Die gheestelicke melody

Och nu mach ic wel troeren

Want die ziel Jhesum Cristum [40r] haren brugom zeer begheret ende sy hem nijt en vernemet. Hierom is sy seer bedroevet ende weder roept dat sy voer int eerste boexken gheseyt heeft, sonderling in die ymmen ‘Hi troer die troeren wil, mijn troeren is ghedaen.’ Want dat sprac sy, doe Jhesus haer veel consolacy van binnen gaf. Ende want sy haer doe seer beroemde op die mynne ende liefte die sy in Jhesu Cristo had, so laet hise nu wat begaen ende siet of sy hem also wael betrouwen sal ende mynnen als hi van haer is, ghelijc als sy doet, wanneer hi by haer is. Welc sy nijt en doet. Want [40v] sy waent van haren brugom vergheten te sijn.Dus gescietet in haer als die propheet David spreect: Ego dixi in habundantia mea, non movebor in eternum. Avertisti faciem tuam a me et factus sum conturbatus.¹⁷ Dat men dus verstaen mach: ‘Heer Jhesu Criste, ic sprac in die overvloedicheyt mijnre devotien,ic en soud voertmeer nijt beroert werden of troeren. Ende nu heb di dijn aensicht van my ghekeert ende bin ter stont beroert.’ Welc haer onvolmaectheit scout is. Hierom so keert sy haer weder aen die fonteyn der ghenaden Marie ende sy beghe [41r] ret troest van haer Ende Maria troest haer mynnentlic ende sy gheeft haer die saack te kennen waerom dat haer soen Jhesus Cristus haer nijt en openbaert. Ende sy leert haer wat sy doen sal, wil sy perfect wesen ende Jhesu Cristo, haren brugom, te deghen behaghen.

Och nu mach ic wel troeren.
My dunct ic heb verloren
Jhesum mijn suete lief.
Ic waend hem sijn vercoren,
Ic sprac: ‘en wilt nijt troeren.’
Tis al een ander brief.

Mijn hert end al mijn synnen
Sijn [42r] zeer beswaert van binnen.
In my is groot verdriet.
Ic waende staen ter mynnen.
My dunct zijs te beghinnen.
Mijn lief en acht my niet.

Och wie sel my nu leren?
Aen wien sel ic my keren
Daer ic mach troest ontfaen?
Jhesus is mijn begheren,
Van rou sel ic verteren,
Wil hijs my dus ofgaen.

Tis noot ic wil my keren
Aen haer end troest begheren
Die moeder is end maecht.
Ic hoep tot sijnre eeren
Sel sy my visiteren
End maken onversaecht.

Maria coninghinne,
Mijns hertens troesterinnen,
Och hoe ist dus ghesciet?
Ic waen in [42v] ju kijnts mynne
Te staen mit hert, mit synne.
Nu dunct my tis so niet.

Nu noch in ghenen tiden
En can ic my verbliden,
Tis nijt mit my alst pleech.
Ic merc aen [43r] allen siden,
Wat ic verneem tis liden,
Ju soen die staet my leech.

Ic waen van daech te daghen:
‘Nu sel ic hem behaghen,
Hi sel my comen bi.’
Mer lacy na mijn claghen,
Dunct my hem weynich vraghen.
Hi blijft te mael van my.

Och dus ist scarp te striden,
Te kennen sijn verbliden
End droevich sijn altijt.
Een wijltijts mochment liden,
Mer och tot allen tyden
Tis my te scarpen strijt.

Nu maecht, wilt mijns ontfermen.
Mijn wenen end mijn karmen
Laet nijt verloren sijn.
Ic bid, helpt my te bernen
Mit myn in u kijnts ar [44r] men.
Troest my uut dese pijn.

Hier antwert Maria mine:

‘O creatuer, dijn claghen,
Dijn bidden end dijn vraghen
Heb ic al wel verstaen.
Gi wilt mijn kijnt behaghen,
Mer tcruys mit hem nijt draghen,
Daer al die myn leyt aen.

Ghi wilt u hier verbliden
End oec na desen tyden
Mijns kijnts solaes ontfaen.
Mer gi en wilt nijt striden
In bitterheyt, in liden,
Als hi heeft voer ghedaen.

O denct ten is gheen reden
Heb di hier nijt gheleden
Dat gi coemt [44v] in sijn rijc.
Hier om: wil gi in vreden,
Verdient dat hier beneden
Mit striden vromelijc.’

Die drovighe mensch:

‘Maria, bloem der bloemen,
Dit heb ic wel vernomen
Het moet so sijn ghedaen.
Mer soudt u kijnt nijt comen
End my int striden vromen,
Hoe soud ic bliven staen?

My docht die tijt verleden
Als ic deed mijn ghebeden,
Hi troeste my seer wael.
Mer bin ic nu tontvreden
End bid tot allen steden,
Hi laet my altemael.

Soud hi my dus begheven
Wat baet waer my te leven:
Waer ich nijt beter doot?
Van anxt mach ic [45r] wel beven
Want word ic dus verdreven
So is ghedaen mijn moet.’

Maria:

‘O die ic pleech te leren
Dat gi u soudt ververen
End lijdsaem sijn altijt.
Waer is u profiteren
Dat gi toent mijns kijnts eeren
In desen cleynen strijt?

Wist gi mijn kijnts manieren,
Die hi heeft int regieren
Sijn vrienden op eertrijc,
Ghi soudt des nijt versieren
Hoe suet, hoe goedertieren,
Hi is een yghelijc.

Sijn dienres int beghinnen
Helpt hi die strijt dic winnen,
Op dat si bliven staen.
Hi gheeft hem vruechd van binnen
Mer na [45v] als sy hem mynnen,
Laet hise wat begaen.

Nochtans tot allen tiden
Aensiet hi hoe si liden
End vechten om die croen.
End die verwint mit striden,
Sel hi seer corts verbliden
Daer boven in die throen.

End die die strijt verliesen,
Tsoudt nijt sijn, mocht sy kyesen.
Sy vallen, tis hem leet.
Dees wil hi nijt verwisen,
Mer dat si weder risen
Maect hi die wech bereyt.

Dus wilt u nijt vervaren.
Om sinen wil lijd gharen
Het sy al wes dat si.
Hi sel u wel verwaren
End binnen corten jaren
Van allen maken vry.

Gi sijt des nijt ont[46r]warer
Al wort ju liden zwarer,
Op dat gi lijdsaem sijt.
Want dus u loen coemt narer,
Ju croen wordt boven clarer,
Hier om loeft God altijt.

En bidt tot allen tiden
Dat hi u hier laet liden
Ter eer van sinen naem.
Want als gi wel coent striden
En sonder sijn verbliden,
So word gi hem bequaem.’

Die ziel:

‘O edel vrou der vrouwen,
Scoen moet sijn u aenscouwen,
Want ju troest is so soet.
Wel mach ic u betrouwen
Deed gi, mach scien van rouwen,
Soud my vergaen die moet.

Gi doet mijn hert opluken
Recht als die son [46v] doet spruten
Die bloemkijns op dat wout.
Mer een puent doet seer scluten:
Macht ju kijnt nijt ghebruken,
Vlusch vrees ic tsi mijn scout.

Wist ic, twaer nijt verloren
Als hi my dunct nijt horen,
Mer twaer om mijn profijt.
So sou ic weynich troeren,
Mer vlusch coemt my te voren
Mijn scout ics bins al quijt.

Dit doet my dicwijl suchten
End toerdel doet my duchten,
Oec vrees ic my tontgaen.
Dus dunct my moet ic vechten.
Ic vuel weynich verlichten
Hoe sel ic hier meed staen.

Oec heb ik dicwijl vresen
Hoet na mit my sel wese.
Tis [47r] dus mit my alre.
Want word ic dan verwesen
Hoe selmen my ghenesen
Is my terstont dus wee.’

Maria antwert:

‘Nu hoert, ic sel u leren,
Mer gi moet profiteren,
Wil gi corts loen ontfaen.
Wilt dus so nijt begheren
Noch oec sylogizeren.
Laet god mit u begaen.

Hi kent veel bet u leven
End wat hi u sel gheven
Dan gi doet ymmermeer.
Wil hi, gi sijt verheven.
Wil hi, gi wort verdreven.
Van allen danct hem zeer

End wilt u daer toe voghen
Dat gi u laet ghenoghen
Mit dat hi u toeseynt,
Tsi blijsscap, [47v]vruechd of doghen,
Rou, liden of verhoghen:
Van allen sijt content.

Denct nijt: ‘dits mijn behoeven
Had ict, ic wou Goy loven.’
Mer loeft hem talre tijt.
Want hier beneen en boven,
-Des moech di wel gheloven-
Aensiet hi u profijt.

In hem set al u sorghen,
Vreest nijt hoe tsijn sel morghen
Of over langhe tijt.
Wil hi, gi moecht vlus sterven.
Hier om wilt sclecht besorghen
Die tijt daer gi in sijt.

Wilt voer u sonden suchten
End voer dat oerdel duchten
End vrees hebt u tontgaen,
Want dees drie doen wel vruchten.
Sy [48r] sijn hulpich int vechten
In sonden wederstaen.

Sy doen veel goets beghinnen,
Daer toe die pijn verminren
Die¹⁸ quaetheyt heeft verdient.
Si reynen thert van binnen,
Van buten al die synnen.
Loeft Goy dies u verlient.

Op hem wilt u verlaten.
Hi coemt u dic te baten,
Al word gijs nijt ontwaer.
Des danct hem boven maten
End tliden wilt nijt haten,
Al wordet u wat zwaer.

Hi doet ju dic sijn gracy
Deed dat daers gheen temptacy
Die gi soud wederstaen,
Mer selden consolacy
Want mit u tribulacy
Sel gi meer loens [48v] ontfaen.

Hier om gheefs nijt verloren,
Al coemt ju druc te voren
End selden wort verblijt.
God heeft u doch vercoren.
Al dunct hi u nijt horen,
Hi is bi u altijt.

Oec moech gi wel gheloven
End sonder enich toven,
Hi mynt u wonderlic
End heeft ju hier ghetoghen
Op dat gi bet soud moghen
Verdienen hemmelrijc.

Dus laet u nijt bedrieghen,
Die duvel coemt dic vlieghen¹⁹
End seyd u dit end dat.
Denct dat hi wel can lieghen,
Ju gheerne soud bedrieghen
End brenghen in sijn gat.

In god hebt goet betrouwen,
[49v] In vruechden end in rouwen
Danct hem ghelike seer.
Wilt dees leer wel onthouwen,
So moech di corts aenscouwen
Mit vrolicheyt ju heer.’

Die mensch antwert:

‘O boven allen wiven
Sel gi die liefste bliven,
Maria suver maecht.
Ic val, gi doet my risen.
Hoe sel ic u volprisen
Die my dus wel behaecht.

O edel vrou der tronen,
Gi weerdicht my te tonen
U leer diet leven hout.
En mach u nijt vollonen,
God loen u, scoen der scoenen,
Veel meer dan dusentfout. Amen.’

17 Ps. 29, 7-8.

18 ‘Die’ naar C; L: ‘Diet’.

19 ‘coemt’ naar C; L: ‘coept’.