

+ E

29

Ende Ionathas seyde, Mijn vader heeft dat lant beroert, Want ghy hebt seluer ghesien dat mijn ooghen verlicht sijn, om dat ic van desen hoenich een luttel gheproeft hebbe,

30

hoeveel te meer hadde dat volck ghegheten van haerder vianden roof, die sij vonden hebben? En souder niet eenen meerderen slach ghedaen sijn teghen die Philistijnen?

31

Aldus hebben sij die Philistinen op dien dach gheslaghen van Machmas tot Aialon.

Maer het volck is bouen maten seer moede gheworden,

32

Ende ghekeert sijnde totten roof namen sij scapen, ossen, ende calueren, ende si sloeghen die doot op die aerde, ende het volck adt metten bloede.

33

Ende sij hebben Saul dit ghebootscapt segghende, dattet volck ghesondicht hadde teghen den Heere, etende metten bloede. Ende hi heeft gheseyt, Ghy hebt ouerghetreden Wentelt nv tot my eenen grooten steen.

34

Ende Saul seyde, Verstroyt v onder dat ghemeyn volck ende segghet hen, dat een ieghelijck tot my brenghe sijnen osse, ende sijnen ram, ende doodet die op desen steen, ende etet, ende dan en suldi teghen den Heere niet sondighen, etende metten bloede. Aldus so heeft alle tvolc een ieghelijck sijnen osse met sijnder hant ghebracht totter nacht toe, Ende sij hebben die aldaer ghedoot.

35

⁺Ende Saul heeft den Heere eenen outaer ghemaect, ende doen begonste hy ierstmael den Heere eenen outaer te maken.

+ F

36

Ende Saul heeft gheseyt, Laet ons in-

[p. *231]

der nacht die Philisteen oueruallen, ende verderuen tot dat den dach opghaet, alsoo dat wij daer niet eenen man en laten ouerblijuen. Ende het volck seyde, Alle dat v in v ooghen goet dunct dat doet. Ende die priester seyde, Laet ons herwaerts tot Gode gaen.

37

Ende Saul heeft den Heere te rade gheghaen, ende gheuraecht, Sal ic die Philistinen veruolghen? suldi die in Israels handen leueren? Ende hy en antwoorde hem niet op dien dach.

38

Ende Saul seyde, Brengt hier by my alle die hoecken des volcs, ende verneemt ende besiet door wien dat dese misdaet heden gheschiet is,

39

Soo warachtelijck als die Heere Israels verlosser leeft, want eest sake dat dit ghedaen is door Ionathas mijnen sone, soo sal hy daerom sonder wedersegghen steruen. Waerop dat niemant teghen hem ghesproken en heeft van alle den volcke.

40

Ende hy heeft geseyt tot gheheel Israel, Sceydt v ghi alle op deen sijde, ende ic met Ionathas mijnen sone sal op die ander sijde sijn. Ende het volc antwoorde tot Saul, Dat v goet dunct in v ooghen dat doet.

41

Ende Saul seyde tot den Heere den Godt van Israel, Heere Godt van Israel gheeft een teeken, wat dinck eest dat ghy heden uwen dienaer niet gheantwoordt en hebt, Eest sake dat in my oft in Ionathas mijnen sone dese misdaet is, soo gheeft eenen thoon, oft is dese boosheyt in v volck soo gheeft heylicheyt. Ende Saul met Ionathas sijn beuonden, ende het volck isser wt ghegaen.

42

Ende Saul seyde, Worpt dat lot tusschen my ende Ionathas mijnen sone. Ende Ionathas worde gheuanghen.

43

Doen seyde Saul tot Ionathas, Segt my wat ghy ghedaen hebt. Ende Ionathas heuet hem te kennen ghegheuen, ende hy heeft gheseyt, Al smakende heb ic gesmaect met dat wterste eynde der roeden die in mijn hant was, een luttel hoenichs, ende siet ick sterue?

44

⁺Ende Saul seyde, Dit moet my Godt doen ende dat daer toe doen, Want ghy sult die doot steruen Ionatha.

+ G

45

Ende het volc heeft tot Saul gheseyt, Sal Ionathas daer om steruen die dese groote salicheyt in Israel ghedaen heeft? Dat is onrecht. Alsoo warachtelijck als die Heere leeft, soo en sal daer gheen hair van sijnen hoofde op die eerde vallen, want hy heeft heden met Gode ghewracht. Aldus soo heeft dat volck Ionatham verlost dat hy niet steruen en soude,

46

Ende Saul is wech ghetrocken, ende hy en heeft die Philistinen niet veruolcht, Ende die Philistinen sijn tot hen plaetsen ghegaen.

47

Ende als Saul sijn rijck ouer Israel vast ghemaect hadde, so streedt hy rontsomme teghen allen zijn vianden, teghen Moab, ende teghen die kinderen van Ammon, ende Edom, ende die coninghen Soba, ende teghen die Philistinen, ende werwaerts dat hy hem keerde, daer creech hy die ouerhant,

48

Ende vergaderende een heyr heeft hy Amalec gheslaghen, ende hy heeft Israel verlost wt die handen van haren verderuers.

49

Ende Sauls sonen waren Ionathas, ende Iessui ende Melchi-sua, ende die namen van sijnen twee dochteren waren dese, den naem van dierste dochter was Merob, ende der ioncster naem was Michol.

50

Ende den naem van Sauls huysvrouwe was Achinoam, Achimaas dochter, ende den naem van sijnen ouervelthooftman was Abner, een sone van Ner Sauls ooms sone.

51

Item soo was Cis Sauls vader, ende Ner Abners vader was Abiels sone.

52

Ende daer was eenen machtighen strijt teghen die Philistinen alle die daghen van Saul, Want soo wat stercken man ende bequaem ten strijde Saul ghesien hadde, dien nam hy to hem in sijn gheselscap.